Fréttablaðið - 15.12.2012, Blaðsíða 126

15. desember 2012 LAUGARDAGUR| MENNING | 86
Jón Atli er ónáðaður við vinnu sína
í Borgarleikhúsinu þar sem hann
er einn af listrænum stjórnendum
leikritsins Mýs og menn. Hann er
eitt af skáldum Borgarleikhússins
og kveðst vinna mikið þar. „Bara
að skrifa og búa til leiksýningar
– segja sögur, það er það sem ég
geri,“ segir hann.
Eftir Jón Atla liggur smásagna-
safn og nóvella og einnig skrifaði
hann skáldævisögu Bubba Mort-
hens sem kom út fyrir fáum árum
en aðallega vinnur hann í leikhúsi
og kvikmyndum við handrits-
skrif og leikstjórn. Núna kveðst
hann til dæmis vera að setja upp
sýningu sem fer á fjalirnar í lok
janúar með leikurunum Elvu Ósk
Ólafsdóttur og Hilmari Jónssyni.
„Ég held hún verði dálítið for-
vitnileg. Hún er byggð á smásögu
sem ég skrifaði og vann Gadda-
kylfuna, glæpa-smásagnakeppni,
fyrir í fyrra. Svolítið í anda þrí-
leiks í Borgarleikhúsinu, sem ég
tók þátt í, um efnahagshrunið og
afleiðingar þess. Maður er allt-
af að reyna að gera mælingar í
samfélaginu, hvar erum við? Og
hvað hefur breyst? Það er það sem
nútímaleikritun ætti að fjalla um,
að mínu mati.“
En hvað um stórafmæli? Jón Atli
virðist ekkert yfir sig spenntur
yfir því. Ætlar hann samt ekki að
halda eitthvað upp á það? „Jú, jú,
við gerum eitthvað skemmtilegt,
fjölskyldan,“ segir hann og kveðst
eiga eina dóttur 16 ára og unnustu
sem eigi sjö ára telpu.
Jón Atli er rótgróinn Vesturbæ-
ingur, sonur hjónanna Jónínu H.
Jónsdóttur leikkonu og Jónasar
stýrimanns Guðmundssonar, rit-
höfundar og myndlistarmanns,
og á því ekki langt að sækja list-
hneigðina. „Það var mikið um bók-
menntir og listir á æskuheimilinu.
Þetta var í rauninni ekkert sem ég
sóttist meðvitað eftir en datt óvart
í og finnst spennandi. Sérstaklega
eru sjónrænar listir, þá er ég að
tala um kvikmyndir og sviðslistir,
áhugaverður miðill af því þá hefur
maður möguleikana á því að koma
á óvart, með leikurum og öðru.
Gjafirnar eru endalausar í þeirri
vinnu.“
Þótt afköstin séu ærin er Jón
Atli langt frá því að vera yfirlæt-
isfullur yfir þeim. „Þetta er bara
vinnan mín. Ég er auðvitað alveg
þakklátur fyrir hana en það er
sama hvað fólk gerir, hvort það er
taflmennska, fótbolti eða hvað, það
verður að halda sér að verki. Ef
maður ætlar að vera atvinnumað-
ur í fótbolta þá verður maður að
spila fótbolta á hverjum degi, ekki
á fimm ára fresti, þegar lands-
leikur er. Okkar bókmenntaarfi á
Íslandi fylgir þessi hugmynd um
snillinginn, sem er einhver eins og
Laxness,“ segir Jón Atli sem er þó
ánægður með sitt hlutskipti.
„Ég þekki svo sem ekkert annað
– ekki lengur – en mér finnst líka
rosa gaman að fá að kenna,“ segir
hann og kveðst hafa verið að
kenna alls konar fólki að skrifa, í
Listaháskólanum og víðar. „Stund-
um hefur maður líka tækifæri til
að miðla einhverju þó maður sé
að vinna með kollegum. Þá tekur
örlætið yfir og persónulegur metn-
aður fer í aftursætið.“
gun@frettabladid.is
Þá tekur örlætið yfi r
AFMÆLISBARNIÐ „Ef maður ætlar að vera atvinnumaður í fótbolta þá verður maður að spila á hverjum degi, ekki á fimm ára
fresti.“ segir Jón Atli. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Helstu leikverk
Draugalest
Brim
Rambo 7
Partyland
Djúpið
Nóttin nærist á deginum
HÖFUNDARVERK Á HANDRITASVIÐINU
Jón Atli Jónasson handritshöfundur er fertugur í dag
og fagnar því með fj ölskyldu sinni. Leikrit hans hafa
verið sýnd víða um heim. Nú síðast var Djúpið sett
upp í Schaubuhne-leikhúsinu í Berlín í mars þar sem
það er enn á fj ölunum.
BÆKUR ★★★ ★★
Randalín og Mundi
Þórdís Gísladóttir
BJARTUR
Árið 2005 smíðaði kvikmynda-
gagnrýnandinn Nathan Rabin hug-
takið „magic pixie dream girl“ til
að útskýra ákveðna teg-
und af kvenhetju sem birt-
ist í mörgum bandarísk-
um kvikmyndum á fyrstu
árum þessarar aldar.
