Læknablaðið - 15.01.2001, Blaðsíða 63

UMRÆÐA & FRÉTTIR / FRÆÐSLUSAMTÖK
getnaðarvarnir og barneignir. Meðalaldur unglinga
við fyrstu kynmök er 15,4 ár en aðeins 60% þeirra
nota getnaðarvamir þá. I rannsókn Sóleyjar kom
einnig fram að unglingar standa nokkuð misjafnlega
að vígi eftir búsetu, þeir sem búa í strjálbýli eiga
erfiðara með að nálgast getnaðarvarnir en unglingar
í þéttbýli. Allir þekkja alla í smábæjum og unglingar
veigra sér því við að útvega sér getnaðarvarnir. Það
er helst að ungt fólk treysti sér til að leita til skóla-
hjúkrunarfræðinganna, sem hafa verið geysilega
áhugasamir í starfi félagsins. Unga fólkið sem mest
þyrfti á fræðslu, ráðgjöf og getnaðarvörnum að halda
er þó oft hætt í skóla og jafnvel byrjað að búa án þess
að hafa nokkurn tímann fengið almennilega ráðgjöf.
Leiðirnar til að nálgast unga fólkið eru margvís-
legar. Læknanemar á öðru ári, sem sérstaklega hafa
menntað sig á þessu sviði, sinna kynfræðslu fyrir ungt
fólk, bæði í skólum og félagsmiðstöðvum. Starf
þeirra hefur gefið mjög góða raun. Þeir hafa sett upp
heimasíðuna www.forvarnir.com og er þar margvís-
legt fræðsluefni auk möguleika til að fá svör við
innsendum spurningum. Fræðslusaamtökin eru
einnig með heimasíðu, www.fkb.is og er hægt að
finna þar áhugaverðar tengingar, ýmislegt um starf-
semi félagsins auk umsóknareyðublaðs fyrir þá sem
vilja ganga í samtökin.
Fleiri leiðir hafa verið nýttar til að koma fræðslu
til ungs fólks. Meðal annars hefur fulltrúi frá Félagi
framhaldsskólanema setið í stjórn FKB og mynd-
uðust þá góð tengsl við þann aldurshóp.
Hitt húsið kemur til sögunnar
I ágúst 1995 fengu Fræðslusamtökin aðstöðu í Hinu
húsinu á horni Aðalstrætis og Vesturgötu í Reykja-
vík (gamla Geysishúsinu). Þar var opnuð ráðgjöf
fyrir ungt fólk á aldrinum 16-25 ára. Þar er boðið upp
á fræðslu og ráðgjöf fyrir ungt fólk um kynlíf,
getnaðarvarnir og barneignir og hægt er að fá
neyðargetnaðarvörn ef þörf er á. í upphafi var þarna
um að ræða móttöku með viðtölum, símaráðgjöf og
sameiginlegri verkefnavinnu. Opið var einu sinni til
tvisvar í viku, fjóra tíma í senn, en með breyttri
starfsemi Hins hússins er ráðgjafi á vegum Fræðslu-
samtakanna alltaf tiltækur á bakvakt og samið er um
viðtalstíma eftir hentugleikum. Samtökin fengu her-
bergi til afnota í Hinu húsinu og var það innréttað
mjög ólíkt hefðbundnum læknastofum. Hugmynd-
irnar komu flestar frá unga fólkinu sjálfu. Lýsingin er
dempuð, í dökku loftinu er jólasería eða skreyting
sem minnir á stjörnubjartan himin en á gólfinu eru
notaleg antíkhúsgögn.
Vaxandi umsvif
Aðstaðan í Hinu húsinu hefur verið aðalaðsetur
Fræðslusamtaka um kynlíf og barneignir. Auk ráð-
gjafarinnar var þar aðstaða með símsvara og tölvu.
Síðastliðið haust fengu samtökin hins vegar
skrifstofuhúsnæði á Laugavegi 7 ásamt fleiri
félögum. Þar hefur félagið þegar komið upp skrif-
stofuaðstöðu og hefur aðgang að fundarsal. Draum-
urinn er að fá starfsmann í hlutastarf á næsta ári og
efla útgáfustarfsemi og námskeiðshald. Bókasafn
samtakanna sem geymt hefur verið á Heilsuverndar-
stöðinni mun einnig flytjast í nýja húsnæðið.
FBK hefur sinnt frœðslu
fyrir unglinga í sérhönnuðu
húsnœði í Hinu húsinu í
Reykjavík.
RÉTTUR ÞINN
Sérhver sem fær fræðslu og ráðgjöf um kynlíf, getnaðarvarnir og
barneignir á rétt á:
1. Upplýsingum. Að geta fengið upplýsingar um kynlíf, getnaðarvarnir og
barneignir.
2. Aðgengi að þjónustu. Að hafa aðgang að fræðslu og ráðgjöf óháð kyni,
kynhneigð, kynstofni, hjúskaparstöðu og trúarbrögðum.
3. Vali. Að geta ákveðið sjálfur um takmörkun barneigna og tegund
getnaðarvarna.
4. Öryggi. Að geta notað örugga getnaðarvörn.
5. Friðhelgi. Að geta rætt við ráðgjafa í einrúmi.
6. Þagnarskyldu. Að vera viss um að geta treyst fagfólki fyrir persónulegum
málefnum.
7. Virðingu. Að framkoma starfsfólks einkennist af kurteisi, tillitssemi og
umhyggju.
8. Vellíðan. Að geta liðið vel meðan á fræðslu og ráðgjöf stendur.
9. Áframhaldi á þjónustu. Að geta komið aftur til að fá frekari fræðslu og
ráðgjöf.
10. Skoðun. Að geta sagt frá skoðun sinni á þeirri fræðslu og ráðgjöf sem
veitt er.
Þessar leiðbeiningar hafa meðal annars komið út á veggspjaldi og eru
gerðar að fyrirmynd frá IPPF (1992) en þýddar af Sóleyju S. Bender í ágúst
1995.
Læknablaðið 2001/87 63