Helgafell - 01.06.1942, Blaðsíða 108

238
HELGAFELL
reyna að finna hugðarefni og persónueinkenni
höfundarins og launráð listar hans, þótt sieppt
sé allri heimildakönnun. En þegar menn fá ekki
meira fundið í sögunni, œtti þeir að lesa Hrafn-
kötlu Nordals, og augu þeirra munu ljúkast
upp fyrir ýmsu því, er þeim hafði yfir sézt
í lestrinum, ný innsýn opnast, nýtt gildi skap-
ast. Það er fágætt að finna aðra eins ritskýringu
og Hrafnkötlu. Lestur hennar mun ekki aðeins
dýpka skilning manna á þessari sérstöku sögu,
heldur gera þá framvegis fundvísari á gildi
annarra bókmt nnta, slyngari í listinni að lesa.
Steingrímur J. Þorsteinsaon.
„Megum við fá meira að
heyra!“
Páll hólfsson: GULLNA HLIÐIÐ. —
Fjögur sönglög. — Tónlistarútgáfa Vík-
ingsprents. Verð kr. 8.00. — Reykjavík
1942.
,, . . . Þegar ég verð að dúsa heima í einhverri
vesöld, ófær til að sinna skyldustörfum mínum,
— þegar hausinn á mér ætlar að klofna og það
fossar úr augum og nefi, svo ég þarf í sífellu að
taka upp vasaklútinn . . . þá fer ég að kompón-
era“. Þessi orð Borodins komu mér í hug, þegar
ég heimsótti Pál Isólfsson einu sinni snemma í
vetur, því þannig var einmitt ástatt fyrir hon-
um: ullartrefiil um hálsinn, mixtúruglös — og
útkrotaður nótnapappír á alla vegu. Hann var
í huganum ,,undir björkunum í Ðláskógahlíð**
eða í sjálfri ,,hinni himnesku Jerúsalem!** Það
þarf næði til að skapa, og það er víst, að hæfi-
legt heilsuleysi Páls í vetur á sinn þátt í því, að
þetta tónverk varð til og íslendingar fengu sinn
,,Pétur Gaut“.
Fjögur lög úr tónverki þessu eru nýlega komin
út á nýstofnuðu nótnaforlagi, sem nefnist ,,Tón-
listarútgáfa Víkingsprents“ (Editio Víking). Það
hefði verið vel til fallið, að forlagið hæfi starf
sitt með því að gefa út verkið í heild, en það ber
að þakka, sem gert er, enda munu þessi fjögur
lög líklegust til að ná útbreiðslu meðal almenn-
ings, því að þau eru fremur auðveld að leika og
syngja í heimahúsum sér til sálubóta og öll
með listamannsbragði Páls; ágætlega samin og
raddsett, sterk, látlaus og heilsteypt, enda hvert
öðru fegurra. Sálmurinn forneskjulegur með
grallarakeim, frumlegur, raddsettur hreinum þrí-
hljómum; það er bragð að honum, og ætti að
ayngja hann f kirkjum landsins. Þá eru
arnir tveir. Sá fyrri hnittinn, byggður á króma-
tískum bassa-tónstiga; sá síðari hrein perla. Með
fáeinum einföldum hljómum í dularblíðum moll-
dúr nær höfundurinn anda og einfaldleik þjóð-
lagsins, en í æðra skilningi, vitandi vits. Þarna
sindrar allt af rómantík og angar af ..blóminu
bláa“.
,,Maríuversið“, síðasta lagið, hefur heyrzt áður
við annan texta, en Davíð orti sitt ljóð við lag
Páls, og hafa þau nú sameinazt fyrir fullt og
allt. Þetta er himnamúsík, mild og tær, og þarf
helzt að syngjast af hreinum englum, — himn-
eskum eða jarðneskum — silfurbjörtum sóprön-
um og flauelsmjúkum lágröddum, og þá skulið
þið heyra ! Árni Kristjánsson.
Erlendar bækur
Helgafell mun nú og framvegis
flytja erlendar bókafregnir, örstuttar aS
vísu, fyrst um sinn að minnsta kosti,
og ber alls ekki að líta á þær sem rit-
dóma, heldur lauslegar leiÖbeiningar
um bókakaup. Verður ekki sagt, að
hér sé boriÖ í bakkafullan lækinn, þar
sem ekki getur heitið, að viðleitni hafi
veriö sýnd í þessa átt hér á landi um
langt skeið. Þó voru slíkar leiÖbein-
ingar, í Eimreiðinni á Hafnarárum
hennar, og Ársriti Fræðafélagsins síð-
ar, mæta vel þegnar af mörgum, til
gagns og ánægju. Ástæðan til þess, að
þær voru látnar niður falla hefur því
ekki getað verið sú, að þær hafi ,,gef-
izt illa“, eins og ritstjóri eins stórblaðs-
ins' hér í bænum kvað hafa sagt ný-
lega um bókmenntafréttirnar í mál-
gagni sínu, þegar mælzt var til þess
við blaðiÖ, að það skýrði frá því, að
nýtt tímarit væri að hefja göngu sína.
Jafnframt mun Helgafell kosta
kapps um það eftirleiÖis, að birta
glöggvandi greinar um erlendar sam-
tímabókmenntir, og leitast við að
tryggja sér sem bezta starfskrafta í því
skyni. Þannig hefur það góða von um
samvinnu við kunnan brezkan ritdóm-
ara, er skrifa mun að forfallalausu um
bókmenntaviðburSi í Englandi og Am-
eríku, fyrir Helgafell öðru hvoru. En