Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1935, Page 115

Risar og skessur fyrrum og nú
97
Þetta situr í okkur enn, en þó
greinilegast var það, meSan við
vorum börn, — þegar við vorum
að vaxa, bæði í vöku og svefni, og
mjúksár vaxtarþrungi í beinum og'
blóði vakti hjá okkur drauma um,
að vaxa ört og vaxa mikið, til að
verða öðrum meiri og' yfirsterkari.
Lamarck og aðrir ágætir þróun-
arspekingar hafa haldið þeirri
skoðun fram, að andlegir jafnt og
líkamleg'ir eiginleikar dýra og
manna liafi smám saman þroskast,
fyrir stöðuga þörf, stöðuga innri
hvöt eða ósk. Eða segjum — fyrir
stöðuga bæn til æðri máttarvalda.
Og ef ekki guð í alheims geimi
heyrir bænina, þá heyrir og bæn-
lieyrir guð í sjálfum þér!
“To be or not to be, that is the
question. ” Sjálfsbjargarþörfin
vaknar og' knýr og' heimtar betri
sjón, betri heyrn, og næmari skynj-
un, og' þessi miklu hnoss veitast
smátt og' smátt í fyllingu tímans 1
Dýrið jafnt og' maðurinn vill verða
stærra og sterkara og vitrara, —
og sú ósk uppfyllist, (þó seint
verði á vorum mælikvarða).
Danvin og lærisveinar hans
segja t. d., og' færa g'óð rök að því,
að forfeður hestanna hafi fyrir
miljón árum, eða svo, ekki verið
stærri en tóur. Þeir fundu til sinn-
ar smæðar og' vanmáttar og vildu
stækka, og- svo stækkuðu þeir og
stækka enn.
Forfeður mannanna voru lengi
framan af ekki stærri en apakettir
þeir, sem nú lioppa í trjánum á
Malakkaskaga, og eru ekki burð-
ugri en íkornar; þeir óskuðu heitt
að mega verða eins stórir eða
stærri og sterkari en stóru aparnir
í kringum þá. 0g þeim varð að ósk
sinni, — eftir miljón ára bil, eða
svo.
Enn vilja börnin verða stór og'
sterk, og sú ósk endist langt fram
á fullorðinsaldur, — og mönnum
verður að þessari ósk sinni, þó
hæg't fari oftast. Kynið vex, víð-
asthvar um heim, þar sem skilyrði
batna. En oft hefir gengið upp
og niður. Mannkynið liækkaði
stundum, en lækkaði aftur, og
hækkaði svo enn á ný. Alt eftir því
hve líðanin var góð. Allir bændur
þekkja það, hve skepnum þeirra
farnast vel, eftir því hve vel er við
þær gjört og hve gott kyn er valiÖ
úr til undaneldis. ,
1 skáldsögum og fornsögum fyrri
alda lesum við um misjafnlega
stórar og sterkar þjóðir jafnt og
einstaka menn. Og sama sjáum
við enn. ,
Yið vitum nú, að Háskotar, ís-
lendingar og Norðmenn eru allra
þjóða hæstir og gildastir. En
margt bendir á, að svo hafi ekki
verið fyr á öldum. Patagóníumenn
og sumar Blámannaþjóðir hafa
áður verið þeim hærri og stærri,
ekki alls fyrir löngu.
Setjum Grænlending' eða Búsk-
mann eða Suður-Kínverja við hlið-
ina á meÖal vænum íslendingi og
sézt þá, að íslendingurinn er eins
og risi til samanburðar.
Af fornsögunum verður mörg-
um að halda, að forfeður okkar
hafi verið stærri og' sterkari en nú.
Prófessor Finnur Jónsson og aÖrir
fróðir menn hafa fært rök að því,
að svo hafi ekki verið. Þeir voru