Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1935, Page 37

Indriði Einarsson
19
liann gallaðan; einkum þótti
Kvennablaðinu skapferli Sigríðar
‘ ‘ óíslenzkt og óeðlilegt. ” Vera má
að þessir dómar blaðanna hafi átt
sinn þátt í því að leikurinn gekk
ekki lengur, þó tala þau um góða
aðsókn. Eh löngu seinna tók Dr.
Alexander Jóhannesson drengi-
lega svari leiksins í ítarlegri rit-
gerð í Isafold 20. nóv. 1915.*) Þar
bendir hann á það, að hin dular-
fullu fyrirbrigði, fyrirboðarnir,
s t o r m u r i n n, liurðarskellirnir,
mennirnir sem ganga fyrir glugg-
ann — alt tákn annara og meiri
hluta, eigi líklega rætur sínar að
rekja til leikrita Maeterlinks (La
Princesse Maleine 1889, L’Intruse,
Les Avengles 1890). Þetta mun
liann liafa frá Indriða sjálfum, og
er því varla um það að efast, að
hér komji fram hin fyrstu áhrif
symbólsku stefnunnar í íslenzkri
leikritagerð.
Það er mjög vafasamt, hvort
Indriði liefði skrifað “Skipið sekk-
ur,” ef hann hefði hvorki þekt Ib-
sen né Björnson. Vafasamt má og
þvkja, hvort hann hefði lagt út í
að skrifa “Sverð og bagal,”**)
drama úr Sturlungu (skrifað 1897-
98), ef liann liefði ekki haft hin
sögulegu leikrit Norðmanna til-
egg'junar og' leiðbeiningar. 1 fyrstu
virðist það merkilegt, að hann, með
sínu rómantíska innræti, skyldi
ekki fyrst fara í fornsögurnar og
]>aðan í nútíðarlífið. Yfirleitt mun
útlendingum þykja það kynlegt,
*)pýdd á þýzku í Mitteilungen der Island-
freunde (1917) 4:59-67.
**)Sverö og bagall. Sjónleikur í fimm þátt-
um frá Sturlungaöldinni. Reykjav(k, Prent-
smðja Dagskrár, 1899.
hve seint Islendingar réðust í að
yrkja leikrit upp úr sögum sínum,
jafn há-dramatiskar að efni og þær
venjulega eru. En skýringin er öll-
um Islendingum augljós: þeir
treystu sér sízt af öllu til að yrkja
leikrit upp úr sögunum, því um
þær var ekki liægt að bæta, gott ef
hægt var að ná þeim. Þetta kemur
skýrt fram í dómi Benedikts Grön-
dals um “Víkingana á Háloga-
landi,” sem áður gétur, og þetta
var Indriða ljóst. Ibsen hafði ráð-
ist á garðinn þar sem liann var
bæstur og hnuplað liöfuð-dramanu
úr fornbókmentunum, sögu Sigurð-
ar og Brynhildar, Ivjartans og
Guðrúnar. Indriði tók lítt þekt
atvik úr Sturlungu og skóp það
eftir vild sinni, en í ströngum sögu-
stíl.
Atvikið úr Sturlungu er víg
Þórálfs Bjarnasonar.*) Þórálfur
var utansveitannaður, sem komist
liafði í kærleika við Kolbein unga,
framgjarn mjög', og því illa þokk-
aður af sveitungum og frændum
Kolbeins. Fremstur í þeirra flokki
var Brandur Kolbeinsson kalda-
ljóss, sá maður er Kolbeinn ungi
mat mest sinna manna, enda gaf
honum liéraðið eftir sinn dag.
Brandur var kvæntur Jórunni
Kálfsdóttur en Þórálfur hafði ver-
ið að drápi föður liennar og bróð-
ur; þó latti liún atfarar við Þórálf.
Brandur virðist hafa verið maður
friðsamur, því Þórálfur hafði auk-
nefnt hann og félaga hans “og
kallað þá “dúnvöttu.” Fleiri ó-
vildarmenn átti Þórálfur, eru þeir
tilnefndir Broddi, mágur Kolbeins
*)Sturlunga, útg. G. Vigf. I. bls. 382-384,
VII, kap. 146.