Læknablaðið - 15.01.2001, Side 51

UMRÆÐA & FRETTIR / EINKAVÆÐING
Landspítalínn hf?
í Læknablaðinu verður að pessi sinni rætt við tvo
lækna sem hafa um margt mismunandi skoðanir á
einkarekstri í heilbrigðisþjónustu. Umræða um málið
er á fleygiferð í samfélaginu og full ástæða til að
Læknablaðið taki þátt í þeirri umræðu, ekki síst með
því að hlusta á röksemdir lækna sem hlynntir eru eða
andvígir vaxandi einkavæðingu heilbrigðisþjónust-
unnar.
Þorkell Bjarnason röntgenlæknir hefur ekki
legið á þeirri skoðun sinni að einkavæða eigi sem
allra mest í íslenskri heilbrigðisþjónustu. Hann
hélt meðal annars erindi um það á málþingi sem
haldið var í tengslum við aðalfund Læknafélags
íslands á liðnu hausti (sjá Læknablaðið 10/2000).
Hann hefur sjálfur verulega reynslu af einka-
rekstri í heilbrigðisþjónustu en árið 1993 stofnaði
hann ásamt fleiri röntgenlæknum Röntgen Domus
Medica. Læknablaðið spurði Þorkel hverjar væru
helstu ástæður þess að hann teldi einkarekstur
heppilegri en ríkisrekstur í heilbrigðisþjónustu.
„Þjónustan myndi batna með auknum einka-
rekstri og kostnaðurinn lækka.
Eitt aðalvandamálið í okkar heilbrigðiskerfi er
að ríkið er bæði kaupandi og seljandi að þjónust-
unni. Það gengur ekki gagnvart sjúklingnum að sami
aðili sitji við eitt skrifborð og segi hvaða þjónustu
eigi að veita og sitji síðan við annað skrifborð og segi
að það sé ekki hægt að veita hana vegna þess að ekki
séu til peningar. Það á ekki að fara eftir fjölda
þorska í sjónum hvort sjúklingar fá
heilbrigðisþjónustu eða ekki. Það bara gengur
ekki.“
Hvers vegna er einkavœðing betri lausn en einhver
önnur?
Porkell Bjamason.
„Þegar ég tala um einkavæðingu þá er ég að
tala um rekstur þjónustunnar. Seljandi þjónust-
unnar á að mínu mati að vera einkaaðili, en ég vil
ekki hrófla við skyldutryggingunum og velferðar-
kerfinu. Jafnræði á að gilda bæði fyrir veitendur og
neytendur þjónustunnar.
Ég vildi sjá Landspítalann seldan og breytt í
hlutafélag. Vandamálið gæti að vísu orðið kaup-
endurnir. Ég er sannfærður um að hægt er að spara
fleiri krónur með því að selja Landspítalann en
Landsbankann. Reksturinn yrði að mínu mati
mun markvissari ef það yrði gert, því þá færi
saman rekstrarleg og fagleg ábyrgð. í dag vantar
um einn og hálfan milljarð til heilbrigðiskerfisins á
íslandi miðað við fjárlög. Rekstur Landspítalans
er um 19 milljarðar og hallinn í dag 600-800 mill-
jónir. Peningum er ekki mokað þangað með skófl-
um, heldur vélskóflum.“
Og þú telur að það myndi breytast með
einkarekstri?
„Það er engin spurning. Fimm fyrstu árin sem
við störfuðum í Röntgen Domus spöruðum við
heilbrigðiskerfinu um 300 milljónir og er það
varlega áætlað.“
Ertu þá að tala um einhvers konar útboð á rekstri?
„Það verður án efa farið út í einhvers konar
útboð á heilbrigðisþjónustu, en vandamálið er að
ríkið er þá að bjóða á móti einkaaðilum. Sam-
kvæmt reglugerðum eiga opinberir aðilar að að-
skilja sinn rekstur bæði rekstrarlega og stjórnunar-
lega ef þeir stunda samkeppni að einhverju ráði.
Hins vegar má sjá að það er enginn vandi að fela
eða millifæra tölur án þess nokkur viti af. Það er að
vísu verið að reyna að koma á kerfi núna til að
reyna að finna út hvað hlutirnir kosta. Ef farið er
fram úr fjárlögum er bara bætt úr því með auka-
fjárveitingum. Mér finnst að þeir sem kaupa
þjónustuna, það er Tryggingastofnun, eigi að geta
samið um ákveðið verð fyrir þá þjónustu sem
keypt er, hvort sem það eru aðgerðir eða rann-
sóknir, og keypt þær hvort sem er af ríkisfyrir-
tækjum eða einkaaðilum úti í bæ.“
Nú er hœgt að hugsa sér þrenns konar útfœrslu á
heilbrigðisþjónustu, ríkisrekna, einkarekna eða
blöndu afþessu hvoru tveggja. Hvað sérð þúfyrir þér
að eigi við hér á landi?
„Ég held að blandað kerfi sé langbest til að
byrja með að minnsta kosti.“
Munu þá einkastofnanirnar ekki geta fleytt
rjómann ofan af en kennslu- og rannsóknarskylda
sitja eftir hjá hinum?
Læknablaðið 2001/87 53