Fréttablaðið - 15.12.2012, Page 94

KYNNING − AUGLÝSINGHátíðarmatur LAUGARDAGUR 15. DESEMBER 201210
Risalamande eða Ris à l‘am-ande, eins og það útleggst á frönsku, er danskur eftir-
réttur sem á rætur að rekja til síðari
hluta nítjándu aldar. Meginuppi-
staðan er hrísgrjón, mjólk, þeyttur
rjómi, vanilla og möndlur. Í upp-
hafi var rjómanum, sem var auðfá-
anlegur, bætt við í sparnaðarskyni
en þannig entust grjónin, sem voru
dýr í innflutningi, lengur.
Í dag borða Danir gjarnan
grjónagraut á Þorláksmessu. Flestir
sjóða ríkulegt magn og geyma
hluta grautarins fram á aðfanga-
dag. Þá er þeyttum rjóma og söx-
uðum möndlum bætt við og graut-
urinn borinn fram sem eftirréttur
og þá oft með kirsuberjasósu.
Í Svíþjóð er risalamande sömu-
leiðis oft á jólaborðum en þar er
hann kallaður Ris à la Malta. Norð-
menn borða sams konar graut sem
þeir kalla Riskrem. Þar er hann
oftast borinn fram með hindberja-
og jafnvel jarðarberjasósu. Í Sví-
þjóð og Danmörku er algengt að
setja eina heila möndlu í grautinn
og fær sá sem hana hlýtur gjöf að
launum. Þar leynist oftar en ekki
Dúnmjúkur, léttur
og bragðgóður
Waldorf-salat er eitt vinsæl-
asta meðlætið á jólaborðum
landsmanna. Salatið passar
vel með öllu reyktu kjöti og
kalkún. Það hentar því vel á
jólahlaðborð. Til eru margar
uppskriftir af Waldorf-sal-
ati og allt í lagi að breyta til.
Sumir vilja ekki sellerí og
sleppa því. Í þessari uppskrift
er einnig hvítkál. Uppskriftin
miðast við fjóra.
WALDORFSALAT
100 g hvítkál, smátt skorið
100 g dökk vínber, skorin til helm-
inga og steinhreinsuð ef þarf
1 dl valhnetukjarnar, saxaðir
2 epli, kjarninn hreinsaður og
skorin í bita
3 ananashringir úr dós, skornir í
bita
2 sellerístilkar, skornir í fínar sneiðar
Dressing
1 dl majónes
1 dl þeyttur rjómi
Safi úr ¼ sítrónu
2 msk. sykur
Blandið saman öllu sem á að fara í
dressinguna og geymið í kæliskáp í að
minnsta kosti eina klukkustund. Setjið
allt í skál og dressinguna yfir. Skreytið
með vínberjum og valhnetum.
Waldorf-salat með hvítkáli
Waldorf-salat hentar vel með reyktum mat og kalkún.
marsipan grís, súkkulaðihjörtu eða
lítið borðspil í pakkanum.
Það má leika sér með þennan
graut að vild og sumir hafa til
dæmis poppað hann upp með því
að bæta smávegis af hvítu súkku-
laði út í á meðan hann er enn þá
heitur. Aðrir smakka hann til með
f lórsykri. Þá er f lott að skreyta
hann með ristuðum möndlu-
f lögum og hvítum súkkulaði-
spæni.
Hér á eftir fer uppskrift sem
hefur reynst vel árum saman.
Henni fylgir ljúffeng karamellu-
sósa. Þá fylgir uppskrift að heima-
lagaðri kirsuberjasósu en margir
kaupa hins vegar tilbúna sósu frá
Den gamle fabrik og velgja í potti
rétt áður en grauturinn er borinn
fram. Hann er ávallt reiddur fram
kaldur.
RIS À L’AMANDE
Fyrir sex
½ lítri mjólk
60 g hrísgrjón
½ vanillustöng
1 msk. sykur
8-10 hakkaðar möndlur
3 dl þeyttur rjómi
Sjóðið mjólk og grjón með vanillustöng-
inni, fræin tekin úr og höfð með í pott-
inum þar til grjónin verða mjúk. Hrærið
stöðugt svo þau brenni ekki við.
Hrærið möndlunum varlega saman við
ásamt sykri. Kælið.
Loks er þeyttum rjóma bætt við.
Karamellusósa
150 g sykur
2½ dl vatn
1 dl léttþeyttur rjómi
Brúnið sykurinn á heitri pönnu þar til
hann er ljósbrúnn. Hellið þá sjóðandi
heitu vatni varlega yfir sykurinn. Látið
sykurinn bráðna vel. Kælið aðeins niður
en bætið síðan þeyttum rjóma varlega
við rétt áður en sósan er borin fram.
Kirsuberjasósa
¼ kg fersk kirsuber
1 tsk. sykur
1 bolli vatn
ferskur sítrónusafi
1 tsk. maísmjöl
Skerið kirsuberin í tvennt. Fjarlægið
steinana. Bætið sykri og vatni við og látið
sjóða á vægum hita í tuttugu mínútur eða
þar til berin eru orðin lin. Kreistið sítrónu-
safa út í. Bætið maísmjöli út í til að þykkja
sósuna. Smakkið til með sykri og sítrónu-
safa. Hellið í sósuskál og berið fram með
grautnum.
Risalamande er órjúfanlegur hluti af dönsku jólahaldi og hefur
grauturinn sömuleiðis vakið stormandi lukku hérlendis. Hann er
yfirleitt borinn fram með kirsuberjasósu en þó eru til ýmis tilbrigði.
F
A
S
TU
S
_E
_1
1.
12
.1
2
Síðumúli 16 • 108 Reykjavík • Sími 580 3900 • www.fastus.is • Verslun opin mán-fös 8.30 -18.00
Fastus býður uppá hágæða japanska hnífa og önnur eldhúsáhöld sem
unun er að vinna með þegar matarundirbúningur stendur sem hæst.
Komdu í verslun okkar, Síðumúla 16 og skoðaðu úrvalið af áhöldum
sem fagmenn, jafnt sem áhugamenn geta ekki án verið í góðu eldhúsi.