Stígandi - 01.07.1944, Blaðsíða 35

STÍGANDI
SVEINN BJARMAN:
TÓNMENNTIR
Ofit hefur heyrzt um það kvartað, hversu miklum tíma ríkis-
útvarpsins sé eytt í æðri tónlist, symfóníur og sónötur, eins og
það er orðað. Slíkur hávaði fari fyrir ofan garð eða neðan hjá
öllum þorra hlustenda, og sé lítið betri en argvítugustu útvarps-
truflanir. Hið venjulega svar hinna vísu ráðamanna útvarpsins
við þessurn umkvörtunum er iúð einfalda ráð, að slökkva á tæk-
inu, eða skrúfa fyrir það, þá þessi ósköp eru þar á ferðinni, og
sú mun enda raunin vera, að fleiri tæki munu liljóð vera og
þögul en hin sem á er hlýtt, þá hin svokallaða æðri tónlist berst
frá útvarpinu. Og þó þreytast menn yfirleitt aldrei á að stagast
á því, að íslendingar yfirleitt séu meira en í meðallagi musik-
alskir.
Það er satt. íslendingar eru næmir yfirleitt, og svo á lög sem
ljóð. Fáa íslendinga h'ef ég þekkt, sem ekki geta lært velkveðna
ferskeytlu, og ég held jafnfáa, sem ekki hafa getað lært lítið
sönglag, hafi þeir heyrt farið með Jrað nokkrum sinnurn. Og ég
Jrori að fullyrða, að Jreir séu í miklum meiri liluta á landi hér,
sem notið geta allerfiðra ljóða, þá með Jrau er farið, eða lesið
sjálfir sér til gagns og nautnar, en hinir, sem livorki hafa þar af
gagn né gleði. Og sennilegt þætti mér, að svipað sé hlutfallið,
að vísu öfugt, milli Jreirra tiltölulega fáu, sem notið geta unaðar
og töfra hinnar æðri tónlistar og hinna, sem líta á hana sem
óskiljanlegt skvaldur.
II.
Eitt af því fáa, senr liægt er með réttu að stæra sig af hér á
landi, er, að allur almenningur sé læs og skrifandi. Övíða í ver-
öldinni mun jafnmikið út gefið af prentuðu máli og hér á landi,
að tiltölu við fólksfjölda, og allt er Jretta keypt, og sennilega
lesið. Á því er enginn efi, að það þykir, á landi hér, sérlega
áhættulaust gróðafyrirtæki að gefa út læsilega bók.
13