Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1949, Side 55

BORGARVIRKI
53
legum matarboðum þeirra Illuga ut-
an veggja. Þar kom þó að lokum að
bryti Barða tilkynti honum að nú
sé ekkert eftir vista nema eitt mörs-
iður, og spyr hvort því skuli skifta
með virkismönnum. Barði svarar:
„Annað ráð skulum vér taka. Þá
þeir setjast niður og matast skulum
vér kasta þessu út til þeirra. Má
vera að þeir haldi að vér höfum
ærna vist, og hætti umsátinni“.
Þetta gerðu þeir svo með þeim ár-
angri sem Barði hafði ætlað. Haust
var komið, og kalt í veðri. Illugi
taldi nú umsátina vonlausa, þar sem
slíkar byrgðir voru fyrir í virkinu
að þeir fleygðu út matvælum. „Skul-
um vér taka hesta vora“, mælti
hann, „ríða heim. Vil ég hér eigi
bíða frera“.
Þannig er þessi forna munnmæla-
saga. Mannvirkin miklu á Borgar-
virki bera henni vitni að hún muni
sönn að efninu til. En út af henni,
°g tiltæki Barða hefir spunnist ann-
ar talsháttur: „Sá kastar út mörsiðr-
lnu, sem tekur til sinna síöustu úr-
rœöa“.
Þótt þessi saga sé til orðin á varga
°g vígaöld, og ætti að því leyti að
vera fornaldarsaga öllum heimi, eins
°g hún er á íslandi, er samt yfir
henni einskonar ævintýraljómi. Við
bakgrunn hins blóðuga vígaferils
sem hún greinir, má sjá í henni
glampa sem bera vott um traust
'unáttubönd, hreysti, áræði, dreng-
skap og mikið mannvit. Þessir eigin-
^eikar hafa gengið í arf með þjóð-
mni öld eftir öld, og bera fagra á-
voxtu í skaphöfn og framkomu
þeirrar kynslóðar sem nú byggir
landið.
Félag Húnvetninga í Reykjavík
hefir nú ákveðið að beita sér fyrir
endurbótum á Borgarvirki. Allmik-
ið af hinni fornu hleðslu er nú hrun-
ið og skekt. Með aðstoð Þjóðminja-
varðar, og að fengnum styrk frá
Alþingi, hefir nú verið hafist handa
um að koma virkinu aftur í sitt sögu-
lega form. Með tækni nútímans og
vinnuvélum ætti það ekki að taka
langan tíma að leysa af hendi ann-
að eins verk og það sem Barði og
menn hans unnu á tæpum sjö mán-
uðum. En ávalt mun það valda undr-
un og aðdáun, hvernig þessir fornu
garpar gátu lyft slíkum björgum
sem þarna eru og komið þeim 1
hleðslu. En meðvitundin um það að
fjör og frelsi var í veði hefir vafa-
laust aukið þeim ásmegin. En þess-
ir steinar, og þessi klettaborg, mun
lengi tala um hreysti forfeðranna,
og það hversu lífið — þeirra eigið
líf. var þeim dýrmætt.
Sagan hér að framan gerðist á
hinni fornu landnámsöld Islands,
eða skömmu síðar. Borgarvirki tal-
ar máli löngu horfinnar kynslóðar,
sem var að búa um sig í nýju landi,
og var um alt háð takmörkum síns
tíma um hugsjónir og siðgæði. En
það er góðs viti hverri þjóð, og
hverju þjóðarbroti, að leggja rækt
við fortíð sína, menningu, mann-
virki og mál. Það hafa íslendingar
löngum gert. En heimaþjóðin star-
blínir ekki lengur á forna frægð, né
heldur lifir hún lengur fyrst og
fremst í ljóma löngu liðinna afreka.
Ný landnámsöld er upp runnin á ís-
landi, eins og hver sá, er kynnist
landi og þjóð nú, hlýtur að sjá. Þjóð-
in er nú fyrst að læra að þekkja
landið sitt, orku þess og auðlegð í