Læknablaðið - 15.11.2003, Blaðsíða 37

FRÆÐIGREINAR / HJARTA- OG ÆÐASJÚKDÓMAR
Tafla I. Áhættuþættir hjarta og æöasjúkdóma meðal fimmtugra á Akureyri og í Hafnarfiröi.
Akureyri Hafnarfjöröur
Konur Karlar Konur Karlar
meöalgildi SD* meöalgildi SD meöalgildi SD meöalgildi SD
Þyngd (kg) 77,3 16,3 88,1 15,4 71,9 12,8 88,2 12,6
LÞS" (kg/m2) 28,6 5,9 28,4 4,1 25,9 4,3 27,4 3,6
Kviöarummál (cm) 101 12,3 99 11,6 80 13,1 96 10,8
Slagbilsþrýstingur (mmHg) 130 16,9 131 13,7 122 19,6 127 13,1
Hlébilsþrýstingur (mmHg) 81 10,1 84 8,9 79 7,4 82 8,1
Kólesteról (mmól/L) 5,9 1,09 5,9 0,88 5,8 1,05 6,3 1,05
HDL'" (mmól/L) 1,5 0,43 1,23 0,33 1,7 0,4 1,31 0,36
Þríglýceríðar (mmól/L) 1,21 0,83 1,48 1,05 1,25 1,03 1,57 1,01
Blóösykur (mmól/L) 5,4 0,9 5,6 0,5 5,3 0,6 5,8 1.1
Viö úrvinnsluna voru notuö gögn allra sem komu í fyrri hluta rannsóknarinnar.
‘SD - staöalfrávik (standard deviation). ”LÞS - líkamsþyngdarstuöull. "’HDL - háþéttni fituprótein (high density lipoprotein)
(p=0,02, 95% CI: 0,88 til 9,96), höfðu hærri LÞS 28,6
á móti 25,9 (p=0,002, 95% CI: 1,01 til 4,23), kviðar-
ummál þeirra var að meðaltali 21 cm meira (p<0,001,
95% CI: 16,5 til 24,7), slagbilsþrýstingur var mark-
tækt hærri, 130 mmHg á móti 122 mmHg (p=0,01,
95% CI: 1,89 lil 13,59), og HDL var líka lægra, 1,5
mmól/L á móti 1,7 mmól/L (p=0,016, 95% CI: -0,28
til -0,03) samanborið við fimmtugar konur í Hafnar-
firði. Ekki reyndist marktækur munur á þríglýceríð-
um milli fimmtugra á Akureyri samanborið við Hafn-
firðinga, hvorki hjá konum, 1,21 mmól/L á móti 1,25
mmól/L (p=0,96), né hjá körlum, 1,48 á móti 1,57
(p=0,30).
Spurt var um reykingar í spurningalista og reynd-
ust 16% kvenna á Akureyri reykja og 17% karla,
sambærilegar tölur fyrir Hafnfirðinga voru 9 og 14%.
A mynd 1 má sjá hlutfallslega dreifingu eftir lík-
amsþyngdarstuðlum. Þannig er um 30% fimmtugra
Akureyringa og 17% Hafnfirðinga með líkams-
þyngdarstuðul yfir 30.
Háþrýstingur greindist hjá 52 (16%) einstakling-
um. Á Akureyri greindust 24 konur og 13 karlar með
slagbilsþrýsting yfir 140 mmHg og/eða hlébils yfir 90
mmHg, 7 konur og 8 karlar greindust í Hafnarfirði
með háþrýsting samkvæmt þessari skilgreiningu.
Of hár fastandi blóðsykur greindist hjá 49 einstak-
lingum, eða 15% þátttakenda. Þannig reyndust 24
Akureyringar, 15 karlar og 9 konur, hafa fastandi
blóðsykur >6,1 mmól/L. í Hafnarfirði voru 25 manns
með gildi yfir þessum viðmiðunarmörkum sykursýki,
19 karlar og 6 konur.
Með serum kólesterólgildi >6,0 mmól/L var 151
(46%) þátttakandi, yfir 7,0 mmól/L 50 (15%) og 15
reyndust hafa kólesterólgildi yfir 8,0 mmól/L. Tiltölu-
lega fáir reyndusl með HDL undir 0,9 mmól/L, eða
17,10 á Akureyri og 7 í Hafnarfirði.
Hjartalínurit voru bæði tekin í fyrri og seinni hluta
rannsóknarinnar og kóðuð samkvæmt Minnesota
kóða. Niðurstöður þeirra hjartalínurita sem afbrigði-
leg voru eru sýnd í töflu II. Af afbrigðilegum ritum
voru ófullkomið hægra greinrof algengast, eða 20
alls. Einn reyndist hafa merki um hjartadrep og tveir
Akureyri - konur
>40 2%
25-30
41%
Hafnarfjöröur- konur
30-40 >40 2%
Akureyri - karlar
>40 0%
25-30
40%
Hafnarfjörður- karlar
>40 0%
49%
Mynd 1. Hlutfall karla og kvenna á Akureyri og í Iiafnarfirði ímismunandi flokkum
eftir líkamsþyngdarstuðli (LÞS, kg/m2), <25, 25-30, 30-40 og >40.
Tafia II. Fjöldi einstaklinga meö hjartalínuritsbreytingar.
Akureyri Hafnarljöröur
Fyrri skoöun Síöari skoöun Fyrri skoöun Síöari skoöun
Hjartalínuritsbreytingar
Þykknun á vinstri slegli 6 4 í í
Ófullkomið hægra greinrof 17 3 15 7
Hægra greinrof 2
Hraður sinus taktur (>100/mín.) 1
Hægur sinus taktur (<60/mín.) 2 3 5 9
Gáttatif/flökt 1 1
Hjartadrep 1 1
AV-blokk 4 1
Læknablaðið 2003/89 861