Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1954, Side 49

UM ÍSLENZKU HANDRITIN
31
kemur í ljós, að hún hefur geymzt
með sömu ættinni, mann fram af
manni, í sjö liði. En 1647 gefur Jón
Finnsson, bóndi í Flatey, bókina
Brynjólfi Sveinssyni biskupi, er
hann vísiteraði Yestfjörðu. Sr. Jón
Halldórsson í Hítardal segir frá
þessu í sögu Brynjólfs biskups á
þessa leið:
„Jón bóndi í Flatey, sonur sr.
Torfa Finnssonar,1) átti stóra og
þykkva pergamentisbók með gamla
munkaskrift, innihaldandi Noregs
konunga sögur og margt fleira, og
hér fyrir var hún almennilega köll-
uð Flateyjarbók. Hana falaði M.
Brynjólfur til kaups, fyrst fyrir
peninga, síðan fyrir fimm hundruð
1 jörðu, fékk hana þó ekki að heldur.
Fn er Jón fylgdi honum til skips á
eyjunni, gaf hann honum bókina,
°g meinast, að biskupinn hafi hana
íullu launað. Síðan sendi og skenkti
Brynjólfur hana kongl. Maje-
stati.“
Br ekki eins og vér sjáum þá
fyrir oss, biskupinn og bóndann,
^yrst þegar þeir eru að kaupslaga
um bókina og síðan, er bóndi gefur
öiskupi hana á leið til skips? Vér
getum að vísu ekki séð svipinn á
þeim, en vér getum þó brosað með
þeim að öllu saman og glaðzt yfir
þyí- að höfðingjar hafa verið á ís-
lundi á 17. öld eins og bæði fyrr og
síðar.
Ástæðan til þess, að Brynjólfur
Sendi bókina (líklega um 1656), var
su, að Friðrik 3. kallaði um þær
Uiundir eftir fornum bókum, sögum
(sem er ruSlaS saman Jóni Finnssyni
syni rétt) og Jóni Torfasyni, bróöur-
og gömlum skjölum, „sem fást
kynni hans Majestati til þénustu og
þóknunar og til að auka hans
konglega bibliothecam“. Brynjólfur
hafði ætlað að koma á fót prent-
verki í Skálholti og þá m. a. til að
prenta fornar sögur, en ekki komið
því fram sökum mótspyrnu Þorláks
Hólabiskups Skúlasonar, er vildi
vera einn um hituna. En prentsmiðja
hafði þá verið á Hólum lengstum
frá því á dögum Jóns Arasonar.
Munu vonbrigði Brynjólfs í þessum
efnum hafa valdið ólitlu um það,
hve vel hann brást við málaleitan
konungs.
Flateyjarbók er nú geymd í Kon-
ungsbókhlöðu í Kaupmannahöfn og
er ein af höfuðgersemum þeirrar
stofnunar. Er oft til þess vitnað, er
Bandáríkjamenn vildu fá hana á
heimssýninguna í Chicago 1893 og
buðust til að senda herskip eftir
henni til Kaupmannahafnar. Var
þeim svo mikið í mun sökum þess,
að önnur aðalfrásögnin (sem til er á
skinni) af fundi og könnun Vín-
lands, Grænlendingaþáttur, er varð-
veitt í Flateyjarbók. En Danir voru
staffýrugir og neituðu að lána
bókina.
Að leturmergð slagar Flateyjar-
bók hátt upp í biblíuna, í hvorri um
sig eitthvað yfir 800.000 orð. Um
efni bókarinnar er bezt að vísa til
formála hennar, er sr. Magnús Þór-
hallsson hefur ritað. Formálinn
hljóðar svo:
Þessa bók á Jón Hákonarson. Er
hér fyrst á kvæði, þá hversu Noreg-
ur byggðist, þá frá Eiríki víðförla,
þar næst frá Ólafi konungi Tryggva-
syni meður öllum sínum þáttum.