Læknablaðið - 15.05.2001, Blaðsíða 8

að aukast. Þessu samfara opnast sá möguleiki að
skoða fóstrin ennþá yngri en nú er gert og fá
fullnægjandi upplýsingar. Við 19 vikna meðgöngu-
lengd er hjartað í fóstrinu á stærð við vínber
þannig að það reynir mikið á bæði tækjabúnað og
þann sem skoðar þegar svo smágerð líffæri eru
rannsökuð. Þá fer fram mikil vinna við þróun
þrívíddarmynda úr ómrannsóknum á hjarta og
gæti slík þrívíddargreining átt eftir að nýtast vel við
almennar fósturrannsóknir.
I dag er farið að bjóða upp á snemmsónar það
er ómskoðun í 11.-13. viku meðgöngu hjá
ákveðnum áhættuhópum en tengsl aukinnar
hnakkaþykktar við litningagalla og hjartagalla eru
vel þekkt. Hefur þessi nýtilkomna rannsókn leitt
til fækkunar á legvatnsástungum. Sú staða gæti
jafnvel átt eftir að koma upp að allar þær
upplýsingar sem við fáum í 18-20 vikna ómskoðun
fáist strax í 11-13 vikna skoðun.
Skoðanir manna eru og munu ávallt vera
skiptar varðandi jafnalvarlegt málefni og
fósturgreining er. Það er þó fullvíst að greiningin
beinist fyrst og fremst að því að vernda líf og
greina í tæka tíð fóstur með alvarleg vandamál í
þeim tilgangi að bæta horfur og líf þeirra sem
einstaklinga. Við þurfum að vera stöðugt á
varðbergi og minnast þess að bera ávallt hag
einstaklingsins fyrir brjósti.
PARIET (Janssen-Cilag) SÝRUHJÚPSTÖFLUR; A 02 B C 04 RE
Virkt innihaldsefni: Rabeprazól natríum 10 og 20 mg.. Ábendingar: virkt skeifugamarsár, virkt góðkynja magasár, bakflæðissjúkdómar í maga og vélinda með tærandi eða særandi
einkennum, bakflæðissjúkdómar í maga og vélinda, langtíma meðferð. Skammtar og lyfjagjöf: Fullorðnir/aldraðir: Virkt skeifugarnarsár og virkt góðkynja magasár: 20 mg einu
sinni á dag að morgni. Flestir sjúklingar með virkt skeifugamarsár ná bata innan fjögurra vikna. Sumir sjúklingar geta þó þurft aðra fjögurra vikna meðferð til þess að ná bata.
Flestir sjúklingar með virkt góðkynja magasár ná bata innan sex vikna. En eins og áður geta sumir sjúklingar þurft aðra sex vikna meðferð til þess að ná bata. Tœrandi eða sœrandi
bakflœðissjúkdómar ímaga/vélinda: 20 mg einu sinni á dag í 4-8 vikur. Langtímameðferð við bakflœðissjúkdómum ímaga/vélinda: 10 eða 20 mg viðhaldsskammtur einu sinni á
dag, háð svömn sjúklings. Aðvara skal sjúklinga um að tyggja hvorki né mylja töflumar heldur gleypa þær í heilu lagi. Skert starfsemi nýrna eða lifrar: Ekki þarf að breyta skömmtum
handa sjúklingum með skerta nýma- eða lifrarstarfsemi. Börn: Lyfið er ekki ætlað bömum. Frábendingar: Ofnæmi fyrir rabeprazól natríum, afleiðum benzímídazóls eða einhverju
hjálparefni lyfsins. Meðganga og brjóstagjöf. Sérstök varnaðarorð og varúðarreglur við notkun: Minnkun sjúkdómseinkenna við meðferð með rabeprazól natríum útilokar ekki
að illkynja breytingar í maga eða vélinda séu fyrir hendi. Þess vegna á að útiloka illkynja breytingar áður en meðferð er hafín. Engin gögn varðandi minnkað öryggi lyfsins komu
fram í rannsókn hjá sjúklingum með vægan eða miðlungs mikla skerðingu á lifrarstarfsemi samanborið við viðmiðunarhóp af sama aldri og kyni en þar sem ekki er að fínna gögn
um notkun lyfsins við meðferð sjúklinga með alvarlegar truflanir á lifrarstarfsemi, er þeim sem ávísa lyfinu ráðlagt að gæta varúðar þegar meðferð með lyfinu er fyrst hafin hjá
slíkum sjúklingum. Milliverkanir: Rabeprazól natríum er umbrotið af cýtókróm P450 (CYP450) kerfmu. Rannsóknir á heilbrigðum einstaklingum hafa sýnt að rabeprazól natríum
hefur ekki klínískt marktækar milliverkanir við lyf sem voru rannsökuð og umbrotna fyrir tilstilli CYP450 kerfisins: warfarín, fenýtóín, teófýllín og díazepam. Rabeprazól natríum
veldur mikilli og langvarandi hömlun á seytingu magasýru. Milliverkanir við lyf þar sem frásog er háð sýrustigi geta komið fram. Samhliða gjöf rabeprazól natríums leiðir til 33%
lækkunar á ketókónazólþéttni og 22% aukningar á lágmarksþéttni digoxíns hjá heilbrigðum einstaklingum. Því getur þurft að fylgjast með hverjum sjúklingi þegar slík lyf eru tekin
samhliða rebeprazól natríum til þess að ganga úr skugga um hvort stilla þurfi skammta. Meðganga og brjóstagjöf: Lyfið á ekki að nota á meðgöngu eða þegar kona er með bam
