Læknablaðið - 15.01.1998, Page 60

58
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
Kristján Erlendsson. Ljósm.: -bþ-
Skörun leiðtoga og
stjórnanda
í ágætri stefnumótunarvinnu
LÍ, sem unnin var í sumar er
gerður greinarmunur á lækni
sem leiðtoga eða „leader“ og
lækni sem stjórnanda eða
„manager". Mér fannst þessi
skipting svolítið skrýtin í upp-
hafi enda trúði þá og trúi enn,
að þetta hljóti að blandast eitt-
hvað saman ef vel á að vera. Pað
er því í góðu samræmi, að þegar
skoðaðar eru niðurstöður
þeirra tveggja vinnuhópa, sem
unnu þessi viðfangsefni, þá er í
niðurstöðum þeirra að sjálf-
sögðu mjög mikil skörun.
Maður getur þó hugsað sér að
leiðtoginn sé meira í því að leiða
og ryðja brautina fyrir sína
grein, fyrir sína deild, fyrir sína
sjúklinga og sem slíka höfum
við að sjálfsögðu fjöldan allan af
læknum í leiðtogastöðu, sem
sinna þessu verkefni mjög vel.
Þessir læknar eru í fararbroddi
hóps sérfræðinga, en viðhalds-
menntun þeirra felst í því að til-
einka sér framfarir og nýjungar
og skapa síðan aðstæður inni á
sjúkrastofnunum, eða þess
vegna úti í bæ, þar sem þessar
nýjungar fái nýst sjúklingunum
sem best og geti gert árangur
læknanna meiri og tryggari.
Pegar því fylgir jafnframt að
það þurfi að tryggja nýtt fé til
þessara framfara, er í rauninni
mjög skiljanlegt að menn líti á
það sem „plan B“ að þurfa að
fara að hagræða eitthvað, hætta
gömlum aðferðum til þess að
rýma fyrir nýjum, slíkt gæti
meira að segja verið óþægilegt
fyrir einhvern kollega og það lít-
ur bræðralagið ekki björtum
augum. Hagræðing er þá fyrst
skoðuð, þegar ekki tekst að fá
inn nýja fjármuni. Það borgar
sig heldur ekki að ýta allt of
mikið undir kollegann á hinni
deildinni eða styðja við hann,
því ef hann fær eitthvert viðbót-
arfé, þá er viðbúið að mín deild
verði útundan.
Petta er eðlilegt starf leið-
toga, og það er kannski það sem
við læknar viljum fyrst og
fremst, við viljum hafa sterka
leiðtoga, að minnsta kosti með-
an það rekst ekki á okkar eigin
hagsmuni.
Læknar sem sitja/lenda í
öðruvísi stjórnunarstöðum, til
dæmis sem lækningaforstjórar,
lenda síðan milli steins og
sleggju. Peir þurfa að vera full-
trúar þessara leiðtoga til þess að
lækningar á stofnuninni gangi
eðlilega fyrir sig en jafnframt
blandast þeir inn í daglegan
rekstur með fjárhagsáætlunum,
uppgjöri og naumt skömmtuð-
um fjárveitingum. I slíkum
manni hlýtur að vera algjörlega
nauðsynlegt að stjórnunarhlut-
verkið og leiðtogahlutverkið
blandist saman og það er mjög
erfitt að gera það þannig að vel
sé, blandan þarf meira að segja
að geta verið mismunandi frá
einum tíma til annars.
Þegar ég sótti um starf lækn-
ingaforstjóra hér á Landspítal-
anum þá var ég kallaður fyrir
stjórn læknaráðs, sem benti mér
á það að ég mætti alls ekki verða
handbendi forstjóra Ríkisspítal-
anna og í sömu vikunni kallaði
þessi sami forstjóri mig fyrir og
benti mér á það að ég mætti alls
ekki verða handbendi lækna-
ráðs. Það lýsir held ég stöðunni
ágætlega.
Fagfólk á að vinna
í ráðuneytum
Pegar síðan kemur að starfi í
ráðuneyti og ég fresta umræðu
um forstjóra þar til síðar, þá
fyrst fer gamanið að kárna. Pað
er að mínu mati algjörlega
nauðsynlegt að hafa lækni í
ráðuneytinu og það helst fleiri
en einn. Ég er gjörsamlega
ósammála þeim skoðunum sem
segja að fagfólk eigi ekki að
vera í ráðuneytum. Ég held að
það sé dönsk skoðun. En á þeim
stað lendir læknirinn í nýrri
klemmu. Hann skynjar vel það
sem rekur leiðtogann, það er að
segja faglega þáttinn, og hann
verður að taka aukið tillit til
fjárlagadæmisins. Þar fara að
koma inn í vangaveltur eins og;
eru þessar nýjungar réttlætan-
legar fyrir peninginn sem á að
borga fyrir þær? Er betra að