Frúin - 01.01.1963, Blaðsíða 36

Æðri menntun og húsfreyjurnar
Er nokkru á glœ kastað þótt húsmóðir, eiginkona og móðir
sé háskólamenntuð?
KONAN hefur ávallt verið mið-
depill framvindunnar. Fyrr á
öldum var ekki lögð áherzla á
menntun konunnar, staður hennar
var álitinn vera við hlóðirnar, sjá
um húshald og uppeldi barna. Samt
sem áður hefur það ávallt verið svo,
að konan hefur haft mikil áhrif á
gang málanna. Þær hafa lagt á ráðin
og oft skarað fram úr. Sagan sýnir
að lögum“, og sama má segja um
ástfangið fólk, það fer yfirleitt ekki
eftir annarra ráðum. Ég verð að
ganga út frá því, og vona einnig að
vinur þinn hafi ekki verið giftur og
sé barnlaus. Hjónabönd hafa bless-
azt, þrátt fyrir aldursmun, og fer
það, sem endranær, eftir sjálfum
manneskjunum. Það er ekki nema
eðlilegt að þetta eldri maður hafi
meiri þroska og skilning á lífinu en
þú. Það ætti ekki að valda neinum
vandræðum. Það er ekki lítið ánægju-
efni, sem bíður hans, að ausa af
brunni þekkingar sinnar þér til
handa og fá að bera þig á örmum
sér allt lífið. Þetta er það, sem ætl-
ast er til af honum. En hvað svo með
þig? Ekki getur þú tekið við öllu
þessu af honum, sem sjálfsögðum
hlut. Það er eins og að kveikja upp
eld, og hirða svo ekki um að bæta á
eldinn, þá slokknar hann. Sá, sem
verður fyrir því láni að elska og vera
elskaður, má sannarlega vera þakk-
látur. Það, sem varðveitir ástina, er
ekki glæsimennska, auðæfi og held-
ur ekki börn. Aðeins kærleikurinn
er þess megnugur.
Ástin ætti að veita þér það öryggi,
sem með þarf, til þess að geta um-
gengizt vini hans, en umfram allt
skalt þú halda áfram að vera þú
sjálf og umgangast þína vini og jafn-
aldra eftir sem áður.
Eftir bréfi þínu að dæma, virðist
þú ekki þekkja manninn nóg, til
að taka þá örlagaríku ákvörðun að
giftast honum nú. Ég vildi ráðleggja
þér að bíða a. m. k. eitt ár og nota
þann tíma til að kynnast manninum
vel. Mundu að gifting er ein af mik-
ilvægustu athöfnum lífsins og marg-
ur hefur flaskað á því að stíga það
spor í fljótræði. — G. Á.
geysilegan þátt konunnar í þróun
menningarinnar og undiraldan á bak
við ýmsa merkustu atburði mann-
kynsögunnar eru konur.
Þrátt fyrir það var staða konunn-
ar í þjóðfélögunum lítilsvirt. Nú er
þetta allt breytt- Konan stendur jafn-
fætis manninum á flestum sviðum og
þarf ekki að fara í felur með hæfi-
leika sína.
í dag sækir mikill fjöldi kvenna
æðri skóla, í öllum löndum heims.
Nám þeirra er ekki miðað við hið
ævaforna hlutverk: að vera móðir,
húsmóðir og eiginkona.
Nám þeirra er dýrt, bæði fyrir þær
sjálfar og stofnanirnar, sem þær
nema hjá. Þessar stofnanir bera svo
stundum konur þær, sem hjá þeim
hafa numið, þeim sökum að þær
hafi brugðizt, er þær taka að sér hið
klassiska hlutverk konunnar. Þeir
segja, að þær kasti vizku sinni og
hæfileikum á brotajárnshaug heim-
ilanna. Öll sú þekking, sem unnin
hafi verið með súrum sveita, eyðist
ónotuð.
