Læknablaðið

Árgangur

Læknablaðið - 15.01.2004, Blaðsíða 19

Læknablaðið - 15.01.2004, Blaðsíða 19
FRÆÐIGREINAR / Ö N D U N A R M Æ LI N G A R stöðinni og rannsóknir á lungnasjúkdómum sem birt- ar hafa verið í alþjóðlegum ritrýndum læknisfræði- tímaritum verið gerðar þar (13-15). Athygli vekur að tveir höfundar greinarinnar gera flestar mælingarnar eða biðja um mælingarnar. Pó voru allir læknar stöðvarinnar vel upplýstir um framkvæmd hennar. Rannsóknir frá öðrum löndum hafa sýnt að þrátt fyrir að öndunarmælar séu til á heilsugæslustöðvum eru þeir lítið notaðir. Rannsókn frá Kanada sýndi að þrátt fyrir að nærri 60% lækna hefðu aðgang að önd- unarmælingum þá greindu þeir lítið af langvinnri lungnateppu og framkvæmdu ekki öndunarmælingu þrátt fyrir að búnaður væri til staðar (16). Rannsókn- ir á notkun öndunarmælinga til að greina og með- höndla asma í Bandaríkjunum sýndu litla notkun þeirra hjá heilsugæslulæknum (17) Nýlegar rann- sóknir frá Hollandi sýndu hins vegar hve mikið gagn getur verið af öndunarmælingum til að greina lungna- sjúkdóma á heilsugæslustöð (5,10). Okkar rannsókn sýnir vel gildi öndunarmælinga við greiningu og með- ferð lungnasjúkdóma. Þannig voru aðeins um þriðj- ungur mælinganna eðlilegar. Athyglisvert er að sjá hversu margir greinast með teppu við öndunarmæl- ingarnar. Ekki er verið að nota öndunarmælingar í þessu þýði til þess að leita að langvinnri lungnateppu á frumstigi hjá reykingafólki því engin mæling er gerð án þess að til staðar séu klínísk einkenni. Sú stað- reynd að langflestar öndunarmælinganna uppfylltu gæðastaðla evrópska lungnalæknafélagsins bendir til nægrar þjálfunar starfsfólks við framkvæmd þeirra (7). Flestar mælinganna voru gerðar fyrir tilstuðlan tveggja af fimm læknum stöðvarinnar. Þetta bendir til að frekari hvatningar sé þörf í að framkvæma öndun- armælingar á heilsugæslustöðvum. Almenn notkun öndunarmæla á heilsugæslustöðvum er mjög mikil- væg til að bæta greiningu og bregðast við þeim far- aldri langvinnrar lungnateppu sem spáð hefur verið á Vesturlöndum og þar með hér á landi á næstu 20 ár- um (6). Mikilvægt er að sú gæðaþróunarvinna sem hafin er með útbreiðslu öndunarmælinga á heilsu- gæslustöðvum og þjálfun í notkun þeirra haldi áfram með enn frekari þjálfun, rannsóknum og hvatningu í notkun öndunarmæla í heilsugæslu. Hver heilsu- gæslustöð þarf að huga að því hvernig best verði stað- ið að öndunarmælingum innan veggja hennar. Best er að þjálfa upp nokkurn hóp starfsfólks, til dæmis hjúkrunarfræðinga til að framkvæma mælingarnar. Þannig eru meiri líkur á að þær verði gerðar í önnum dagsins, heldur en ef læknar eru að framkvæma mæl- ingarnar sjálfir. Með þessu má einnig virkja áhuga annarra starfsmanna en lækna á heilsugæslustöðvum til að greina lungnasjúkdóma eins og sýnt hefur verið fram á með rannsóknum (18,19). Við ályktum að notkun öndunarmælinga í heilsu- gæslu standist vel gæðakröfur, röskun á lungnastarf- semi er algeng, en notkun mælinganna er ekki al- menn meðal heilsugæslulækna. Niðurstöður okkar benda til þess að möguleikar heilsugæslunnar til greiningar á lungnasjúkdómum séu vannýttir. Heimildir . Siafakes NM, Vermeire P. Pride NB, Paoletti P, Gibson J, Howard P, et al. ERS-consensus statement. Optimal assess- ment and management of chronic obstructive pulmonary disease ( COPD ). Eur Resp J 1995; 8:1398-1420. >, van Schayck CP, Chavannes NH. Detection of asthma and chronic obstructive pulmonary disease in primary care. Eur Respir J 2003; 39 (Suppl): 16s-22s. 3. Renwick DS, Conolly MJ. Prevalence and treatment ot chro- nic airways obstruction in adults over the age of 45. Thorax 1996; 51:164-8. 