Þessi stúlka, sem ef til vill
mætti útfæra á íslensku
sem „töfraálfadrauma-
stúlka“, er „fjörug, grunn-
hyggin kvikmyndavera sem
lifir aðeins í hugarheimum
tilfinninganæmra kvik-
myndahöfunda til að kenna
þenkjandi, angurværum
ungum mönnum að taka líf-
inu, ævintýrum þess og ráð-
gátum, opnum örmum“.
Ný barnabók Þórdísar Gísladóttur,
Randalín og Mundi, minnti mig að
mörgu leyti á þessa trópu róman-
tísku krúttgamanmyndanna, en
bókin segir frá töfraálfadrauma-
stúlkunni Randalín, sem kynnist
hinum freknótta Munda og dreg-
ur hann í ýmis ævintýri í miðborg
Reykjavíkur. Randalín, sem kynn-
ir sig sem Ísabellu Aþenu Nótt,
gengur ekki í sokkum, syngur og
dansar stundum upp úr þurru og
kennir Munda að lesa bækur með
því að rífa þær í sig.
Randalín og Mundi er mikið
miðbæjarævintýri og í henni er
að finna tilvísanir, oft lævísar, í
reykvíska miðborgarmenningu
samtímans. Börnin fara í mikla
ævintýraför í bókabúð til að finna
gamla kallinn sem tekur í nefið og
snýtir sér í vasaklút og talar um
gamlar bækur í sjónvarpinu. Ran-
dalín hefur reynd-
ar aldrei séð
þennan þátt, enda
foreldrar hennar
hámenningar-
legt ljóðskáld og
sminka, en pabbi Munda er strætó-
bílstjóri og þessi bókaþáttur er
eftir lætissjónvarpsþáttur hans.
Randalín og Mundi skipuleggja
mikla hverfishátíð í bakgörðum
austurbæjarins í lok bókarinnar
og þar mæta allir skrítnu karakt-
erarnir sem þau hafa kynnst í bók-
inni, spákonan á Njálsgötunni og
gítarleikarinn með eiturslöngu-
tattúið sem býr í skúrnum með
rauðu hurðinni, og hver mætir svo
á svæðið til að spila ókeypis fyrir
gesti nema sjálfur Mugison.
Mér fannst hjartað vanta í
söguna. Vissulega eru Randalín
og Mundi skemmtilegir og upp-
átækjasamir krakkar, en við lok
lesturs þekkja lesendur þá jafn-
lítið og við upphaf bókar. Persónu-
sköpun ristir ekki djúpt. Persónur
bókarinnar eru stílíseraðar, ýktar,
fyndnar, en við kynnumst ekki
sálarlífi þeirra og söguhetjurnar
tvær þurfa ekki að yfirstíga aðrar
hættur en að passa sig að stíga
ekki upp í rangan strætisvagn.
Randalín og Mundi er afskap-
lega fallega skrifuð bók. Texti Þór-
dísar er skemmtilegur, lipur og á
köflum ljóðrænn. Þetta er fyrsta
barnabók höfundar, og vonandi
ekki sú síðasta. Myndskreyting-
arnar sem prýða bókina eru fram-
úrskarandi, fíngerðar og fyndnar
myndir sem smellpassa við sög-
una. Þórarinn Már Baldursson á
heiðurinn af myndunum, en hann
er best þekktur sem myndhöfund-
ur bókanna um Maxímús Músíkús.
Randalín og Mundi var tilnefnd til
Fjöruverðlaunanna í ár og á þá til-
nefningu skilið.
Brynhildur Heiðar- og Ómarsdóttir
NIÐURSTAÐA: Lauflétt miðborgar-
ævintýri fyrir börn 8-12 ára. Segir
frá Randalín og Munda sem búa í
austurbæ Reykjavíkur og ævintýrum
þeirra á götum borgarinnar. Fallega
skrifuð, fyndin á köflum, framúrskar-
andi myndskreytingar. Persónu-
sköpun mætti vera betri. Tilnefnd til
Fjöruverðlaunanna 2013.
101 Reykjavík á barnsaldri
Kvikmyndahandrit
Strákarnir okkar. Meðhöfundur Robert Douglas.
Blóðbönd. Meðhöfundar Árni Óli Ásgeirsson og
Daniel Hasanovic.
Frost
Djúpið. Meðhöfundur Baltasar Kormákur.
Falskur fugl
FRÉTTABLAÐIÐ/VILHELM
MENNING
Dagný og Sabrína Grimm eru afkomendur hinna
frægu Grimmsbræðra. Margverðlaunaðar sögur þar
sem kunnugleg ævintýri birtast í nýju ljósi.
Ævintýri eins og
þau gerast best
fyrir
ára
8-14
Met-
sölubók
New York
Times
Vorið 2012
hlaut Bókabeitan
Vorvinda IBBY fyrir framlag
sitt til barnamenningar
Barnabók
ársins
Washington
post
3.
sæti
Bestu þýddu
barnabækurnar
Bókmenntaverðlaun
starfsfólks
bókaverslana