Heimilisritið - 01.12.1948, Síða 29

nema landið' yrði bjargþrota
þá og þegar, og þá var gott að
eiga eitthvað sem hægt væri að
grípa til. .. . Hvað sem öðru leið,
skyldi hann ekki verða hungur-
morða.
Nú, það væri gaman að sjá
framan í þann eða þá, sem í
fullri alvöru og einlægni gagn-
vart sjálfum sér, þyrði að lá
Gísla bónda slíka forsjálni. Tím-
arnir voru þannig, að mönnum
var nauðsynlegt að halda spar-
lega á eignum sínum til þess
blátt áfram að geta lifað. Eða
hvað sá maður ekki í kring um
sig? Eymd og aftur eymd! Þeg-
ar manni var þyrmt við eyði-
leggjandi eldgosum, var eins og
það væri föst regla að hafísinn
kæmi og lokaði fyrir alla firði,
svo að maður fékk ekki bein úr
sjó í marga mánuði. Og ofan á
alla þá eymd og óhamingju sem
náttúran var orsök í, bættust
svo verzlunarhættir sem voru
þannig, að því er erfitt að lýsa
svo að því verði trúað. Auk alls
þessa var svo mannfólkið sjálft,
sem rambaði stöðugt á barmi
helvítis og átti í þrotlausri bar-
áttu við Satan, þann leiða óvin,
sem allt ætlaði að steikja. Vald
Satans sást hvarvetna, bæði í
náttúrunni og manninum sjálf-
um. Þjónar drottins börðust
djarflega gegn Satan og þjónum
hans, og mörg voru bálin orðin,
þar sem galdramenn höfðu feng-
ið „dauða hægan og án blóðsút-
hellinga“ fyrir glæpi sína.
Hræðslan við ákæru um galdur
reið mönnum eins og mara.
Einkuin var það hættulegt ef
einhverri æruverðugri prestsfrú
varð snögglega illt, því að þá var
hér um bil víst að einhver mundi
verða brenndur fyrir að hafa or-
sakað sjúkleika hennar. Já, það
var einkennileg og hryllileg öld.
. . . Ofan á allar þessar plágur
bættist óttinn við sjóræningja.
Það var ekki langt síðan að'
spænskir ræningjar höfðu gert
hervirki á Vestfjörðum. Að vísu
tókst hinu röggsamlega yfir-
valdi Vestfirðinga að ráða nið-
urlögum þeirra, en hver vissi
nema þeir spænsku hyggðu á
hefndir og kæmu með óvígan
her til landsins í því skyni?
Svona var öldin. Auð\dtað
gat ekki hjá því farið að mann-
eskjurnar yrðu mótaðar af um-
hverfi sínu. Þær urðu smásálar-
legar, og eiginhagsmunasýkin
lagði hug þeirra í fjötra. Þeim
var mest í muna að njóta gleði
augnabliksins, því að engum
skynsömum manni kom til hug-
ar að unnt væri að spoma við
þeim plágum, sem alls staðar
vofðu yfir höfði manna. Og því
varð gleði augnabliksins matur
og aðeins matur. Feitur matur!
Himnaríki var því aðeins ákjós-
HEIMILISRITIÐ
27