4 Gíslason P. Gíslason D, Blöndal Þ. Astmi og öndunarfæra- einkenni meöal 20-44 ára íslendinga. Læknablaðtð 1997; 83: 5. Boom G van den, Schayck CP. Rutten-Mölken MPMH van, Tirimanna PRS, Otter JJ den, Grunsven PM van, et al. Active detection of chronic obstructive pulmonary disease and asthma in the general population. Am J Respir Crit Care Med 1998;158:1730-8. u ,cc 6 Pauwels RA, Buist AS, Calverley PM, Jenkins CR, Hurd SS. Global strategy for the diagnosis, management prevention of chronic obstructive pulmonary disease. NHLBI/WHO Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD) workshop summary. Am J Respir Cnt Care Med 2001; 163:1256-76. 7 Eaton T, Withy S, Garrett JE, Nercer H, Whitlock R. Rea H. ' Spirometry in Primary Care Practice: The Importance of Quality Assurance and the Impact of Spirometry Workshops. Chest 1999:116:416-23. „ . . 8 Office Spirometry for Lung Health Assessment m Adults. A Consensus Statement From the National Lung Health Education Program (NLHEP). Chest 2000; 117: 1146-61 9. Guðmundsson G, Guðmundsson S. ra Landlæknisembættinu. Öndunarmæhngar heilsugæslustöðvum. Læknablaðið 2002; 88. 928. Van Schayck CP, Loozen JM, Wagena E, Akkermans RP, Wesseling GJ. Detecting patients at a high risk of developing chronic obstructive pulmonary disease in general practice: cross sectional case finding study. BMJ 2002; 324:1370. Humerfelt S. Eide GE, Kvale G, Aaro LE, Gulsvik A. Effec- tiveness of postal smoking cessation advise: a randomised controlled trial in young men with reduced FEVl and asbestos exposure.EurRespJ 1998; 11:284-90. 12. Quanier PH. Tammeling GJ. Cotes JE, Pedersen O, Peslin R, Yernault J Lung volumes and forced ventilatory flows. Official statement of the European Respiratory Society. Eur Respir J 1993; 6 (Suppl 16): 5-40. . Jónsson JS, Gislason Þ, Gíslason D, Sigurðsson JA. Acute bronchitis and clinical outcome three years later: prospective cohort study. BMJ 1998; 317:1433-6. 14 Jónsson JS. Sigurðsson JA. Kristinsson KG Guðnadóttir M, Magnússon S. Acute bronchitis in adults. How elose ^0 we come to its aetiology in general practice? Scand J Prim Health Care 1997; 15:156-60. . Magnússon S, Gíslason Þ. Chronic bronchitis in Iceland.c males: prevalence, sleep disturbances and quality of life. Scand J Prim Health Care 1999; 17:100-4. 16 Kesten S, Chapman KR.Physician perceptions and manage- mentofCOPD.Chest 1993; 104: 254-8. OT)owd LC, Fife D.Tenhave T, Panettieri RA Jr. Attitudes of physicians toward objective measures of airway function .n asthma. Am J Med 2003; 114: 391-6. , , Vrijhoef HJ, Diederiks JP, Wessehng GJ, van Schayck CP, Spreeuwenberg C. Undiagnosed patients and patients at risk for COPD in primary health care: carly deteclion with the support of non-physicians. J Clin Nurs 2003; 12: 366-73. 19. Joyce N. Recognising the importance of spirometry m pnmary care. Community Nurse 2001; 6:23-4. 10 11 13 15. 17. 18. Læknablaðið 2004/90 19
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96

x

Læknablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknablaðið
https://timarit.is/publication/986

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.