Læknablaðið - 15.01.2004, Blaðsíða 75

UMRÆÐA & FRÉTTIR / FRÁ HEILBRIGÐIS- OG TRYGGINGARÁÐUNEYTINU
Lyfjamál 121
_yfjaverð og lyfjakostnaður
Mikið hefur verið rætt og skrifað um lyfjaverð og
kostnað á undanförnum árum og oft ruglað saman
þessum hugtökum. Lyfjakostnaður hefur vaxið hröð-
um skrefum og í prósentum talið um 10-15% á hverju
ári hin síðustu ár. Lyfjaverð hefur hins vegar ekki
hækkað og verð eldri lyfja að jafnaði frekar lækkað.
Hins vegar eru ný lyf sem fá markaðsleyfi mjög oft
ákaflega dýr og vaxandi notkun þeirra veldur þá
hækkandi lyfjakostnaði. Pjóðarframleiðsla og þar af
leiðandi þjóðartekjur hafa að jafnaði vaxið mun minna
en lyfjakostnaður. Það gefur því auga leið að slíkt get-
ur ekki endalaust haldið áfram. Fyrr eða síðar fara þá
allar þjóðartekjur í lyfjakostnað og ekkert verður
afgangs fyrir aðrar þarfir.
„Allir landsmenn skulu eiga kost á fullkomnustu
heilbrigðisþjónustu, sem á hveijum tíma eru tök á að
veita, til verndar andlegri, líkamlegri og félagslegri heil-
brigði" er fýrsta grein laga um heilbrigðisþjónustu. nr.
97/1990. Það kostar sitt að framfylgja slíkum lögum og
ef nota þarf nýjustu lyf til að veita þjónustuna er erfitt
fyrir heilbrigðisstarfsfólk að standa gegn því. Hins
vegar er mjög oft um valmöguleika að ræða og nauð-
synlegt fyrir lækna, sem í flestum tilfellum bera ábyrgð
á lyfjavali í hveiju tilviki, að gæta vandlega að skynsam-
legu og hagkvæmu vali. Til að auðvelda þá vinnu þurfa
sjúkrastofnanir að skilgreina skynsamlega lyfjalista og
leiðbeiningar og fara eftir þeim eins og áður hefur verið
minnst á í þessum pistlum (Lyfjamál 117).
í lyfjaverðskrá fyrir lyf með markaðsleyfi á íslandi
í desember 2003 eru 3213 mismunandi lyfjapakkn-
ingar. Þar af er ein sem kostar yfir eina milljón kr., 81
pakkning er á verðbilinu 100.000 til 1.000.000 kr og
101 pakkning á bilinu 50.000 til 100.000 kr.
Ein af helstu ástæðunum fyrir háu lyfjaverði hér á
landi er sú að við erum á meðal tekjuhæstu þjóða í
heimi og lyfjaframleiðendur verðleggja sína vöru eft-
ir greiðslugetu markaðarins. Norðurlöndin hafa um
langt árabil haft samvinnu um tölfræðilegan saman-
burð á lyfjanotkun og hafa náð lengst í heiminum á
því sviði. Notaðar eru skilgreiningar sem samþykktar
hafa verið af WHO. Árlega er gefin út bók um heil-
brigðistölfræði, Health Statistics in the Nordic Coun-
tries, á vegum NOMESKO. í henni er kafli um lyfja-
notkun landanna og hefur verið lögð áhersla á að
auka þar upplýsingar um þetta efni hin síðari ár. I síð-
ustu útgáfu fyrir árið 2001 kemur fram að lyfjakostn-
aður á mann er langhæstur hér á landi.
Önnur ástæða er að álagning er hærri hér en í hin-
um löndunum, bæði í heildsölu og smásölu. Þriðjung-
ur lyfjakostnaðar hér á landi liggur í flokki tauga- og
geðlyfja (ATC-N) og við notum meira af þeim en
nokkur hinna þjóðanna eins og oft hefur verið bent á
hér. Meðalverð notaðra dagskammta í þeim flokki
árið 2002 var 50% hærra hér en í Danmörku. í flokki
meltingarfæralyfja (ATC-A) var meðalverð 115%
hærra hér. í flokki hjarta- og æðalyfja (ATC-C) var
það 45% hærra, sýkingalyf (ATC-J) 36% hærri og
öndunarfæralyf (ATC-R) 49% hærri.
Eggert Sigfússon
Evrur
600-i
500-
400-
300-
200-
100-
0-
Lyfjakostnaður á mann árið 2001
Heimild: Health Statisties in the Nordic Countries 2001
Eggert Sigfússon er deildar-
stjóri í heilbrigðis- og trygg-
ingamálaráðuneytinu.
Læknablaðið 2004/90 75