Fréttablaðið - 15.12.2012, Blaðsíða 32

15. desember 2012 LAUGARDAGUR| HELGIN | 32
Byrjum á hefðbundinni íslenskri ættfræði-spurningu. Hvaða leggur Thorsættarinnar stendur að þér? „Pabbi minn heitir Björn Thors,
tæknimaður á Morgunblaðinu,
mamma heitir Bryndís Lúðvíks-
dóttir og vinnur núna hjá Unicef.
Afi og nafni minn, Björn Thors,
var blaðamaður á Morgunblaðinu
og amma var Helga Valtýsdóttir
leikkona. Björn eldri var sonur
Kjartans Thors sem var sonur
Thors Jensen. Er þetta nóg ætt-
færsla?“
Já, takk. Aðeins meira ættar-
tengt samt. Var það amma þín
Helga sem olli því að þú fórst út
í leiklistina? „Ég kynntist ömmu
aldrei, hún var dáin þegar ég
fæddist. Hún var bara ung kona
þegar hún féll úr krabbameini. En
það er nú samt engu að síður senni-
lega hennar vegna sem ég er í leik-
húsinu. Kannski ekki síst vegna
einhvers helgiljóma sem fellur á
mann frá börnum hennar. Það lék
um leikhúsið einhver rómantík og
söknuður í huga fjölskyldunnar.“
Hvenær byrjaðirðu svo að leika?
„Ég hef eiginlega alltaf leikið. Var
leikandi sem barn heima í stiga-
ganginum í Breiðholtinu fyrir
stóru systur mína og vini hennar.
Notaði hvert tækifæri. Fjórtán,
fimmtán ára byrjaði ég síðan hjá
henni Maríu Reyndal í félagsmið-
stöðinni í Tónabæ. Þar settum við
upp sýningar sem voru mjög metn-
aðarfullar, til dæmis Slúðrið eftir
Flosa Ólafsson, Lísu í Undralandi
og fleiri. Þetta var frábær hópur,
mikil og dramatísk dýnamík og
allir tilbúnir til að leggja allt undir
til að sýningin yrði sem best. Það
var ekki síst það sem heillaði mig
við leikhúsið og heillar mig enn
í dag. Þessi leitun að fullkomnun
og viljinn til að breyta einhverju.
Stundum tekst það, það verða til
töfrar og að upplifa þá er eitthvað
sem enginn gleymir.“
Pólitískara en predikun
Trúirðu enn að leikhúsið geti
breytt heiminum? „Ég held að ef
þú vilt þá geti allt breytt heimin-
um. Þetta samtal okkar hér getur
breytt heiminum. Manneskjan
getur breytt heiminum. Leik-
húsið er engin valdastofnun. Það
er ekki vettvangur til að breyta
samfélaginu að öðru leyti en því
að öll samskipti eru til þess fallin
að dreifa hugmyndum. Samtalið í
sjálfu sér er svo mikilvægt til að
koma hugmyndum á framfæri, tjá
tilfinningar og tjá skoðanir fólks,
praktisera málfrelsi og stinga á
kýlum samfélagsins, tala um það
sem er fallegt og tala um það sem
er ljótt. Þannig að, já, leikhúsið
getur breytt samfélaginu og heim-
inum, en það geta líka lítið bréf
eða kallinn á kassanum gert. Leik-
húsið er bara miðill þar sem 500
manns hittast eina kvöldstund og
tala saman og þegar vel tekst til
er enginn ósnortinn í húsinu. Það
er náttúrulega það sem er merki-
legast við leikhúsið. Ef þú nærð að
snerta við manneskju þá gleymir
hún því aldrei.“
Finnst þér að leikhúsið eigi að
vera pólitískt? „Mér fannst það
sem ungum manni. Við vorum
öll skólasystkinin í leiklistarskól-
anum á þeim tíma undir sterkum
áhrifum frá þýska leikhúsinu sem
er mjög kalt og pólitískt og enn
undir sterkum áhrifum frá Brecht,
sem beinlínis notaði leikhúsið til að
koma pólitískum boðskap til skila.
Við trúðum því að þessi kuldi og
framandgerving gæfi okkur sterk-
ari rödd, það er farið beint á punkt-
inn sem á að predika og hamrað
á honum, það er bara ein rétt
skoðun. Ég er ekki mjög hrifinn af
þessari aðferð í dag því í grunninn
finnst mér hún lítilsvirðandi við
áhorfendur. Að segja þverskurði
þjóðfélagsins hvað honum eigi að
finnast finnst mér ekki ganga upp.
Vel skrifað drama er í eðli sínu
hugvíkkandi og á að geta gefið þér
sjónarhorn á stöðu fólks hvort sem
er í öðrum heimum eða í íbúðinni
við hliðina á þér. Ég er á því að ef
þú nærð að hreyfa við manneskju
þá sé það miklu pólitískara en ein-
hver predikun. Hið stóra verk-
efni leikhússins, og raunar allra
lista, er að vinna með mennskuna.
Ef listin nær að kjarna manneskj-
unnar og að byggja á sönnum til-
finningum þá virkar hún og hefur
áhrif.“
Kostir og gallar
Nú erum við komin aðeins inn
á hliðargötu. Hvað tók við eftir
Tónabæ? „Þá fór ég í Menntaskól-
ann við Hamrahlíð. Þar var ég í
leikfélaginu öll árin og kynntist
konunni minni, Unni Ösp Stefáns-
dóttur. Eftir það stofnuðum við
leikfélag sem hét Leikskólinn og
síðan lá leiðin í leiklistarskólann.
Þannig að þetta er nokkuð sam-
felld brú frá unglingsárunum til
dagsins í dag.“
Unnur Ösp er dóttir Stefáns
Baldurssonar leikstjóra og Þórunn-
ar Sigurðardóttur, leikskálds og
Listahátíðarforkólfs. Er einhvern
tíma talað um eitthvað annað en
leiklist í þessari fjölskyldu? „Það
er mjög mikið talað um leikhús
og menningu, já. Það fylgja því
auðvitað bæði kostir og gallar að
vera á sama starfsvettvangi en að
geta rætt starf sitt og áhugamál af
ástríðu og innlifun við fjölskyldu
sína, bæði eiginkonu og stórfjöl-
skyldu, og fá þar algjöran skilning
er ómetanlegt.“
Þetta
stingandi
augnaráð
Björn Thors er maður ekki einhamur. Hann er
þjóðinni í fersku minni sem Viktor í Pressu 3 og
æfir nú stíft eitt stærsta hlutverk leiklistarsög-
unnar, sjálfan Macbeth. Illmennin virðast vera
að verða hans sérsvið, en hann hefur einnig
leikið elskhuga á borð við Þormóð Kolbrúnar-
skáld í Gerplu. Hann segir lykilatriði að finna hið
góða í persónunum sem hann leikur.
Friðrika
Benónýsdóttir
friðrikab@frettabladid.is
KÓNGURINN Macbeth
er færður til nútímans
í þessari uppfærslu.
FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON