Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1949, Page 82

80
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ISLENDINGA
irnir voru líka bundnir við fisk.
Þangað sigldu bátarnir norðan af
Winnipegvatni áður en járnbrautin
var lögð lengra norður, og þangað
runnu sleðarnir að vetrinum. Þar
voru líka frystihúsin, sem margir
landar unnu við. Þetta var þorpið
Selkirk. Og manni varð, svona við
fyrstu sýn, ósjálfrátt að spyrja með
guðspjallamanninum: Getur nokkuð
gott komið frá Nazaret?
En Selkirk á sér markverða sögu,
þótt ekki verði hún skráð hér. Þar
var löngu fyrir aldamót komin fjöl-
menn íslensk bygð með kirkjulegri
starfsemi og öðrum félagssamtök-
um. Og þegar Þjóðræknisfélagið var
stofnað, reis þar upp fjölmenn deild,
sem enn er starfandi. Þaðan barst
heim til íslands í fyrstu þekkingin
um frystihús og hagnýting þeirra.
Þar var jafnvel gjörð tilraun til út-
gáfu íslensks vikublaðs, og þar var
stofnað fyrsta og eina íslenska kven-
réttindaritið vestan hafs. Þar hafa
ýmist alist upp eða dvalið langvist-
um merkir prestar, læknar, lög-
fræðingar og háskólakennarar, og
að minsta kosti fjögur af okkar
merkari skáldum. Þeirra yngstur
var Kristján S. Pálsson.
Kristján Skarphéðinsson Pálsson
var fæddur á Signýarstöðum í Hálsa-
sveit í Borgarfjarðarsýslu 5. sept.
1886. Foreldrar hans voru hjónin
Skarphéðinn ísleifsson Einarssonar
og Sigurbjörg Helgadóttir Jóhannes-
sonar. Móðir Skarphéðins hét Sess-
elja Sigmundsdóttir, en móðir Sig-
urbjargar Sesselja Björnsdóttir. Lá
kynstofn þeirra beggja þar á Suð-
vesturlandinu. Bæði voru þau for-
eldrar Kristjáns, ágætum hæfileik-
um gædd, og faðirinn einkum bók-
hneigður og listrænn. En hann var
snemma heilsuveill og dó um aldur
fram, aðeins 37 ára. Það var sumarið
1894, og var Kristján þá á áttunda
árinu. Ellefu ára fluttist hann svo
með móður sinni vestur um haf. Þau
settust að í Winnipeg, og varð víst
skólaganga hans fremur endaslepp,
því strax hlaut hann að fara að vinna
fyrir sér, eftir bestu getu. En hann
var snemma fróðleiksfús og bætti
upp kensluskortinn með lestri góðra
bóka, íslenskra sem enskra. Mun
hugur hans helst hafa hallast að
skáldritum og ljóðabókum.
Rúmlega tvítugur flutti Kristján
alfarinn til Selkirk, og tuttugu og
tveggja ára kvæntist hann heitmey
sinni Ingibjörgu. Foreldrar hennar
voru þau Klemens Jónasson, merkur
fræðikarl og einn af frumbyggjum
Selkirk íslendinga, og kona hans
Ósk Ingibjörg. Þau lifðu bæði tii
hárrar elli, og dó Klemens aðeins
fáum mánuðum á undan Kristjáni.
Þau Kristján og Ingibjörg lifðu sam-
an í ástríku hjónabandi í nærri
fjörutíu ár og eignuðust sex börn;
fimm af þeim, fjórar stúlkur og
einn drengur, komust til fullorðins
ára, og eru öll vel að sér gjör. Hann
vann lengstrar ævi við járnbræðslu
verksmiðjurnar í Selkirk, og þar
varð hann bráðkvaddur 11. febrúar
1947, rúmlega sextugur.
Snemma mun Kristján hafa farið
að setja saman vísur. En hann fór
lengi dult með það, og sjálfur segist
hann hafa „Öll sín æskuljóð eldsins
glæðum falið“. Hann var í uppvexti,
þegar mestur ljómi stóð af kvæðum
Þorsteins Erlingssonar, og mótaðist
stíll hans mjög eftir Þorsteini, eink-
um á náttúruljóðum og jafnvel a