Læknablaðið - 15.01.2001, Blaðsíða 34

FRÆÐIGREINAR / GÆÐASTJÓRNUN
Tafla I. Heildarkostnaöur vegna sýklalyfjagjafa afJOl flokki eftir deildum.
Deild 1994 1995 1996 1997
SBK 7.148 7.388 6.891 8.523
Almenn lyflækningadeild 3.645 2.295 2.993 3.027
Almenn skurölækningadeild 7.771 7.612 5.160 4.055
Öldrunarlækningadeild 612 462 552 327
Hjartalækningadeild 1.250 1.496 783 1.035
Bæklunar- og þvagfæraskurölækningadeild 3.133 3.393 3.766 2.957
HNE og HT 3.235 2.279 1.982 2.690
Allt verö er í þúsund krónum.
SBK = smitsjúkdóma-, blóösjúkdóma- og krabbameinslækningadeildir.
HNE = háls- nef- og eyrnalækningadeild.
HT = heila- og taugaskurölækningadeild.
Grá svæöi tákna þau ár sem sýklalyfjaeftirlitiö var virkt. Hálfgrá svæöi tákna þau ár sem eftirlitiö var
virkt hluta ársins.
Tafla II. Meðalkostnaður sýklalyfja afJOl flokki á hvern legudag eftir deildum.
Deild 1994 1995 1996 1997
SBK 869 844 857 1.050
Almenn lyflækningadeild 655 389 419 393
Almenn skurölækningadeild 927 814 616 448
Öldrunarlækningadeild 95 51 68 42
Hjartalækningadeild 141 156 80 104
Bæklunar- og þvagfæraskurðlækningadeild 400 339 387 302
HNE og HT 364 307 254 328
Allt verö er í krónum.
SBK = smitsjúkdóma-, blóösjúkdóma- og krabbameinslækningadeildir.
HNE = háls- nef- og eyrnalækningadeild.
HT = heila- og taugaskurölækningadeild.
Grá svæöi tákna þau ár sem sýklalyfjaeftirlitiö var virkt. Hálfgrá svæöi tákna þau ár sem eftirlitiö var
virkt hluta ársins.
einnig náðst það markmið að draga úr magni gefinna
sýklalyfja.
Inngangur
Á undanförnum áratugum hefur verið leitað leiða til
að draga úr vaxandi kostnaði vegna notkunar
sýklalyfja á sjúkrahúsum enda hefur hann verið
nokkuð stór hluti rekstrarkostnaðar þeirra. Þegar
árið 1965 hófst eftirlit með notkun sýklalyfja á
Borgarsjúkrahúsinu í Boston og voru niðurstöður
þess birtar tæpum 10 árum síðar (1). Eftir það hefur
slíku sýklalyfjaeftirliti verið komið á víða, þó fyrst og
fremst í Bandaríkjunum, og hefur það beinst að
mismunandi þáttum notkunar sýklalyfja (2-6).
Árið 1995 hófst eftirlit með notkun sýklalyfja á
Borgarspítalanum (nú Landspítali Fossvogi) (7).
Samtímis voru gefnar út ábendingar um reynslu-
meðferð með sýklalyfjum og fyrirbyggjandi sýkla-
lyfjagjöf (8). Tilgangur eftirlitsins var að bæta með-
ferð sjúklinga, forðast ónauðsynlega sýklalyfjameð-
ferð, fækka legudögum, forðast umhverfisspjöll og
draga úr óþarfa kostnaði við lækningar.
Rannsókn þessi beindist að því að kanna
kostnaðaráhrif sýklalyfjaeftirlitsins og jafnframt að
meta áhrif þess á magn sýklalyfja sem notuð voru á
tímabilinu 1994 til 1997 en talið er að líkur á ónæmi
sýkla gegn sýklalyfjum sé háð magni lyfjanna sem eru
í umferð á hverjum tíma (9,10).