Meistarinn í grísku muni eigi
lengur skýra Euripides. Stjórnin fái
litla hjálp frá færum fróðleikskon-
um í sögu. Stúdentar í öllum fögum
muni setjast að í íbúðarhverfunum
eða úti á landsbyggðinni, þar sem
vizka þeirra ryðgar, hugurinn sljófg-
ast og hæfnin gufar upp! Sumar
húsmæður, sem notið hafa framhalds-
menntunar, eru haldnar sektartil-
ingu ef þær snúa sér síðan að heim-
ilisstörfum.
Einhverjir hafa stungið upp á því
að stúlkur skyldu undirrita skuld-
bindingarskjal, áður en þær lykju
prófi frá háskóla, um að vinna á-
kveðinn tíma við störf þau, sem þær
hafa lært til. Aðrir hafa skipulagt
kerfi til þess að fá konur til að snúa
sér að ákveðnum störfum eftir að þær
hafa verið burtu úr hinum akadem-
iska heimi ákveðinn tíma. Báðar
þessar fyrirætlanir fela í sér tvær
megin villur.
Fyrst er sú, að staða húsmóðurinn-
ar sé ekki nógu göfug, nytsöm og
launaverð.
Og svo hin, að menntun sé ekki
nytsöm, nema henni sé komið á mark-
að.
Gremjulegt er til þess að vita, hve
menntun kvenna er oft lítils metin.
Sú bábilja að þekkingin sé einskis
virði, nema hún sé miðuð við almenn
verk, eða því um líkt, nær ekki nokk-
urri átt. Menntun í frjálsum listum,
er ekki verkfæri svipað og hamar
eða húsateikning og rafmagnshræri-
vél. Hún er sannur og dýrmætur
steinn, sem glóir eigi síður í svuntu-
vasanum, en í sýningarglugga skart-
gripasalans. Lærdómur er ávinning-
ur og persónuleg gæði. Menntunin
er einnig ljós sálarinnar, ánægja
andans, og nokkuð sem skal njótast.
Hvaða villimennskuháttur er það, að
heimta að menntunin sé bara til að
græða peninga á?
Að fullyrða það, að húsfreyjan
hafi ekki rétt til að njóta þekking-
arinnar, er að sverta allt sem bezt
er í siðmenningunni. Eigum við að
hverfa aftur til miðaldanna, og álíta
að menntun geri konuna óhæfa til
að skipta um bleyjur, eða að búa til
búðing? Vissulega mun hæfileikinn
til að njóta skáldskapar Heines á
frummálinu, ekki skerða getu kon-
unnar til að búa til brúnar kökur.
Og eigi heldur mun sú staðreynd,
að henni líkar að lesa matreiðslubók,
draga úr ánægju hennar við að end-
urlesa uppáhalds skáld sín. Þótt
henni hafi ef til vill ekki verið kennd
matreiðsla eða að beita ryksugu, þá
mun menntun hennar ekki spilla
hæfni hennar til slíkra hluta. Mennt-
un hennar mun auðvelda henni lífs-
baráttuna, þótt hún sé húsmóðir.
Sjóndeildarhringur hennar er víðari,
hún mun vera færari um að veita
manni sínum aðstoð, en ella og hún
mun eiga auðveldara með að búa
börn sín undir lífið á þann hátt, sem
þeim og þjóðfélaginu er fyrir beztu.
Og hvað er mikilvægara?
Að hafa ritað doktorsritgerð um
veggmálverk Giottos, virðist ekki
hafa mikið notagildi fyrir þá mann-
eskju, sem næstu 15—20 árin mun
eyða miklu af þeim tíma til að troða
brauðsneiðum í litla drengi, eða að
koma litlum stúlkum í skólann. En
mér er spurn, hvernig er þetta einsk-
isnýtt? Dásemdir listarinnar á End-
urfæðingartímabilinu munu vera til
reiðu í huga hennar til að skemmta
henni, þegar annað bregst. Grasa-
fræði skerpir hæfni hennar til garð-
yrkju. Öll slík kunnátta getur bætt
við annarri fjarvíddinni og auðgað til-
veeruna.
Við, sem erum í flokki húsmæðr-
Framh. á bls. 43.
36
FRÚIN