Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1931, Blaðsíða 109

Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1931, Blaðsíða 109
HANNES HAFSTEIN 91 seinni hluta 19. aldar, sem botn- aði tilbúnar sögur þannig, að sögu- hetjumar réðu sér bana. Reyndar voru þetta alls engar hetjur, en vér höfum eigi annað heiti á þeim, sem sé munntamt. Þessi skáld- sagnagerð eða stefna kom út í land vort með Verðandi — Kærleiks- heimili Gests Pálssonar. — Áhrif þessa skáldskapar urðu geysi mikil suður í löndum Evrópu. Eg gríp eitt dæmi af ótal. Svo bar við í stórveldi, að skáldsaga eftir fræg- an höfund var að koma út í blaði. Einn lesandinn hitti höfundinn í leikhúsi og tók hann tali. Lesand- inn sagðist eiga frændkonu, sem stæði á öndinni yfir úrslitum sög- unnar. Ef söguhetjan réði sér bana, myndi frænka sín stytta sér ald- ur. Nú spurði hann höfundinn hvernig sagan ætti að lykta. Hann lét í veðri vaka, að sjálfsmorð væri í vændum. En hann kvaðst geta breytt niðurlaginu. Og skáldið gerði bragarbót — fékk samvizku- bit yfir því, sem hann varð áskynja. Söguhetjan fékk að lifa, og frænka lesandans spurula fylgdi dæmi hennar. En svo fór í löndunum, að sjálfsmorðum fjölgaði mjög, meðan þessar bókmentir brýndu kutana, og eltu í brák sinni hengingarólarn- ar, eða byrluðu veikum sálum eit- urdrykki. Þannig geta skáldin rak- ið örlagasíma, og tætt snörur, ein- staklingum og þjóðum, til ótila. Þau skáld í voru landi, sem klökkvust voru í röddinni, unnu sér mesta alþýðuhylli alt fram á vora daga. Eg vil styðja þetta at- riði máls míns með því að benda á, hversu þjóðin hneigðist að Kristjáni Fjallaskáldi, með aðdáun og lotningu. Reyndar kvað Kristj- án vel, eftir því sem þá gerðist í landi voru. Þó var hann ekki stórskáld, enda dó hann ungur að kalla. — Lýðhylli sína mun hann hafa fengið fyrir grátklökkvann í kvæðunum. Þunglyndi þjóðar vor- ar kendi sín, þegar þessi “eymdar óður sundurkraminnar sálar og sjúks hjarta”*) drap á dyr ein- rúms og hugskots. Lífsskoðun Fjallaskáldsins felst í þessum tveim ijóðlínum — mestöll: “Lífið alt er blóðrás og logandi und, sem læknast ekki fyrr en á aldur- tilastund. Hann kallar vonina tál og tárið svalalind. Þessi ljóðrænu andvörp hitta alþýðu í hjartastað, hana sem sat í bóndabeygju og kveið sáran lífi og dauða. Þessi and- legi blóðtökumaður jók fölvann í kinnum alþjóðar. Benedikt Gröndal yngri var að sumu leyti lærifaðir Kristjáns, einkum í hljóðfalli. En þó að hann væri æringi í óbundnu máli, bryddi lítið á gáska hans f kvæðum. Hjálmar, Grímur, Stein- grímur og Matthías og þar áður Bjarni og Jónas — engin þeirra náði lýðhylli Kristjáns meðan hann hét og var, þó að þeir væru honum meiri að skáldlegri heilbrigði og afrekum. ítök Kristjáns, sem hann átti í landslýðnum, mundu stafa af því, hve sorgmæddur hann var, og dapur. Harmur hans hitti hnípni þjóðarinnar og þau féllust í faðma — urðu að samlokum. Þó *) Ort5 Eiríks Magnússonar, M.A.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166

x

Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga
https://timarit.is/publication/895

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.