Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1931, Blaðsíða 112

94
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISPÉLAGS ÍSLENDINGA
. .Nú er vort að syngja sig-
nróðinn’1, þegar unninn er sigur á
torfæru þessari, sem verið hafði
mannskæð í 1000 ár.
Sé það dagsanna, og satt mun
það vera, að fjölmargir rithöfundar
og skáld hafi líflátið menn og kon-
ur með dapurlegum skáldsögum —
deprað svo líf þeirra, að til aldur-
tila dró, hví mundi þá þurfa að
efast um, að glaövær karlmenska
ljóðskálds blási lífsanda, þ. e.
framtakshug, í brjóst manna, sem
eru á skeiðskiftum æsku og þroska?
Hver vill þvertaka fyrir, að her-
söngvar H. H. hafi hvatt menn
til heitstrenginga og afreka, á
landi og sjó? Þeir menn sem grætt
hafa sár mela og hlíða og móa
og lagt undir sig fiskimiöin, voru
á unglings aldri, þegar H. H. blés
í lúður sinn. Með þessum bolla-
leggingum er eg þó ekki að á-
nefna honum alla dýrð úrræða
vorra og framfara. En sum fram-
farasporin eiga að líkindum rót
sína að rekja til tungu hans og
athafna.
Þegar um skáld er að ræða, er
allörðugt að vita, hve nær augna-
bliks hrifning talar af vörunum
eða brjóstlaginni bjargfastri skoðun.
— Hannes Hafstein óskaði sér í
kvæði, að hann mætti breyta sér
í heitan hringstraum, svo að hann
gæti faðmað alt landið, eytt ísi og
snjó og aukið blómskrúð. Þegar
skáld leggur sig í bleyti, getur svo
farið, að það mæli orð og fæði
óskir, sem ríða í bága við fram-
komu þess á leiksviði eða liarm-
sviði viðburðanna. Þetta stafar
af því, að skáld eignast þau augna-
blik, er þau kasta af sér líkhamn-
um og verða þau þá andi fremur
en hold. Þá fæðast fagrar hug-
myndir. Svo þegar hamurinn fell-
ur yfir og utan um andann svign-
ar hann fyrir holdinu, eða þunga
þess og kastar þá líkaminn mold
framan í hugmyndina — í gáleysi.
Sumir braganiðjar eru mestu
gallagripir, eða þverbresta menn
í daglegri framkomu, þó að fag-
urt mæli: þegar þessa er gætt,
mátti ætla, að ósk H. H. um að
hann gæti orðið að hringstraumi
heitum, sem faðmað gæti landið,
væri orðagjálfur eða bóla, sem
komin væri úr uppgöngu auga
þess mikillætis, sem vill segja nýtt
og frumlegt snilliyrði, sér til skáld-
frægðar. Efinn um þetta atriði
hverfur fyrir úrskurði reynslunn-
ar. Þessi ósk H. H. orkaði ekki
á Golfstrauminn. Hann hagaði
sér eins og áður. En óskin þessi
fékk framrás, þegar H. H. ráð-
herra kom til leiðar símalagningu
til íslands og um það. Ef hann
hefði aldrei kveðið umbrotakvæði
sín t. d. þetta um heita hring-
strauminn, mundi hann hafa brost-
ið kjark og þrek til að sigra þá
mótspyrnu, sem hann mætti í
þjarkinu um símann. Þjóðmála-
maðurinn jafngilti skáldinu. Milli
þeirra var samræmi og með þeim
jafnræði. Síminn flutti í raun
réttri landið — flutti ísland suður
í höf, þ. e. a. s. nær Evrópulönd-
um en það hefir legið. Þannig
rættist ósk skáldsins ó'beinlínis.
En á hinn bóginn komst Fjallkon-
an í faðm straums, sem lykur um
hana, þar sem er rafmagnsstraum-