Helgafell - 01.06.1942, Blaðsíða 38

172
HELGAFELL
lands. Þjóðin á einnig sameiginlegra menningarhagsmuna að gæta, og hefur
ekki verið dregið í efa, að hún vilji standa saman um verndun þeirra. En
nokkurn hluta þjóðarinnar hefur þó skort mjög tilfinnanlega háttprýði og sið-
ferðisþrek í viðskiptum sínum við hina erlendu menn. Ekki skal það átalið, að
brýningarorðum sé beint til þjóðarinnar um þau mál, en þó hygg ég, að
gagnvart þeim hluta hennar, sem hér hleypur undan merkjum, sé annars
meiri þörf en orða.
En þótt þjóðin eigi nokkurra sameiginlegra hagsmuna að gæta, skoðar
hún sig samt ekki, og er ekki, ein heild, meðan hagsmunir borgaranna eru
ólíkir í málum, sem þeir álíta þýðingarmeiri, og flestum mun íinnast þau
mál varða sig einna mestu, er snerta baráttuna fyrir daglegu brauði. Þeir,
sem raunverulega vilja þjóðareiningu, ættu því fyrst og fremst að vinna að
því, að þjóðin taki að líta á sig sem eina heild, að svo miklu leyti sem það
er unnt. Þeir ættu að vinna að því, að minni munur yrði á kjörum borg-
aranna og stéttanna en verið hefur, og þeir ættu að vinna að því að draga
úr öryggisleysi því um afkomuna, sem þjáð hefur margan manninn. Slíkt
væri hin haldbezta barátta fyrir þjóðlegri einingu. Þá er grundvöllurinn til
fyrir því, að ræðurnar, sem nú missa marks, beri þann árangur, sem þeim
er ætlað.
III.
Þess var getið áðan, að margir virtust telja stjórnmálaflokkana hættuleg-
astan Þránd í Götu þjóðlegrar einingar. Það virðist vera orðin útbreidd skoð-
un, að stjórnmálaflokkarnir og deilur þeirra séu hvort tveggja í senn, óþarfar
og skaðlegar, og hefur nú nýlega meira að segja verið stofnað til stjórn-
málasamtaka, sem hafa það á stefnuskrá sinni að vinna gegn stjórnmála-
ílokkum. Þeir, sem þannig hugsa, virðast ekki hafa gert sér þess grein,
hvers vegna stjórnmálaflokkar myndast. Það er eins og þeir haldi, að stjórn-
málin séu aðeins leikur manna, sem vilja vera leiðtogar, og þeir stofni
flokkana til þess að styðja sig í persónulegri baráttu sinni fyrir völdum og
auði. Ég neita því að vísu ekki, að til séu og til hafi verið stjórnmálamenn,
sem beiti stjórnmálaflokkum fyrir sig í eiginhagsmunaskyni, og að stjórn-
málaflokkar hafi jafnvel verið stofnaðir í því skyni. En hitt er öldungis víst,
að eðli stjórnmálanna er allt annað, og að sú flokkaskipting, sem er hér á
landi, og er raunar svipuð um allan heim, þar sem flokkaskipting er leyfð
á annað borð, byggist á allt öðrum grundvelli. Grundvöllur hennar er sá,
sem getið var að framan, að hagsmunir borgaranna í efnahagsmálefnum
eru andstæðir og hugsjónir þeirra um félagsmál ólíkar. Og þarf þá nokkurn
að undra, að þeir skipi sér í flokka til þess að berjast fyrir hagsmunum sín-
um og hugsjónamálum, — berjast fyrir því, sem þeim finnst rétt, en gegn
því, sem þeim finnst rangt ? Hvað stendur manninum nær en að láta sér