Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1949, Side 83

81
NÝ VESTUR-ÍSLENSK KVÆÐABÓK
sumum þeim hnífilyrtari. Það var
heldur ekki að ólíkindum, því hann
hafði bæði næman fegurðarsmekk
og þýða og viðkvæma lund, samfara
glöggu auga fyrir því, sem hlálegt
var og afkáralegt. Það var þó ekki
fyr en fyrri heimsstyrjöldin hafði
brotist út og þriðja íslenska viku-
blaðið hafði hlaupið af stokkunum
hér, að vísur og kvæði fóru að birt-
ast frá honum í blöðunum á víxl.
Þá voru miklar viðsjár með mönn-
um útaf stríðsrekstrinum og her-
skyldulögunum. Þá urðu og deilur
um svipað leyti um safnaða og
kirkjueigna mál, og gjörði hann
meinlítið, en þó nokkuð persónulegt
skop að þessu öllu, því hann lét sér
ekki blöskra að nefna rétt eða stytt
nöfn aðilja. Jafnvel bræður hans
sluppu ekki á stundum, og fór þó
ávalt vel á með þeim. En þrátt fyrir
þetta þótti ekki hlýða, að sleppa öll-
um þeim kvæðum fyrir það, því þau
marka ákveðin spor í þroskaferli
höfundarins. Kvæðin voru merkt
dularnöfnum, svo sem „XXX“,
„Vestarlega úr Selkirk“, „Þorsteinn
Skelkur11, „Skinnaþór“ o. fl., og var
stundum skamt stórra högga á milli.
Sum kvæðin í þessum flokki hafa
aldrei verið prentuð áður. Og er lík-
lega ekki heppilegt að fara frekar
út í skýringar á þeim, þar sem þau
^iggja of nærri atburðunum og þeim,
er hlut áttu að máli.
Eftir að þessum þætti í ævi Krist-
jáns lýkur, fara að birtast hvað af
hverju í blöðunum alvarleg kvæði
°g lýrísk ljóð, hvert öðru þýðara
°g formfegurra, og þá með réttu
nafni höfundarins. Mun hann, eftir
því sem árin fjölguðu og alvara lífs-
ins þrýstist fastar inn í sál hans,
hafa fundið þar hugsunum sínum
framrás í dýpri og breiðari farvegi.
Samt stinga gamankviðlingarnir aft-
ur upp höfði í kvæðabálki þeim, er
hann orti með gerfinafninu „Tude-
sen“, Jónasi bróður sínum til gam-
ans og afþreyingar, seinustu árin,
sem þeir báðir lifðu, eftir að Jónas
hafði orðið að láta af kenslustörfum
sakir vanheilsu. Sama er að segja
um ensku kvæðin, sem prentuð eru
aftast í bókinni; þau voru flest ort
einni dóttur hans til dægrastytting-
ar, meðan hún lá veik á sjúkrahúsi,
og eru því prentuð í minningu þess,
fremur en vegna bókmentalegs gild-
is þeirra.
Auk þess, sem þegar hefir verið
getið og ég hefi mestmegnis skrifað
upp úr blöðunum hér, afhenti Ingi-
björg, ekkja skáldsins, mér fult eins
mikið eða meira af snjáðum hand-
ritum, sem aldrei höfðu verið hrein-
skrifuð, hvað þá prentuð. Þá var og
aragrúi af lausum vísum á gulum
blaðsneplum, sem auðsjáanlega
höfðu verið hripaðir til minnis við
vinnuna, og svo stungið ofan í hand-
raða og gleymt. Flestar af þeim vís-
um, er ég taldi prenthæfar, ílokkaði
ég undir fyrirsögnina „Úr ýmsum
áttum“. Fáeinum kvæðum, sem dá-
lítill vafi lék á um faðerni, var slept.
Og eitt stærsta gaman og alvöru-
kvæðið — lýsing á kornmarkaðin-
um í Winnipeg — hafði glatast að
svo miklu leyti, að ekki þótti til-
tækilegt að prenta brotin, sem eftir
voru. Var það skopleg lýsing á hegð-
un og látbragði manna á gólfi kaup-
hallarinnar, en jafnframt bitur á-
deila á samviskuleysið og fjárdrátt-
inn þar. Nokkur andleg ljóð eru og
í bókinni, sem benda ljóslega til
þess, að höfundurinn var trúhneigð-
ur, enda þótt hann ósjaldan gerði