Læknablaðið - 15.01.2004, Blaðsíða 50

UMRÆÐA & FRÉTTIR / PÓLITÍK OG HEILBRIGÐI
Eru stjórnmálamenn hræddír við
heilbrigðismál?
Finnsl þingmönnum betra
að stunda jólasveinaleik en
að taka á heilbrígðismálum
afábyrgð og framsýni?
Þröstur
Haraldsson
Undanfarin fimm ár og gott betur hef ég haft þann
aðalstarfa að fylgjast með umræðu um heilbrigðis-
mál. Satt að segja hefur mér oft blöskrað á hvaða
plani hún er en sjaldan þó eins og nú fyrir jólin. Af-
greiðsla þingmanna á fjárlögum varð til þess að ég
stóðst ekki mátið lengur. Þar á ég ekki við öryrkja-
málið heldur þá ákvörðun þingmanna að skilja eftir
gat upp á hálfan annan milljarð í rekstri Landspítal-
ans á næsta ári.
Ég heyrði Ingibjörgu Sólrúnu Gísladóttur halda
því fram ekki alls fyrir löngu að í kosningabaráttunni
á liðnu vori hefðu allir frambjóðendur óháð ílokki
verið jafnfegnir því hversu lítið var rætt um heilbrigð-
ismál. Ástæða feginleikans var sú að enginn þeirra
treysti sér í raun og veru til að fjalla um heilbrigðis-
mál af nokkru viti, stærð málaflokksins og flóknir
innviðir heilbrigðiskerfisins yxi þeim svo í augum að
þeir yrðu málstola.
Þessi orð varaformanns Samfylkingarinnar hafa
setið í mér síðan og bergmálið af þeim orðið æ hávær-
ara eftir því sem á fjárlagaumræðuma leið. Það má
kannski segja að þau hafi orðið óbærilega hávær um
það leyti sem Hjálmar Árnason lauk máli sínu við
lokaumræðuna. Þar freistaði hann þess að hala sér
inn nokkur aukastig með því að kenna spilltum lækn-
um um stóraukinn þátt lyfjakostnaðar í rekstri heil-
brigðiskerfisins. Þessi plata er orðin heldur slitin því
þótt eflaust sé töluvert um það að læknar þiggi boð
lyfsala þá hefur verið gerð að því gangskör að setja
reglur um samskipti þessara aðila og umræður þeirra
á milli verið líflegar þótt þær hafi ekki náð eyrum
Hjálmars.
Gatið á Landspítalanum
En það var Landspítalagatið sem gerði útslagið.
Hræsnin og ábyrgðarleysið risu hæst þegar það var
skilið eftir óbrúað. Hvernig skyldu þeir ágætu þing-
menn sem greiddu því atkvæði sjá fyrir sér framhald
málsins? Halda þeir í alvöru að á sama tíma og spítal-
inn stendur í ströngu við að ljúka sameiningunni þá
geti hann bara hagrætt sisvona í rekstrinum sem nem-
ur hálfum öðrum milljarði? Það getur verið að ein-
hverjir trúi því, rétt eins og þeir gerðu sem ákváðu að
sameining spítalans væri svo arðbær að ekki þyrfti að
leggja krónu til hennar. Þeir hinir sömu sjá þá vænt-
anlega ekki heldur neitt samhengi á milli þeirrar
ákvörðunar og þeirrar staðreyndar að hallarekstur
spítalans hefur verið nokkuð stöðugur allt frá því
ákvörðunin var tekin.
Fólki sem ekki sér samhengið í málinu er náttúru-
lega ekki viðbjargandi en hvað voru menn í raun og
veru að greiða atkvæði um þegar gatið var skilið eft-
ir? Búast þeir við því að heilbrigðisstarfsfólk bjóðist
til að lækka í launum til þess að spítalinn nái endum
saman? Þessi spurning er eðlileg í ljósi þess að um 70
af hundraði rekstrargjalda spítalans munu vera laun.
Hvaða kosti aðra hefur spítalinn í stöðunni en að
lækka laun? Jú, hann getur kannski náð einhverri
hagræðingu umfram það sem gert hefur verið á síð-
ustu árum þótt víðast hvar sé búið að skera inn að
beini, en það mun engan veginn nægja til að brúa
bilið. Þá er ekki annað í stöðunni en að loka deildum,
fækka starfsfólki og leggja niður þjónustu við almenn-
ing. Var það ætlun þeirra þingmanna sem greiddu
fjárlögunum atkvæði? Voru þeir með atkvæði sínu að
taka ákvörðun um að loka tæknifrjóvgunardeildinni?
Voru þeir á meðvitaðan hátt að ákveða að draga úr
þjónustu við geðsjúka? Ætluðu þeir í raun og veru að
segja upp 200 manns eða jafnvel fleirum með því að
skilja gatið eftir? Eða héldu þeir kannski að fólk
hætti að veikjast ef svo væri mælt fyrir í fjárlögum?
Hver tekur ákvarðanir?
Að sjálfsögðu munu þeir allir svara þessum spurning-
um neitandi, það var ekki meiningin að vera vondur
50 Læknablaðið 2004/90