Fréttatíminn - 13.12.2013, Blaðsíða 8

B úseta í sveitarfélagi ræður mestu um hvaða félagsleg úrræði bjóðast fólki sem
leitar missir heimili sín í kjölfar
nauðungaruppboðs eða gjaldþrots
eða það þarf að selja ofan af sér til
að fá greiðsluaðlögun.
Ekki liggja fyrir opinberar tölur
um hversu fjölmennur þessi hópur
er en um 200 fjölskyldur af þeim lið-
lega 2000, sem hafa fengið greiðslu-
aðlögun fyrir milligöngu Umboðs-
manns skuldara (UMS), hafa þurft
að selja fasteignir sínar, segir Svan-
borg Sigmarsdóttir, upplýsinga-
fulltrúi UMS.
Óvíst er hve margir hafa orðið
heimilislausir eftir gjaldþrot og
nauðungaruppboð. Á vefsíðu Hags-
munasamtaka heimilanna kemur
fram að í einni viku í október hafi
154 fjölskyldur misst heimili sitt
á nauðungaruppboði. Eftir nauð-
ungaruppboð býðst fólki yfirleitt
að leigja íbúð sína áfram í eitt ár en
síðan tekur leigumarkaðurinn við.
Leiga á því tímabili miðast yfirleitt
við ákveðið hlutfall fasteignamats
og er lægri en húsaleiga á frjálsum
markaði á höfuðborgarsvæðinu.
200 hafa þurft að selja eignir
til að fá greiðsluaðlögun
Fólki sem leitar eftir greiðsluaðlög-
un hjá Umboðsmanni skuldara er
gert að selja heimili sitt ef útreikn-
ingur á tekjum og framfærslukostn-
aði bendir til þess að viðkomandi
ráði ekki við að greiða reglulegar
afborganir af áhvílandi lánum. Um-
boðsmaður skuldara veit ekki hve
stór hluti af þessum 200 fasteignum
voru heimili skuldara og hve stór
hluti voru aðrar fasteignir í eigu
skuldarans, svo sem hesthús eða
sumarbústaðir en eitthvað er um
það þótt yfirleitt sé um heimili að
ræða.
Svanborg segir að ekki sé heim-
ild í lögum til að lækka greiðslur
af áhvílandi lánum eða fella niður
kröfur fyrr en að greiðsluaðlögun-
artímabili loknu en þá eru felldar
niður þær skuldir sem eru umfram
verðmæti íbúðar, ef umsækjandi
stenst skilyrði fyrir því. Ekki er
heldur tekið inn í myndina hvort
fólk hafi yfirleitt greiðslugetu til
þess að fara út á leigumarkaðinn.
Mjög misjafn stuðningur
sveitarfélaga við leigjendur
Að öðru leyti er fyrirgreiðsla við
fólk sem missir heimili sín vegna
skulda hin sama og gildir á almenn-
um leigumarkaði og er á hendi
sveitarfélaga í formi húsaleigubóta.
Þær bætur eru mjög misjafnar eftir
því hvar fólk er búsett.
Grunnbæturnar eru þær sömu
um land allt og geta mest numið
50.000 krónum en þó ekki meira en
helmingi af leigufjárhæð. Almennu
húsaleigubæturnar byrja að skerð-
ast þegar heildartekjur fjölskyldu
eru hærri en 2.550 þúsund krónur
á ári eða 212.000 krónur á mán-
uði. Fjölskylda með eitt barn sem
á engar eignir, hefur 500.000 króna
heildartekjur og greiðir 150.000
krónur í leigu á mánuði fær 36.000
krónur á mánuði í húsaleigubætur.
Ef heildartekjur sömu fjölskyldu
eru 650.000 krónur eru húsaleigu-
bæturnar 9.535 krónur á mánuði.
Sum sveitarfélög greiða síðan
út svokallaðar sérstakar húsa-
leigubætur ofan á almennu húsa-
leigubæturnar. Þær eru ætlaðar
leigjendum sem búa við mjög erf-
iðar félagslegar og fjárhagslegar
aðstæður. Flest stærri sveitarfélög
landsins og öll sveitarfélög á höfuð-
