Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1935, Blaðsíða 122

104
Tímarit Þjóðrœknisfélags íslendinga
urheimi og enskan að koma í stað-
inn.
Fræðimenn Ameríku, bæði í
Canada og Bandaríkjum, hafa oft
og iðulega á það bent í ræðu og riti,
að aðkomnir þjóðflokkar landsins
eigi marg't í fórum sínum er vert
sé að á lofti sé lialdið. Hví skyldu
Islendingar sjálfir eigi sjá það eða
viðurkenna? 0g þó íslenzlc tunga
leggist niður, þá þarf íslenzk for-
tíð eigi að gleymast eða hið verð-
mæta í íslenzkum arfi. Alt íslenzkt
er unt að birta á ensku svo vel fari.
Bókaverðir við almeun bókasöfn
segja þær bækur víðlesnar hér í
landi, sem þýddar eru á ensku úr
öðrum tungumálum. Þær þýðing-
ar hafa víðtækari álirif en margir
halda. Sá er þetta ritar átti einu
sinni tal við ungan Norðmann, sem
eigi kunni norsku, en var þó afar-
fróður í sögu og bókmentum þjóð-
ar sinnar. Hafði hann rneira að
segja átt kost, á að lesa í norskum
þýðingum íiútíðarritin norsku.
Þannig er verið að gróðursetja
fortíð Noregs í Ameríku og glæða
þekkingu enskumælandi niðja á
norrænni sögu.
Tímar breytast, o. s. frv. Frum-
menning Vesturálfu var aðallega
valda- og' verzlunarlegs eðlis.
Fi'umherjar þeirrar menningar
voru eigi skáld eða hugsjónamenn
á andlegu eða þekkingaiiegu sviði.
Skáldin eru sjaldan brautryðjend-
ur í því verklega eða verzlunar-
’ega. Stórskógar voru því niður
höggnir og hin mikla náttúruauð-
legð lá “rupluð og rænd.” Menn-
ingarleg stórvirki eiga sér stað, þó
undirrót þeirra sé sjálfsliyggja og
sérgróði einstaklinga. Upprisin
öld auðsöfnunar og þeirrar al-
mennu skoðunar, að auðurinn sé
affarabeztur. Þeir auðugu og efna-
lega velmegandi senda börn sín á
æðri skóla, hvort gáfuð eru eða
heimsk — heimskan oftast í meiri
hluta —- og þeir mentuðu og auð-
ugu niðjar taka á sínum tíma um
stjórnvölinn; st jórnarfarslega,
verzlunarlega og alla vega. Eigi
mun eiga við að hnitmiða slíki
liörmunga ástand við Ameríku, því
víðar mun pottur brotiun í þeim
efnum. En vélaöldin, afleiðing af
framantöldum orsökum, nær liá-
marki í Ameríku. Það hrindir að
lokum af stokkum þeirri fjármála-
legu “heimskreppu”, er enn vofir
yfir mannkyni og óvíst hvenær
lýkur.
Heimsþjóðirnar standa nú and-
spænis því, að alvarlegar breyting-
ar eigi sér stað, er miða “annað-
hvort aftur á bak, ellegar nokkuð
á leið.” Yér Ameríkumenn vonum
að stefnan verði “áfram og upp á
við.” Ef í nauðir rekur, grípum
vér til vélvísinda eða sameigna-
magns (Technocracy — Social
Credit) ! Vonandi er að vísindi
og algengt mannvit fái ráðið fram
úr núverandi lieimskröggum.
Hugsjóna og vitmenn, skoða eigi
fortíðina í ljósi verzlunarlegrar
valdagræðgi. Fortíð þeirra er:
“Nóttlaus voraldar veröld þar sem
víðsýnið skín. ” Yið meira ljós og
víðsýni munu vitmenn þeirra þjóð-
flokka er land þetta byggja leggja
meiri rækt við fortíð heimalanda
sinna. Islendingar liafa löngum
átt vitmenn, það sýnir sagan, er
gefur góða vou um að þeir verði
eig'i eftirbátar annara á því sviði
er hér um ræðir.