Efniviður og aöferðir
FramkvœmdÚtbúið var sérstakt pöntunareyðublað
(sjá viðauka) fyrir sýklalyf af J01 flokki sem læknar
viðkomandi deilda þurftu að fylla út fyrir hvern þann
sjúkling sem fá átti slík lyf ásamt skýringu á beiðninni
um sýklalyfjagjöf. Þar voru einnig skráðar allar
breytingar á tímalengd og formi sýklalyfjagjafa.
Fyrstu deildirnar sem féllu undir slíkt eftirlit voru
smitsjúkdóma-, blóðsjúkdóma- og krabbameins-
lækningadeildum í maí 1995 og síðan bættust við ein
af annarri; almenn lyflækningadeild í júní 1995,
almenn skurðlækningadeild og öldrunarlækninga-
deild, báðar í október 1995, hjartadeild í nóvember
1995, bæklunar- og þvagfæraskurðlækningadeild í
desember 1995 og að síðustu háls-, nef- og eyrna-
lækningadeild ásamt heila- og taugaskurðlækn-
ingadeild í mars 1996.
Deildir þær sem lutu eftirlitinu höfðu að jafnaði
ekki birgðir af sýklalyfjum í lyfjaskápum sínum líkt
og áður tíðkaðist heldur fengu þær lyf þau sem nota
átti send daglega frá apótekinu. Sú undantekning var
þó þar á að smitsjúkdóma-, blóðsjúkdóma- og
krabbameinslækningadeildir ásamt gjörgæsludeild
höfðu nokkrar birgðir til staðar sem hægt var að
grípa til ef ný sýklalyfjagjöf hófst eftir lokunartíma
apóteksins.
Alla jafna fóru lyfjafræðingur og smitsjúkdóma-
læknir yfir notkun sýklalyfja fyrrnefndra deilda
daglega. Fóru þeir eftir atvikum á deildirnar til að
kanna nánar ýmsar ástæður fyrir notkun sýkla-
lyfjanna svo sem ástand sjúklings og niðurstöður
ræktana. Var ábendingum komið á framfæri ef þurfa
þótti. Lyfjatæknar apóteksins tóku einnig þátt í eftir-
litsvinnunni við innslátt á upplýsingum af eyðublaði í
tölvu, útskrift upplýsinga og fleira.
Skráning: Úr tölvuskráningu legudeildarkerfisins
fengust upplýsingar um fjölda legudaga á hverjum
legugangi, eftir mánuðum og árum. Einnig fengust til
samanburðar upplýsingar um hvar sjúklingar hverrar
sérgreinar lágu, skipt eftir sömu tímaeiningum.
Leiðrétt var fyrir flutningi sérgreina milli ganga
sjúkrahússins samkvæmt upplýsingum um slíka flutn-
inga sem fengust hjá hjúkrunarframkvæmdastjórum
lyflækninga- og handlækningasviða.
Upplýsingar um kostnað hverrar deildar af
notkun sýklalyfja fyrir hvern mánuð fengust úr sér-
skráningu apóteksins á verði hvers lyfs, lyfjaflokks og
fjölda skilgreindra dagskammta. Skilgreindur dag-
skammtur (SDS) telst daglegur meðalviðmiðunar-
skammtur hvers sýklalyfs sem miðast við megin-
ábendingu notkunar þess (11).
Á hluta rannsóknartímabilsins var af hálfu
apóteks sjúkrahússins lagt 10% álag á verð lyfja til að
mæta þjónustukostnaði. I kostnaðarútreikningum
var leiðrétt fyrir þessari álagningu apóteksins.
Úrvinnsla: Við kostnaðargreiningu var stuðst við
útreikninga á hreinum (absolut) sparnaði, raun-
spamaði (cost minimization/real cost decreases) og
áætluðum sparnaði (cost avoidance analysis) (12). Til
34 Læknablaðið 2001/87
j