Sveitarstjórnarmál - 01.02.1982, Blaðsíða 41

GUNNAR B. GUÐMUNDSSON, form. Hafnasambands sveitarfélaga:
AF VETTVANGI HAFNAMÁLA
Úr setningarræðu og ársskýrslu á 12. ársfundi Hafnasambandsins 23. október 1981
Við stofnun Hafnasambands sveitarfélaga fyrir
tólf árum var einkum talið mikilvægt, að með þeim
fengist sameiginlegur málsvari í málefnum hafn-
anna gagnvart ríkisvaldinu.
Gjaldskrármál hafna voru í ólestri, enda hafði
þjóðin þá þegar siglt inn í öldurót þeirrar óðaverð-
bólgu, sem hún enn hefur ekki komizt út úr.
Sjálfsagt er |:>að rétt, að árangur af starfi Hafna-
sambandsins fram til þessa er áþreifanlegastur á
sviði gjaldskrármála. Meginhluta af starfstíma
stjórnar og af fjármunum sambandsins er varið til
þess að afla gagna til að leggja fyrir stjórnvöld við
ákvörðunartöku um gjaldskrármál.
Árið 1981 hafa ytri aðstæður verið hagstæðar
hafnarrekstri. Botnfiskafli hefir enn aukizt frá síð-
asta ári og fiskverð hefir verið hærra en áætlun okkar
við afkomuspá hafnarsjóðanna gerði ráð fyrir.
Loðnuveiðar hafa að vísu dregizt saman.
Útflutningur sjávarafurða hefur aukizt fyrstu átta
mánuði ársins um 4.5%, einkum á saltfiski og skreið.
Nokkur samdráttur hefir orðið á frystiafurðum, en
verulegur samdráttur á lýsi og mjöli frá fyrra ári eða
um 39% á fyrstu 8 mánuðum ársins.
Vöruinnflutningur hefir mánuðina jan.—ágúst
aukizt alls um 1.2%, sérstakur vöruinnflutningur,
þ. e. til virkjana, stóriðju o. þ. h., minnkaði um
20.6%, þannig að svokallaður almennur vöruinn-
flutningur jókst um 5.2%, en þar eð 17.2% sam-
dráttur varð í olíuinnflutningi, jókst annar almenn-
ur innflutningur um 11.0%
Allt þetta hefði að sjálfsögðu átt að leiða til þess,
að hafnarsjóðir hefðu haft auknar tekjur og ekki átt
að eiga í erfiðleikum með að leggja fram eigið fram-
lag til framkvæmda og greiða afborganir og vexti til
hafnabótasjóðs.
Tvær meginástæður ráða jsví, að þróun hefir orðið
önnur. í fyrsta lagi er þar um að ræða þróun gjald-
skrármála.
Gjaldskrármál
Hafnasambandið hefir frá fyrstu tíð miðað tillög-
ur sinar í gjaldskrármálum við |já stefnumörkun,
sem ríkt hefir hjá stjórnvöldum í efnahagsmálum.
Svo var einnig nú að svo miklu leyti sem stefnan var
kunn í ágústmánuði í fyrra. Þannig hafa hafnirnar af
fyllstu ábyrgðartilfinningu viljað styðja stjórnvöld í
baráttunni við verðbólguna.
Af þessum sökum m. a. gerir Hafnasambandið þá
kröfu til stjórnvalda, að þeir aðilar, sem settir eru til
að fjalla um jressi mál, geri það af sömu ábyrgðar-
tilfinningu, en afgreiði ekki réttlátar og rökstuddar
kröfur með fullyrðingum einum saman.
Þær kröfur eru gerðar til dómara, að þeir rökstyðji
dóma sína. Þá kröfu verður að gera til gjaldskrár-
nefndar ríkisins, að hún rökstyðji úrskurði sína og að
jjeirra þurfi ekki að bíða mánuðum saman.
Nú vil ég ekki láta hjá líða að taka fram, að miðað
við fyrri afstöðu, væri ekki óeðlilegt, að Hafnasam-
bandið legði til, að hafnarsjóðir afsöluðu sér þeim
tekjumissi í ár, sem orsakazt hefir af gjaldskrár-
skerðingu, þar eð hagstæðar ytri aðstæður hafa að
nokkru komið jrar á móti, og gefa þannig stjórn-
völdum aukið svigrúm í verðbólguslagnum.
En þá er að líta á hitt atriðið, sem valdið hefir
hafnarsjóðum auknum erfiðleikum á árinu og á trú-
lega mestan þátt í greiðsluerfiðleikum þeirra.
Betri aðstaða til innheimtu hafnargjalda
Hér á ég við þá þróun, sem í vaxandi mæli hefir
orðið vart á árinu, að útgerðarfyrirtæki og fiskverk-
unarstöðvar neita með öllu að greiða skuldir sínar
við hafnarsjóði og bera við erfiðri rekstrarafkomu.
Af þessum sökum ber nauðsyn til þess að tryggja
SVEITARSTJÓRNARMÁL