Stígandi - 01.01.1944, Blaðsíða 6

4
LEITAÐ AÐ LEIÐUM
STÍGANDI
hættulegt, því að það skapar hatur. Hér verða tvö andstæð skaut,
sem sífellt valda meira og minna óeðli í þjóðlífinu.
Af sömu ástæðu er jafnréttið nauðsynlegt. Því meira ójafnrétti,
sem ríkir innan þjóðfélagsins, því meira ósamþykki. En hvert það
ríki, sem er sjálfu sér sundurþykkt, getur varla vænzt þess að verða
vel reiðfara.
Þegar menn athuga óhlutdrægt flokkastarfsemina í landinu
undanfarin ár og á líðandi stund, getur varla farið hjá því, að
þeim finnist þar margt hafa farið og fara miður úr hendi. Sú hel-
stefna virðist nú um lengri tíma hafa verið ráðandi, að draga sem
skírast fram sérhagsmuni stétta og liópa og hvaða tjón þær og þeir
bíði við þessar eða hinar aðgerðir eða framgang hagsmunamála
annarra hagsmunahópa. Meginkennisetning hvers flokks virðist
hafa verið: Deilum og drottnum. Af þessum sökum hefir starf
flokkanna oft orðið neikvætt og skapað hatur og ltlindni milli
manna og stétta annars vegar, hins vegar óánægju og fyrirlitningu
þeirra, sem sjá gegnum þennan blekkingavef.
Óánægjan með ríkjandi flokkaskiptingu og flokkastjórnir kem-
ur fram í ýmsum myndum. Sumir telja flokkaskiptingu úrelt og
óhæft fyrirkomulag í nútímaþjóðfélagi, aðrir eru einungis ó-
ánægðir með þau mörk, er flokkarnir skiptast um. Og svo hafa
flokkar klofnað og ný flokksbrot myndazt, án þess að nokkuð
ynnist við Jrað — nema aukinn glundroði. Vafalaust fjölgar þeim
sífellt, er sjá, að meginbölið er ekki flokkaskiptingin, heldur
hvernig flokkastarfsemin er rekin.
Hvernig væri nú, ef flokkarnir hæfu starfsemi sína í hinu nýja
íslenzka lýðveldi þannig, að bindast samtökum, sem peir héldu,
unr að reyna að yfirsýn beztu og vitrustu rnanna sinna að setja
alltaf hag heildarinnar ofar hag stétta og yfirgangssamra ein-
staklinga? Þegar allt kemur til alls, er liagur heildarinnar hinn
raunsanni liagur einstaklinga og stétta í svo samvirkum jrjóðfélög-
um og nútímamaðurinn lifir í. Einni stétt verður tæpast sýnt
ranglæti og misréttur, svo að það bitni ekki á hinunr í einni eða
annarri mynd. Hins vegar hlýtur menn alltaf að greina á um
leiðir að marki í þjóðfélagi, þar sem frjáls hugsun og athafna-
frelsi eru viðurkennd réttindi einstaklinga, hagsnrunir og skoð-
anir lrljóta að deilast, og því er flokkaskipting eðlileg, en ekki til
að ríða rembihnút á mál manna, lreldur til að sækja mál og verja
nreð drengilegum ráðunr. Hugsum okkur, lrvað nrargt mundi
breytast til betri vegar, ef flokkarnir vildu í einlægni láta svo