Læknablaðið - 15.12.2001, Qupperneq 15

FRÆÐIGREINAR / SKYNDIDAUÐI UTAN SPÍTALA
Tafla II. Flokkun eftir aldursbilum, kyni (kk:kvk) og ástæóum samkvæmt Utsteinstaðlinum.
Aldursbil <1 1-4 5-14 15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74 75-84 >85 Samtals
Ytri ástæður Drukknun 0:0 0:2 3:1 1:0 4:3
Sjálfsvíg 5:1 2:2 2:1 1:0 3:0 2:0 15:4
Lyfjaeitranir 1:0 2:1 3:1 3:0 3:2 2:1 1:1 0:2 15:8
Áverki 2:1 2:2 3:2 4:0 0:1 2:0 1:2 1:0 15:8
Köfnun 0:1 2:1 2:2 2:0 2:2 2:2 1:1 11:9
Samtals 0:3 4:1 11:4 9:7 10:3 10:4 7:4 7:2 1:4 1:0 60:32
Innri ástæður Blæðing 0:1 0:1 1:1 0:1 1:2 1:4 0:2 3:12
Vöggudauöi 4:2 4:2
Vefildisskortur 1:0 0:1 1:1 1:0 3:2
Aörar innri ástæður 0:1 1:0 0:1 2:0 3:0 3:0 3:2 3:2 0:1 15:7
Samtals 4:2 0:0 0:2 2:0 0:2 2:0 4:1 3:2 5:5 5:6 0:3 25:23
Helldarfjöldi 4:2 0:3 4:3 13:4 9:9 12:3 14:5 10:6 12:7 6:10 1:3 85:55
Tafla III. Yfirlit yfir fyrsta hjartarit, nærstödd vitni og grunnendurlífgunartilraunir nærstaddra. Þessar tölur miðast við
140 tilfelli skyndidauða.
Fyrsta rit*_____________________ Vitni**_________________ Grunnendurlífgun
Innri ástæöur n Sleglatif Rafleysa EMD*** Séð Ekki séö Já Nei Lifun
Blæöingar 15 2 6 6 5 8 3 9 0
Vefildisskortur 5 1 3 0 2 2 1 3 0
Vöggudauði 6 0 3 0 1 4 1 4 0
Annað 22 3 14 0 9 4 3 9 0
Samtals 48 6 26 6 17 18 8 25 0
Ytri ástæður
Lyfjaeitrun 23 2 20 0 6 15 4 16 1
Áverki 23 4 13 1 13 7 11 10 0
(Nær)drukknun 7 1 4 0 3 3 4 2 4
(Nær)köfnun 20 0 14 1 7 8 5 11 4
Sjálfsvíg 19 1 17 0 0 19 2 17 0
Samtals 92 8 68 2 29 52 26 56 9
Heildarfjöldi 140 14 94 8 46 70 34 81 9
* í 24 tilfellum var um feigðartakt eöa aðrar hasgatakttruflanir aö ræða á fyrsta riti.
** í 24 tilfellum var ekki vitaö hvort vitni var nærstatt og í 25 tilfellum var ekki vitaö hvort nærstatt vitni reyndi grunnendurlífgun.
*** EMD (electro mechanical dissociation) = samdráttarleysa.
Þar af var köfnun vegna flogaveiki algengust. Sjö
(5%) einstaklingar drukknuðu eða voru nær drukkn-
aðir. Tuttugu og fimm prósent (23/92) ytri ástæðna
voru staðfest með krufningu (tafla I).
Af 140 tilfellum reyndust 48 eða 34% vera vegna
innri ástæðna. Blæðingar voru 15 (11%) og voru þær
algengastar innri ástæðna. Þar af voru fimm rofnir æða-
gúlar, fjórar heilablæðingar og ein magablæðing. Níu
(6%) tilfelli voru vegna illkynja sjúkdóma og í sex (4%)
tilfellum var um vöggudauða að ræða. Þrjú tilfelli (2%)
voru vegna lungnareks og blóðeitrun var talin orsök í
tveimur tilvikum (1%). Sextíu ogfimm prósent (31/48)
innri ástæðna voru staðfest með krufningu (tafla I).
Aldur og kyn: Meðalaldur þessara 140 einstaklinga
var 46 ár og staðalfrávik 24,3 ár (aldursbilið: nokkurra
mánaða til 90 ára). Karlar voru 85 (61%) en konur 55
(39%). Karlar voru fleiri en konur í flestum aldurs-
hópum nema í þeim elstu og á aldursbilinu eins til fjög-
urra ára þar sem konur voru fleiri. Sami fjöldi karla og
kvenna var á aldursbilinu 25 til 34 ára (mynd 1).
Karlar voru fleiri en konur í öllum flokkum sjúk-
dómsgreininga nema blæðingum þar sem konur voru
fleiri. Sex af sjö einstaklingum sem drukknuðu eða
voru nær drukknaðir voru yngri en 14 ára. Tuttugu og
fjögur prósent (33/140) einstaklinga voru yngri en 24
ára og var stærsti hluti þeirra í hópi vöggudauða,
sjálfsvíga og drukknunar. Fimm konur og fjórir karl-
ar útskrifuðust.
Af þeim sem dóu vegna sjálfsvíga og lyfjaeitrana
voru karlar hlutfallslega fleiri en konur (30:12) og var
marktækur munur þar á (kí-kvaðratspróf, p=0,009)
(tafla II).
Endurlífgunartilraunir: Endurlífgun var reynd í
135 (96,4%) tilvikum af áhöfn neyðarbílsins. Vitni
voru að áfallinu í 33% (46/140) tilfella og af þeim út-
skrifuðust fjórir. í 70 tilfellum var vitni ekki til staðar
og í því tilviki útskrifaðist aðeins einn. I 24 tilfellum
var ekki vitað hvort vitni var nærstatt og af þeim lifðu
fjórir (tafla III).
Nærstaddir reyndu grunnendurlífgun í 24%
(34/140) tilfella og útskrifuðust fjórir þeirra (12%). í
81 tilfelli var grunnendurlífgun ekki reynd og þar af
Læknablaðið 2001/87 975