Læknablaðið - 15.01.2004, Blaðsíða 53

UMRÆÐA & FRÉTTIR / PÓLITÍK OG HEILBRIGÐI
skemmtilegt að fylgjast með viðbrögðum við ræðu
Össurar. í stuttu máli sagt upphófst sandkassaleikur
stjórnmálamanna sem allir voru á harðahlaupum frá
því að ræða kjarna málsins.
Sjálfstæðismenn sögðu það vissulega fagnaðarefni
að Össur hefði séð ljósið og tekið upp stefnu þeirra.
Það kom reyndar ýmsum á óvart því stefna Sjálf-
stæðisflokksins í heilbrigðismálum hefur af einhverj-
um ástæðum ekki farið hátt þau rúmlega þrjú kjör-
tímabil sem flokkurinn hefur verið við völd. Flokk-
urinn hefur gætt þess afar vandlega að þegja þunnu
hljóði um þennan málaflokk og láta samstarfsflokka
sína eina um hann, fyrst Alþýðuflokkinn og síðan
Framsókn. Það örlaði heldur ekki á neinum áhuga á
því að ræða hugmyndir Össurar í alvöru, skætingur-
inn virtist alveg nægja flokksmönnum.
Sama máli gegndi um Framsóknarflokkinn. Jón
Kristjánsson vísaði hugmyndum Össurar á bug með
þeim orðum að þær væru bara eins og hver önnur
kanína sem töframenn kipptu upp úr hatti sínum. Sá
frasi hefur síðan endurómað í allri umfjöllun flokks-
systkina hans.
Frjálslyndir blönduðu sér ekki í þessar umræður
með áberandi hætti en Vinstrigrænir töldu hugmynd-
ir Össurar bera þess glöggan vott að Samfylkingin
væri á hraðri leið til hægri. Þeir ætluðu hins vegar að
halda sínu striki og standa vörð um velferðarkerfið.
Engin skýring fylgdi á því hvernig sú varðstaða ætti
að fara fram né um hvað ætti að standa vörð.
Auglýst eftir stefnu
Það er nefnilega alls ekki ljóst hvað stjórnmálamenn
eiga við þegar þeir tala um heilbrigðiskerfið. Þetta
kerfi hefur verið í örri þróun þótt stefnuna vanti æði
oft. Ffvað svo sem líður yfirlýsingum Framsóknar-
flokksins, Vinstrigrænna og annarra þá hefur einka-
rekstur vaxið hröðum skrefum í kerfinu. Er það sú
þróun sem þeir vilja standa vörð um?
Sá flokkur sem mesta ábyrgð ber á heilbrigðismál-
um er að sjálfsögðu Framsóknarflokkurinn sem hef-
ur farið með málaflokkinn í ríkisstjórn undanfarin
átta ár og hálfu betur. Á þeim tíma hefur í raun harla
lítið gerst sem rekja má til frumkvæðis ráðuneytisins.
Flokkurinn (les: ráðuneytið) hefur reynt að standa á
bremsunni gegn öllum breytingum en látið undan
þegar þrýstingurinn hefur verið orðinn óbærilegur.
Raunveruleg stefna flokksins - og þar með ríkis-
stjórnarinnar - vefst hins vegar fyrir mörgum. Meðal
þeirra sem ekki koma auga á hana er Ríkisendur-
skoðun sem hefur í þrígang á rúmu ári auglýst eftir
stefnu stjórnvalda á þremur mikilvægum sviðum heil-
brigðismála. Sumarið 2002 birti stofnunin tvær
skýrslur, annars vegar um heilsugæsluna og hins
vegar um þjónustu sérfræðilækna, og í þeim báðum
var kallað eftir stefnumótun stjórnarinnar hvað varð-
ar verkaskiptingu innan heilbrigðiskerfisins. Því var
beint til stjórnvalda að þau settu sér markmið, reikn-
uðu út hvað þau kosta og framfylgdu þeim svo en
hættu að láta reka á reiðanum.
Þriðja skýrslan birtist nú í nóvember og fjallaði um
sameiningu sjúkrahúsanna í Reykjavík. Það kveður
við sama tón: „Við upphaf sameiningar lá ekki fyrir
nein heildarstefnumörkun fyrir hið nýja sjúkrahús ...
Sú framtíðarsýn sem sjúkrahúsinu var mörkuð var of
óljós til að geta verið sá leiðarvísir sem þurfti til að
byggja upp svo margbrotna stofnun sem LSH er.
Engin skýr eða mælanleg markmið voru sett fram um
þann árangur sem ná átti fram með sameiningunni,“
segir á bls. 20 í skýrslu Ríkisendurskoðunar.
Upp úr sandkassanum!
Væri nú ekki ráð fyrir stjórnmálamenn að láta af
þessum stefnulausa sandkassaleik? Mikið væri gam-
an ef þeir sýndu þann kjark að horfast í augu við
veruleikann í heilbrigðiskerfinu, legðu gömlu frasana
til hliðar og einhentu sér í að móta alvörustefnu í
heilbrigðismálum í stað þess að hnotabítast um hvað
er hvurs og hvort einhver hafi drýgt þá höfuðsynd að
skipta um skoðun frá því á öldinni sem leið. Þeir
þyrftu að hætta að ástunda viðbragðspólitík en taka í
þess stað frumkvæði og móta stefnu sem gagnast til
að byggja upp og bæta kerfið sem allir eru í orði
kveðnu sammála um að eigi að vera það besta í
heimi.
Fyrir rúmu ári skoraði Morgunblaðið á stjórn-
málaflokkana að taka höndum saman um að móta
framtíðarstefnu í heilbrigðismálum. Hér skal enn
tekið undir þá áskorun. Vonandi sýna stjórnmála-
menn þann siðferðisþroska að rísa upp úr sandkass-
anum og ræða málin af heilindum og ábyrgð. Þegar til
lengdar lætur hlýtur það að gagnast bæði þeim og
okkur hinum betur en hinn þreytandi jólasveinaleik-
ur sem virðist njóta mestra vinsælda við Austurvöll-
inn.
Læknablaðið 2004/90 53