Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1931, Blaðsíða 28

Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1931, Blaðsíða 28
10 TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISPÉLAGS ÍSLENDINGA astur af, þegar eg samdi Hel, þá eru það þeir Maeterlink, Renan (minn kærasti höfundur), Bau- delaire; Bourget hefir haft meiri þýðingu fyrir mig sem krítiker og sálarfræðingur en skáld.” Það eru menn gamallar og nýrr- ar rómantíkar, sem hrífa hug hans. En sízt mun minna um vert efn- ið en formið, allra sízt fyrir þann sem skygnist eftir höfundi sjálf- um á bak við línurnar. ‘‘At digte — det er at holde dommedag over sig selv,” kvað Ibsen, og manni skjátlast naumast í því, að þetta hafi Nor- dal einmitt verið að gera, þegar hann orti Hel. Álfur frá Vindhæli er snar þátt- ur af honum sjálfum, þáttur sem hann ann, en dæmir þó til að sökkva í haf gleymskunnar. Á degi dómsins fara þeir Álfur og gamli prófessorinn í mannjöfnuð, þaö er eintal sálarinnar, sem er klofin milli einlyndis og marglyndis, vís- inda og listar. En það er yfirsjón Álfs, að hann vill gera líf sitt að glæsilegri list, án þess þó að vilja í nokkru leggja persónulega far- sæld í sölurnar. Sjálfshyggja hans er ótakmörkuð, hún gerir hann á annan bóginn að glæsilegum vík- ingi og hættulegum Don Juan, en á hinn bóginn að flaki, sem berst fyrir straumi og vindi. Álfur frá Vindhæli er íslenzkur Per Gynt, eins og ljóslega kemur fram að leiðarlokum, er hann hugðist mundi finna sjálfan sig í minni fyrstu unnustunnar, Unu frá Vesturey. Álfur er ekki frændmargur í ís- lenzkum bókmentum. í svipinn man eg ekki eftir nema tveim mönnum, sem væri honum samboðnir félag- ar: Galdra-Loftur Jóhanns Sigur- jónssonar og Vefarinn mikli frá Kasmir. Fleiri mundu frændur hans meðal íslendinga sjálfra, ef vel væri eftir leitað. Á meðan Nordal fékst við skáld- ritið Hel og skrifaði Álf frá Vind- hæli frá sér, hafði hann og á prjón- unum Hannesar Ámasonar fyrir- lestra sína, þá er hann hélt í Reykjavík veturinn 1918—19, og nefndi Einlyndi og marglyndi. Þessir fyrirlestrar eru ávöxtur af heimspekinámi og sjálfs athug- un. Þektu sjálfan þig, er fyrsta boðorð heimspekingsins og því hef- ir Nordal dyggilega hlýtt. Skýring hans á þessum hugtökum lætur í eyrum sem sjálfs-æfisaga: “Einlyndi og marglyndi er fyrst og fremst tvær andstæðar stefnur í sálarlífi hvers manns, þar sem öllum er eðlilegt á víxl að stefna að því að viða nýju efni í sálarlíf- ið og koma á það kerfun og skipu- lagi, að vera á víxl opnir við margs- konar áhrifum og beita athygli og orku að einu marki, að vera á víxl eins og hljóðfæri í hendi lífsins, eða ráða sjálfir leiknum. Sumir menn hallast þó fyrir eðlisfar og uppeldi svo greinilega á aðra sveifina, að orðin einlyndi og marglyndi má nota sem skapgerðarlýsingar. En mörgum verður örðugt að kjósa um auð og samræmi, fjölbreytni og orku, breidd og dýpt, viðkvæmni og framkvæmni. Þá verða einlyndi og marglyndi tvær sjálfráðar stefn- ur, sem gerast mönnum íhugunar- efni og skapa vegamót í lífi þeirra og þroska.” Það liggur við að manni virðist
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166

x

Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga
https://timarit.is/publication/895

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.