Læknablaðið - 15.04.1999, Síða 65

LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
337
tveimur tilvikum var bráðateymið ræst fyrir
misgát.
Alyktanir: Bráðaköll gegna mikilvægu hlut-
verki þegar upp kemur neyðarástand. Niður-
stöður þessar benda til þess að oftast sé réttmæt
ástæða fyrir notkun þeirra á Landspítalanum.
S-14. Táknmálskerfi á gjörgæsludeild
Jón Sigurðsson
Frá svœfinga- og gjörgœsludeild Landspítal-
ans
Inngangur: Ymiss konar táknmálskerfi hafa
verið notuð á gjörgæsludeildum fyrir sjúklinga
(til dæmis sjúklinga í öndunarvélum), sem ekki
geta tjáð sig á hefðbundinn hátt. Mest notuð
eru svonefnd stafaspjöld.
Reynslusaga: Höfundur hefur af eigin raun
sem sjúklingur reynt táknmálskerfi gjörgæslu-
deildar Landspítalans. Ymsir augljósir gallar
eru á uppbyggingu stafaspjaldanna. Slæmt er
að hafa ekki allt stafrófið á einni síðu. Aðal-
hindrunin í notkun spjaldanna er hins vegar of
lítil þjálfun fólks í notkun þeirra. Algengt er til
dæmis rangt mat á sjónskerpu og sjónsviði en
auk þess skortir stundum á þolinmæði beggja
aðila.
Umræða: Stafrófið skal vera á stífu spjaldi
og allir stafimir á einni síðu. Starfsmaður þarf
fyrst að átta sig á sjónskerpu (fjar- eða nærsýni)
sjúklingsins og hvort hann noti gleraugu og
einnig að spjaldið sé í hæfilegri fjarlægð.
Alyktanir: Með bættum spjöldum og aukinni
þjálfun starfsfólks geta stafaspjöldin verið gagn-
leg fyrir sjúklinga á gjörgæsludeildum sem ekki
geta tjáð sig á annan hátt.
S-15. Litaofskynjanir á gjörgæsludeild
Jón Sigurðsson
Frá svœfinga- og gjörgœsludeild Landspítal-
ans
Inngangur: Litaofskynjanir geta komið fram
hjá sjúklingum við ýmsa sjúkdóma og áverka,
einnig sem aukaverkanir ýmissa lyfja og efna.
Sérstaklega er gulsýni (Xanthopsia, yellow
vision) vel þekkt.
Sjúkrasaga: Höfundur hefur af eigin raun
upplifað litaofskynjanir í tengslum við átta
vikna dvöl á gjörgæsludeild. Einkum var um að
ræða gulsýni sem birtist í hinum ótrúlegustu
myndum, auk mikillar ljósfælni.
Umræða: Ljósfælni og litaofskynjanir,
einkum gulsýni, geta valdið sjúklingum mikl-
um óþægindum. I því tilviki sem hér um ræðir
eru ýmsar getgátur um orsakir gulsýninnar, svo
sem ofþreyta, lyfjameðferð svo og hugsanleg
áhrif frá sjálfum áverkanum (mænuskaði) eða
fylgikvillum hans. Ekki bætti úr skák að veggir
sjúkrastofunnar voru gulir að lit.
Alyktanir: Þegar talin er hætta á litaof-
skynjunum hjá sjúklingi er líklega þægilegast
fyrir hann að hafa dempaða lýsingu og að
veggir séu í grænum eða bláum litum.
S-16. Innlagnir á gjörgæsludeild og vökn-
unardcild Borgarspítalans/Sjúkrahúss
Reykjavíkur 1970-1998
Þórhallur Agústsson, Kristinn Sigvaldason,
Ólafur Þ. Jónsson
Frá svœfinga- og gjörgœsludeild Sjúkrahúss
Reykjavíkur
Gjörgæsludeild Borgarspítalans (nú Sjúkra-
hús Reykjavíkur) tók til starfa haustið 1970.
Upphaflega var skipulagt rými fyrir sex sjúk-
linga en að auki var lítil þriggja rúma vöknun-
ardeild í húsnæði gjörgæsludeildar. Eftir að
sérstök vöknunardeild með 13 rúmum tók til
starfa árið 1992 bættist rými fyrir þrjá sjúk-
linga við gjörgæsludeildina. Þar sem framund-
an er stækkun og endurnýjun deildarinnar, þótti
við hæfi að gera samantekt á starfsemi hennar
fram að þessu.
Gerð var afturskyggn rannsókn á öllum inn-
lögnum á gjörgæsludeild, frá opnun deildarinn-
ar til ársloka 1998. Litið var á hve margir lögð-
ust inn á vöknunardeild og hve margir þeirra
dvöldu yfir nótt eftir aðgerð en voru ekki
skráðir inn á gjörgæsludeild.
Samtals Iögðust 12.744 sjúklingar inn á gjör-
gæsludeild og 92.470 sjúklingar á vöknunar-
deild á tímabilinu. Fjöldi þeirra sem ákveðið
var fyrirfram að yrðu á vöknun yfir nótt reynd-
ist vera 9.971 frá árinu 1982.
Ef starfstímanum er skipt í þrjú tímabil,
1970-1979, 1980-1989 og 1990-1998, kemur
fram marktæk aukning á fjölda innlagna og
hlutfalli sjúklinga sem þurfa á meðferð með
öndunarvél að halda. Síðasta tímabilið leggjast
inn á gjörgæsludeild um 550-600 sjúklingar ár-
lega og 37% þeirra þurfa meðferð með öndun-
arvél. Tímalengd þeirrar meðferðar virðist
einnig vera vaxandi. Fyrstu tvö tímabilin er
dánarhlutfall 11,7% en fellur marktækt í 8,6%
síðasta tímabilið og meðallegutími styttist
einnig. Frá skurðlækningadeild koma 30-40%
sjúklinga, lyflækningadeild 25-35% og frá
heila- og taugaskurðdeild um það bil 25%.