Læknablaðið - 15.12.2000, Blaðsíða 23

FRÆÐIGREINAR / GÁTTATIF
Yfirlitsgrein
Gáttatif
Meðferðarkostir við aldamót
Ingibjörg J.
Guðmundsdóttir,
Davíð O. Arnar
Lyflækningadeild Landspítala
Hringbraut. Fyrirspurnir,
bréfaskipti: Davíð O. Arnar,
lyflækningdeild Landspítala
Hringbraut, 101 Reykjavík.
Sími: 560 1000; bréfasími: 560
1287; netfang: davidar@rsp.is
Lykílorð: gáttatif, meðferð,
yfirlit.
Ágrip
Gáttatif er vaxandi vandamál og er búist við að
nýgengi þess muni aukast verulega á næstu
áratugum. Gáttatif getur komið fram við ólíkar
aðstæður, hjá þeim sem hafa hjartasjúkdóm sem og
hjá þeim sem hafa eðlilegt hjarta. Orsakir gáttatifs
geta verið margvíslegar. Gáttatif getur valdið veru-
legum einkennum, þar með talið hjartabilun, hjart-
sláttaróþægindum og heilablóðfalli. Dánartíðni sjúk-
linga með gáttatif er aukin. Að undanförnu hafa
komið fram ýmsir nýir möguleikar í meðferð þessa
sjúkdóms. Blóðþynningarmeðferð dregur verulega
úr hættu á heilablóðfalli. Ný lyf við hjartsláttar-
truflunum hafa mörg hver reynst vel, bæði við að
venda sjúklingum yfir í sínustakt og til að viðhalda
sínustakti. Pá hafa komið fram ýmsar nýjungar við
rafvendingu á gáttatifi. Brennslumeðferð við þessum
sjúkdómi fer vaxandi og gæti á næstu árum orðið
mikilvægur valkostur í meðferð gáttatifs.
I þessari grein er fjallað um ný lyf í meðferð
gáttatifs, nýjungar við rafvendingu og brennslumeð-
ferð.
Inngangur
Gáttatif er algengasta viðvarandi hjartsláttar-
truflunin. Talið er að yfir 4% þeirra sem komnir eru
yfir sextugt hafi fengið að minnsta kosti eitt tilvik
gáttatifs (1). Nýgengi gáttatifs er að aukast og helst
það í hendur við fjölgun þeirra sem ná háum aldri og
bætta lifun sjúklinga með kransæðasjúkdóma og
hjartabilun. Því er spáð að nýgengi þessarar
takttruflunar muni aukast um allt að 60% á næstu
tveimur áratugum (2).
Algengast er að gáttatif komi fram hjá sjúklingum
með hjartasjúkdóm, oftast kransæðasjúkdóm eða
háþrýsting (3). Ef gáttatif er til staðar án greinanlegs
hjartasjúkdóms, er talað um stakt (lone) gáttatif.
Stakt gáttatif sést gjarnan hjá yngra fólki en nýlegar
rannsóknir benda til að tengsl geti verið milli þess og
offitu (4). Einnig benda athuganir til þess að stakt
gáttatif geti stundum verið arfgengt, þó það eigi
líklega einungis við minnihluta þeirra sem hafa stakt
gáttatif (5).
Ekki er óalgengt að gáttatif komi í köstum
(paroxysmal atrial fibrillation), en sjúklingar hafa þá
eðlilegan sínustakt á milli. Gáttatif kallast viðvarandi
(chronic) ef það hefur staðið samfellt lengur en í sex
mánuði.
Nýlega var sýnt fram á að margir sjúklingar sem
fengu gáttatif í köstum fengu kast milli miðnættis og
ENCLISH SUMMARY
Guðmundsdóttir IJ, Arnar DO
Atrial fibrillation: therapeutic options at the turn
of the century
Læknablaðið 2000; 86: 841-7
Atrial fibrillation is an increasing health care problem and
the incidence of this arrhythmia is expected to increase
substantially in the next two decades. Atrial fibrillation can
be seen in patients with structural heart disease as well as
those who have a normal heart. A variety of underlying
mechanisms can lead to atrial fibrillation, including
parasympathetic stimulation causing vagal atrial
fibrillation. Complications of atrial fibrillation include
congestive heart failure and stroke. Atrial fibrillation is an
independent risk factor for increased mortality. In recent
years a number of new treatment options have emerged.
Anticoagulation decreases the risk of stroke and new
antiarrhythmic drugs have been developed which increase
the likelihood of conversion to and subsequent
maintenance of sinus rhythm. In addition there have been
advances in the approach to electrical cardioversion.
Radiofrequency ablation therapy is a promising option in
the treatment of atrial fibrillation and could be increasingly
utilized in the near future. This paper focuses on advances
in the therapy of atrial fibrillation, including new
pharmacological agents, radiofrequency ablation and
electrical cardioversion.
Key words: atrial fibrillation, therapy, review.
■Correspondence: Davíð O. Arnar. E-mail: davidar@rsp.is
sex á morgnana, en færri fyrri hluta dags (6). Þetta er
andstætt því sem þekkt er með tímasetningu
kransæðastíflu, þar sem upphaf einkenna er oftast
fyrripart dags. Gáttatifsköst koma þannig fyrir hjá
hluta sjúklinga að nóttu til og einnig hefur verið lýst
að gáttatif geti komið eftir máltíð, en þetta eru
einmitt aðstæður þar sem að vagal örvun er í
hámarki. Gáttatif sem kemur gjarnan við þessar
aðstæður hefur því verið nefnt vagal gáttatif (7).
Jafnframt er það vel þekkt að köst af gáttatifi geta
byrjað við álag eða áreynslu. Bæði örvandi og
Ietjandi hlutar ósjálfráða taugakerfisins geta þannig
ýtt undir gáttatif (8). Þannig virðist gáttatif hafa
ýmsar undirtegundir og getur verið mikilvægt að hafa
það í huga þegar tekin er ákvörðun um val
meðferðar.
Læknablaðið 2000/86 841