á brjósti. Áhrif á hæfni til aksturs: Á grundvelli lyfhrifa og samantektar um aukaverkanir er ólíklegt að lyfið valdi truflunum við akstur eða minnki hæfni til að nota vélar. Ef
árverkni verður minni vegna syfju er þó ráðlegt að forðast akstur og stjómun flókins vélbúnaðar. Aukaverkanir: Lyfið þoldist yfirleitt vel í klínískum rannsóknum. Aukaverkanir
sem komu fram hafa yfirleitt verið vægar eða fremur vægar og skammvinnar í eðli sínu. Algengustu aukaverkanimar (tíðni 5%) vom höfuðverkur, niðurgangur og ógleði. Algengar
(>1%): Höfuðverkur, þróttleysi, ótilgreindir verkir/bakverkir, svimi, inflúensulík einkenni, sýking, svefnleysi, niðurgangur, ógleði, kviðverkir, uppþemba, kokbólga, uppköst,
hægðatregða, nefslímubólga, hósti. Sjaldgæfar (0,1-1%): vöðvaþrautir, bijóstverkir, svefnhöfgi, kuldahrollur, ropi, sinadráttur í fótum, liðverkir, hiti, munnþurrkur, meltingatmflanir,útbrot,
berkjubólga, skútabólga, taugaóstyrkur, þvagfærasýkingar. Mjög sjaldgæfar (<0,1 %): lystarleysi, þyngdaraukning, ofsakláði, tmflanir á bragðskyni, sviti, hvítfmmnafjölgun,
þunglyndi, magabólga, munnbólga, sjóntmflanir.Fyrir utan einstaka tilvik aukningar lifrarensíma, hafa ekki önnur frávik á rannsóknarstofugildum verið rakin til meðferðar með
lyfinu. Ofskömmtun: Allt að 80 mg skammtar á dag hafa þolast vel. Ekkert sérstakt mótefni er þekkt. Rabeprazól natríum er mjög mikið próteinbundið og er þess vegna ekki
auðvelt að himnuskilja. Eins og við aðra ofskömmtun á að veita meðferð við einkennum og almenna stuðningsmeðferð. Lyfhrif: Rabeprazól natríum tilheyrir flokki andseytandi
efna, benzímídazólafleiða, sem sýna hvorki andkólínvirka né H2 histamínblokkandi eiginleika, en bæla losun magasým með sérstakri hömlun á H+/K+-ATPasa ensíminu. Áhrif
em skammtaháð og leiða til hömlunar á bæði gmnn- og örvaðri sýmlosun, óháð áreiti. Andseytandi virkni: Eftir inntöku 20 mg skammts af rabeprazól natríum hefst andseytandi
verkun innan einnar klst., hámarksáhrif koma fram innan 2-4 klst. Hömlun á gmnnlosun sým 23 klst. eftir fyrsta skammt af rabeprazól natríum er 69% og 82% á fæðuörvaðri
sýmlosun og hömlun helst í allt að 48 klst. Hamlandi áhrif rabeprazól natríum á sýmlosun aukast dálítið með endurtekinni skömmtun einu sinni á dag. Jafnvægi á hömlun næst
eftir þrjá daga. Þegar notkun lyfsins er hætt, verður seytingarvirkni eðlileg á 2-3 dögum. Frásog: Lyfið er á formi sýmhjúptaflna.. Þetta lyfjaform er nauðsynlegt þar sem rabeprazól
er óstöðugt í sým. Frásog rabeprazóls hefst þess vegna ekki fyrr en taflan fer úr maga. Frásog er hratt, hámarksþéttni rabeprazóls kemur fram um 3,5 klst. eftir 20 mg skammt.
Hjá heilbrigðum einstaklingum er helmingunartími um ein klst. og heildarúthreinsun í líkamanum er metin 283 98 ml/mín. Hvorki matur né sá tími dagsins sem lyfið er gefið
hefur áhrif á frásog lyfsins. Umbrot og útskilnaður: Hjá mönnum eru tíóeter (Ml) og karboxýlsýra (M6) aðalumbrotsefni í plasma auk súlfóns (M2), desmetýltíóeters (M4) og
merkaptúrsýruafleiðu (M5) sem eru lítilvæg umbrotsefni sem greinast í minna mæli. Einungis desmetýl umbrotsefnið (M3) hefur lítils háttar andseytingarrvirkni, en er ekki til
staðar í plasma. Um 90% af skammtinum er skilið út í þvagi aðallega sem tvö umbrotsefni: merkaptúrsýruafleiða (M5) og karboxýlsýra (M6), ásamt tveimur óþekktum umbrotsefnum.
Afgangur skammtsins kom fram í hægðum. Skert nýrnastarfsemi: Hjá sjúklingum með stöðuga nýmabilun á lokastigi sem þurfa reglulega í blóðskilun var dreifing rabeprazóls
mjög svipuð og hjá heilbrigðum sjálfboðaliðum. AUC og Cmax hjá þessum sjúklingum vom um 35% lægri en samsvarandi stuðlar hjá heilbrigðum sjálfboðaliðum. Skert lifrarstarfsemi:
Helmingunartími rabeprazóls hjá sjúklingum með skerta lifrarstarfsemi var 12,3 klst. samanborið við 2,1 klst. hjá heilbrigðum sjálfboðaliðum. Aldraðir: Brotthvarf rabeprazóls
var eitthvað lægra hjá öldmðum. Pakkningar/verð:70 mg: 28 stk. - 2963 kr., 56 stk. - 5287. 20 mg: 28 stk. - 4767 kr., 56 stk.. 8433 kr. Hámarksmagns sem ávísa má með
lyfseðli er sem svarar 30 daga skammti.
396 Læknablaðið 2001/87