Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1931, Blaðsíða 64

40
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISPÉLAGS ÍSLENDINGA
hann úti í grænu grasinu, hlustaði
á fuglakliðinn, vatnaniðinn og
laufaþytinn. Allir þessir hljómar
runnu saman í þægilega heild, er
hjálpuðu honum áleiðis inn á lönd
æfintýra og sagna. Hann lifði með
hetjunum, sem hann las um, barð-
ist með þeim og hataði. Að ganga
af hólmi sigri hrósandi eða falla
við frægan orðstír, var jafn-hríf-
andi. — Og marga haustnóttina lá
hann hálfvakandi í rúmi sínu, er
norðanstormurinn geysaði hams-
laus, vatnið rauk með ölduhljóði
og ægigangi, skógurinn stundi og
kveinaði og drungalega þaut á
þekjunni, — og lét sig dreyma, að
allar þessar haustraddir væru her-
dunur og vopnagnýr. — Þetta hug-
myndalíf hans miðaði að því, að
hann varð dulur, einrænn og
dreyminn. — Foreldrar hans ólu
hann líka upp þannig, að hann átti
fátt sameiginlegt við fjöldann af
unglingunum þar í sveitinni. Þau
lögðu slíkt ofurkapp á að kenna
honum íslenzk fræði, móta svo sál-
arlíf hans, að hann yrði íslenzkur,
hvar sem leiðir hans lægju, og
sómi hans og skylda væri að halda
uppi vörn fyrir þjóðerni og tungu,
en snemma rak Ölver sig á, að það
var vanþakklátt verk. í barnaskól-
anum, þar sem byrjað er að fara
með plóginn yfir útlendingana, háði
hann margan blóðugan bardagann
fyrir land og þjóðerni, og báru
buxumar hans oft beztan vott um
það, hvað hann lagði á sig fyrir ís-
lendingsnafnið. — Þegar hann var
orðinn eldri og hættur að berjast,
varð hann löngum að grípa þau
skeytin á lofti, er beint var að ís-
lendingnum r— Vestur-íslendingn-
um. — Uppeldið hafði tekist vel,
þó hann hefði aldrei ísland augum
litið, aðeins séð það í hillingum
söngs og sagna, var hann því trúr
í anda og óendanlega stoltur af
því og ætterni sínu. — Og með
það fyrir augum, að það sæmdi ís-
lendingum illa að vera síðastir,
var hann fljótur til svars, þegar í
byrjun stríðsins, að Canada blés í
herlúður og kallaði syni sína til
vígvallarins. Þar gafst tækifæri til
að sýna, af hvaða bergi hann var
brotinn. —
Og þar gafst honum tækifærið.
En hve ólíkt því, sem hann hafði
hugsaö sér og dreymt um. — í
skotgröfunum liætti hann að
dreyma. Þar varð sál lians gömul
— og draumar tilheyra aðeins þeim
ungu. En þar opnuðust augu hans
fyrir svo mörgu. Þar á meðal því,
að fornöldinni tilheyrðu ekki allar
hetjur. Hann sá alt í kringum sig
hugprýði, drengskap, sjálfsfórn. —
Hvað margar kynslóðir hafði það
tekið, að spinna svo sterkar og
bláþráðalausar sálir í fjölda þess-
ara manna, að þeir viku ekki um
hársbreidd frá því, er þeir skoðuðu
skyldu sína, þótt öllu mannlegu
eðli og tilfinningum væri ofboðið.
— Áreiðanlega réði andinn þar yf-
ir efninu, — þó svo hörmulega
færi, að þeir fórnuðu öllu á stalli
eyðileggingarinnar.
Enn sátu sömu nornimar og
spunnu örlagaþráðinn, sem mann-
kyninu lærist svo lítið að greiða
úr á hverjum þúsund árunum. -—
* * *
Þarna lengst í norðvestri reis
við hafsbrún þústa, líkust lágu,
þéttu skýi. — Ölver var staddur í