Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1958, Blaðsíða 63

ÍSLAND OG ÍSLENZKAR BÓKMENNTIR
45
ekki sé talað um blóðflokkana sem
skipa íslendingum milli manna frá
Bretlandseyjum og Norðmanna.
Nokkrir fræðimenn hyggja líka að
jslenzku skáldin hafi lært mikið af
irsku skáldunum sem voru geysi-
lasrð og í miklum metum hjá höfð-
lngjum og konungum írskum. Á
sama hátt urðu íslenzku skáldin
hirðskáld á Norðurlöndum, einkum
^oregi, næstu þrjár aldirnar og þó
hálfri betur. Samt er það víst að
Norðmenn fluttu skáldskaparíþrótt-
ma með sér til íslands, bæði Eddu-
kvæðaháttu og dróttkvæða-háttu,
SVo að íslendingar sköpuðu ekkert
nytt í þeirri grein, nema runhendu
gds Skallagrímssonar, sem hann
ofur heyrt og lært á Englandi.
ddukvæðin (goðakvæði, siðakvæði,
ennikvæði, hetjukvæði) eru að
rrni til af samgermönskum upp-
runa, fornyrðislag er bæði á Hildi-
randsljóði, sem er fornháþýzkt, og
J°lfs kviðu, sem er fornensk. Forn-
^ðislagi fylgja höfuðstafir og stuðl-
ar- en þeir fylgja líka dróttkvæðum
haetti
eftir svipuðum reglum: tvö
isuorð eru ávallt tengd höfuðstöf-
m °g stuðlum þannig að höfuð-
a ur er 1 síðara vísuorði á fyrstu
erzlusamstöfu en stuðlar í hinu
lík^3" ^°^uðstafir og stuðlar fylgja
er a dróttkvæðunum, en auk þess
Ví-U Samstöfur taldar í vísuorði og
rjSU°rð eru bundin hendingum (inn-
he 1 • e^r Vlssum reglum: skot-
vjn lngar (hálfrím) eru í ójöfnum
SUoróum en aðalhendingar (heil-
ag ' 1 jöfnum. Vísuorð er það sem
ru-r Þjóðir kalla verslínu. Um upp-
W ^ ^0ssa margbrotna og skraut-
a háttar eru skoðanir fræði-
mann;
a all-deildar. Sumir ætla að
Norðmenn (Bragi hinn gamli) hafi
fundið háttinn af sínu eigin hyggjú-
viti. En freisting til að leggja niður
gamalt og taka upp eitthvað nýtt er
álíka sjaldgæft fyrirbrigði í skáld-
skaparíþróttinni og sex eða níu-
burar myndu fæddir af kvinnum
eða eingetið fólk eins og Kristur.
Þessi freisting hefur gripið íslend-
inga tvisvar á þessari þúsund ára
sögu skáldskaparíþróttarinnar: á
siðaskiftatímunum þegar þeir sálu-
hjálpar vegna vildu reyna að leggja
niður stuðla höfuðstafi og hending-
ar af því að slíkt skrúð var ekki
samboðið hreinni Lútersku, og nú
á tímum, þegar atómskáldin til að
fylgjast með tímanum og T. S.
Eliot yrkja annaðhvort í lausu máli
til að losna við hringhenduna, eða
yrkja myrkt og stundum stirt eins
og Stephan G. gerði í Kringlunni
forðum, til að jafnast á við T. S.
Eliot og Ezra Pound. Með þessa
sögulegu lærdóma í huga er engin
furða þótt fræðimenn hafi löngum
rennt hýru auga til írsks skáldskap-
ar til að reyna að skýra fyrir sér
upptök dróttkvæðanna. írar höfðu
það til siðs að telja samstöfur í
kvæðum sínum alveg eins og gert er
í dróttkvæða hættinum, en ekki í
fornyrðislagi. írar léku sér að hend-
ingum og rími bæði inni í vísuorð-
um og í enda þeirra. Þaðan hafði
Egill rímið í runhenduna og höf-
undur Hafgerðingadrápu hrynhenda
háttinn sem var mikill sálmaháttur
með írum, alveg eins og Liljulag
varð síðar á íslandi. En hvernig sem
leitað hefur verið hefur ekki tekist
að finna írskan hátt sem samsvaraði
dróttkvæðahætti. Hafi áhrif orðið er
helzt svo að sjá að Bragi hafi heyrt