borgarsvæðinu nema Seltjarnarnes
og Garðabær greiða sérstakar húsa-
leigubætur. Fjárhæðirnar eru hins
vegar afar breytilegar.
Langmestur stuðningur í
Reykjavík.
Í Reykjavík geta sérstakar húsa-
leigubætur numið 1.300 krónum
fyrir hverjar 1000 krónur sem veitt-
ar eru í almennar húsaleigubætur
en heildarstuðningurinn má þó
aldrei vera hærri en 70.000 krónur
eða 75% af leigufjárhæð. Réttur til
sérstakra húsaleigubóta miðast við
að einstaklingur hafi lægri tekjur en
um 2,8 milljónir króna á ári en hjón
og sambúðarfólk hafi lægri heildar-
tekjur samtals en 4 milljónir króna
á ári. Fyrir hvert barn innan við 20
ára bætast við 479.000 króna tekju-
heimild á ári.
Kópavogur greiðir einnig sér-
stakar húsaleigubætur sem veita þó
mun þrengri rétt en Reykvíkingar
njóta. Til marks um það er hámarks
sérstakra húsaleigubóta í Kópavogi
8.500 krónur á mánuði. Þær byrja
að skerðast þegar heildartekjur
einstaklings eða sambúðarfólks ná
180.000 krónum á mánuði og réttur
til þeirra fellur niður ef skattskyld-
ar mánaðartekjur einstaklings eða
sambúðarfólks ná 213.000 krónum
á mánuði eða um 2,5 milljónum á
ári. Eins og fyrr sagði er réttur til
sérstakra húsaleigubóta allt upp í
4 milljóna króna árstekjur í Reykja-
vík.
Í Mosfellsbæ miðast skerðingar-
mörkin við 2.056.404 krónur á ári
fyrir einstakling, eða 171.000 kr. á
mánuði, en kr. 2.933.701 krónur á
ári, eða um 244.000 krónur á mán-
uði, fyrir hjón og sambúðarfólk,
auk 329.112 króna fyrir hvert barn
á framfæri innan 18 ára. Almennar
og sérstakar húsaleigubætur í Mos-
fellsbæ geta aldrei orðið hærri en
50.000 krónur á mánuði eða 75% af
leigufjárhæð. Það munar því 20.000
krónum á mánuði á hámarki sér-
stakra húsaleigubóta í Reykjavík og
Mosfellsbæ, auk þess sem þeir sem
sækja um sérstakar húsaleigubætur
í Reykjavík geta haft töluvert hærri
tekjur en í Kópavogi, Mosfellsbæ
og öðrum þeirra sveitarfélaga sem
skoðuð voru og á annað borð veita
þessa tegund félagslegrar aðstoðar.
Pétur Gunnarsson
petur@frettatiminn.is
 Leigjendur FéLagsLeg úrræði
Miklu munar á húsnæðis-
stuðningi sveitarfélaga
Reykjavík virðist langörlátasta sveitarfélagið í garð leigjenda. Miklu munar á stuðningi við leigj-
endur í Reykjavík og öðrum sveitarfélögum sem greiða sérstakar húsaleigubætur. Garðabær
og Seltjarnarnes greiða ekki slíkar bætur. Þeir sem missa eignir sínar vegna skulda eru háðir
húsaleigustuðningi sveitarfélaga.
Búseta í sveitarfélagi ræður mestu um hvaða félagsleg úrræði bjóðast fólki sem leitar missir heimili sín í kjölfar nauðungarupp-
boðs eða gjaldþrots eða það þarf að selja ofan af sér til að fá greiðsluaðlögun. Ljósmynd/Hari
8 fréttir Helgin 13.-15. desember 2013

i-Helicopter
Stjórnað með iPhone, iPad, iPod touch

Sölustaðir: Epli, Bókabúð Máls og menningar,
Bókaverslun Stefáns Þórarinssonar, Myndiðjan,
Símabúðin Firði, Superkaup.is, Símabær, Vísir.
Dreifing: Demantskort, sími 860-8832

Virðing
Réttlæti
VR | KRINGLUNNI 7 | 103 REYKJAVÍK
S. 510 1700 | F. 510 1717 | WWW.VR.IS
Minnum á
desember-
uppbótina
Desemberuppbót á að greiða
ekki seinna en 15. desember.