Sveitarstjórnarmál - 01.02.1982, Blaðsíða 44

reglum og merkingu siglingaleiða sér strandgæzlan
bandaríska, og í hverri höfn er deild frá þessari
stofnun, sem sér um framkvæmdina hver á sínu
svæði. I Washington er deild í verzlunarráðuneyt-
inu, er nefnist Maritime Administration (venjulega
kölluð Marad), sem er stjórnvöldum þar til ráðu-
neytis um siglingamál og hefur til ráðstöfunar fjár-
magn, sem meðal annars er varið til að styrkja
skipabyggingar, til rannsókna og þróunarstarfsemi,
sem tengist siglingum og sjóflutningum, þar með
taldar hafnir.
I samgönguráðuneytinu er lítil deild, sem nefnist
hafnadeild, sem einkum hefur fjallað um byggingu
stórolíuhafna í Mexíkóflóa, en sú deild hefur ekki
yfir neinu fjármagni að ráða til notkunar i rann-
sóknir eða í þróunarskyni.
Almenningur og hafnirnar
Ég hefi áður í þessum hópi getið þess, að til eru
samtök, sem nefnast Alþjóða hafnasambandið
(International Association of Ports and Harbours).
Á vegum þess eru starfandi nefndir um margvísleg
málefni. Frá því ég sótti fund þessara samtaka í
Frakklandi árið 1979, hafa mér reglulega borizt
gögn einnar nefndar, sem ber nafnið samskipta-
nefnd (Public Affaires Committee). Að undanförnu
hefir nefnd þessi einkum helgað sig því verkefni að
kanna, hvort og þá hvers vegna skoðanir almennings
og þá einnig stjórnmálamanna hafi snúizt gegn
mikilvægi og þýðingu hafna og hafnað mikilvægi
þeirra fyrir afkomu þjóðarbúsins og velsæld hins
almenna borgara.
Athuganir þessar hafa leitt í ljós, að eftir því sem
fjölmenni eykst í því sveitarfélagi, þar sem höfn er,
þeim mun minni verður áhugi almennings á starf-
semi hafnarinnar og skilningur á mikilvægi hennar
fer þverrandi. Hér á landi eru tengsl hins almenna
borgara við höfn sveitarfélagsins almennt svo náin,
að þessara sjónarmiða er ekki tekið að gæta, nema
þá helzt í Reykjavík, en þar hafa vissulega heyrzt
raddir um, að stækkun hafnarinnar á ákveðnum
tíma væri óþörf svo og að bygging hafnarmann-
virkja hér eða þar spilltu umhverfi hins almenna
borgara.
Víða um lönd eru hópar fólks, sem berjast fyrir
náttúruvernd,mengunarvörnum, verndun sögulegra
eða náttúrulegra minja og mörgu fleiru, sem hafa í
áróðri sínum gert hafnarstarfsemi að skaðvaldi á
mörgum þessum sviðum og þannig tekizt að koma
inn hjá almenningi skoðunum, sem eru móti hafnar-
starfsemi almennt. Ýmsir stjórnmálamenn og menn,
sem teljast hafa hlotið löglegan smekk á þessu og
hinu sviði og því verið kjörnir til starfa við að skipu-
leggja umhverfi almennings, hafa jafnvel tekið þátt í
þessum áróðri með þó nokkrum árangri.
Eg nefni aðeins nokkur innlend dæmi máli minu
til stuðnings:
Kunnust eru dæmin um fiskimjölsverksmiðjurn-
ar. Hér áður og fyrrum lyftist brúnin á ibúunum,
þegar fyrirtæki þessi störfuðu, því að þá var vitað, að
velsæld var í vændum. Nú má ekki sjást reykur í
nánd við byggt ból, ef af honum má finna fiski-
mjölslykt, og yfirvöld loka stórum framleiðslufyrir-
tækjum að kröfu umhverfisnefndarmanna.
Skreiðarhjallar í námunda við byggð eru óæski-
legir.
Sjávarmengun í höfnum, meðal annars frá fisk-
verkunarstöðvum, getur verið alvarleg, en þegar ekki
má lagfæra fjörur til þess að byggja þar upp aðstöðu
fyrir smábáta sökum þess að fjörulíf, ormar, kuð-
ungar og skeljar bíði tjón af, þá er orðinn vandi að
lifa.
Hávaði frá hafnarstarfsemi er óumflýjanlegur.
Kranar, skipasmíðar, umferð, allt eru þetta óhjá-
kvæmilegir þættir í hinni daglegu hafnarstarfsemi.
Kvartanir út af öllum þessum atriðum eiga sér stað.
Hafnasambandið hefur einkum hingað til lagt
áherzlu á að kynna þýðingu hafna og mikilvægi
jaeirra fyrir afkomu einstakra byggðarlaga og þjóð-
arbúsins í heild fyrir stjórnmálamönnum og þannig
leitazt við að tryggja jákvæð sjónarmið þeirra
manna, sem fara með fjárveitingar og leyfisveiting-
ar. Þeir hópar manna, sem telja hafnarstarfsemi
óalandi og óferjandi, hvar og hvernig sem hún er
rekin, hafa einnig aðgang að stjórnmálamönnum og
sveigja skoðanir þeirra að sínum. Það gæti því orðið
nauðsynlegt, að Hafnasambandið beitti sér fyrir frekari og
aukinni kynningu á hafnarslarfsemi meðal a/mennings því að
afstaða hans vegur þyngst á vogarskálunum.
SVEITARSTJÖRNARMÁL