Læknablaðið - 15.01.2004, Blaðsíða 55

UMRÆÐA & FRÉTTIR / LANDSPlTALI
gerð var á vegum heilbrigðismálaráðuneytis og land-
læknis hafi verið ánægðir með þjónustu spítalans. „I
raun má segja að spítalinn fái þarna fyrstu einkunn,“
sagði forstjórinn (Morgunblaðið, 7. des. 2003). Litlu
verður vöggur feginn. Aðeins í fáum tilvikum var
Landspítalinn með hæstu einkunn en ekki var töl-
fræðilegur munur á milli stofnana á neinum þátt-
anna. (www.landlaeknir.is). Við svona könnun ber að
athuga að langflestir sjúklingar eru þakklátir og
ánægðir með þá þjónustu sem þeir fá og þannig hefur
það alltaf verið, meira að segja mundu sjúklingar
sem voru á tólf manna stofunum í gamla daga hafa
verið ánægðir og gefið fyrstu einkunn. Þó kom fram í
könnuninni að sjúklingar sem voru við lakasta heilsu
þegar spurt var gáfu að meðaltali lægri einkunnir en
hinir.
En hvað með ánægju starfsmanna. Gerðar hafa
verið tvær athuganir á henni sem hafa birst með árs
millibili.
I skýrslu landlæknisembættisins um stöðu Land-
spítala frá nóvember 2002 (www.landlaeknir.is) segir:
„Niðurstöður viðhorfskönnunar meðal starfsfólks
gáfu vísbendingu um aukið vinnuálag síðustu tvö ár,
a.m.k. meðal ákveðinna hópa starfsmanna.... Tregðu
gætir í upplýsingaflæði og margir telja skort á sam-
ráði um stefnumótun. Almenn ánægja er með starf
og starfsöryggi og starfsanda á eigin deildum. Hins
vegar virðist skorta á starfsanda á sjúkrahúsinu í
heild. Almenn starfsánægja er mest meðal lækna og
meðal þeirra er einnig mest ánægja með starfsanda.
Alíka fjölmennir hópar voru sammála og ósam-
mála sameiningunni en meirihluti taldi markmið,
stefnu og framtíðarsýn sjúkrahússins óskýr. Um
helmingur svarenda í könnuninni taldi áherslu á
kennslu og rannsóknir of litla og var meirihluti lækna
á þeirri skoðun.
Þau atriði sem ef til vill eru markverðust í þessum
niðurstöðum og skjóta styrkum (sic) stoðum undir
framhaldið eru: a) mikil starfsánægja og b) skortur á
skýrri stefnumótun og framtíöarsýn."
í samantekt skýrslunnar segir ennfremur að rúm-
lega 80% lækna telji sig ekki hafða með í ráðum um
stefnumótun og að fæstir (um 20-30%) telji sig fá
nægar upplýsingar frá yfirstjórn og sviðsstjórum.
Langflestir (85%) telja þjónustu góða. Flestir (60%)
töldu að illa hafi verið staðið að sameiningu sjúkra-
húsanna. Um 90% starfsfólks er ánægt með starf sitt,
en aðeins 30% eru ánægðir með starfsanda almennt
á spítalanum. Flestir eru sagðir ánægðir með starfs-
og atvinnuöryggi sitt, en hvorki er hægt að sjá hve
margir né hversu ánægðir þeir voru með starfsör-
yggið. Varla er almenn ánægja með starfsöryggið um
þessar mundir ef marka má fréttir af stjórnun og
niðurskurði að undanförnu.
í rannsókn læknaráðs Landspítala og Vinnueftir-
litsins á vinnu og vinnumhverfi lækna, sem 59%
lækna spítalans tóku þátt í, kom fram að tæplega þrír
af hveijum fjórum töldu væntingar sínar til læknis-
starfsins hafa gengið eftir í vinnu með sjúklingum og
sjö af hverjum tíu töldu sig búa við mikið starfsör-
yggi. Vinnuálagið var mikið og aðeins 2% fengu hálf-
tíma matarhlé í hádeginu flesta daga. Tæpur helm-
ingur læknanna fór með verkefni heim einu sinni eða
oftar í viku og 78% sögðust hafa mætt veikir í vinnu á
síðasta ári. Stór hópur lækna sem einungis vinnur á
spítalanum skilar meira en 50 stundum á viku utan
vakta. Langflestir voru að jafnaði sáttir við gæði
þjónustunnar sem þeir veittu sjúklingum. Aðeins
rúmur þriðjungur taldi sig geta haft áhrif á mikilvæg-
ar ákvarðanir um starf sitt og starfsumhverfi. Rúmur
helmingur læknahópsins hafði hugleitt að hætta í
starfi vegna óánægju. Níu af hverjum tíu stunduðu
einhverja kennslu innan spítalans, en helmingi þeirra
fannst þeir hvorki fá tíma né aðstöðu til að sinna
henni og langflestir sögðu að ekki væri gert ráð fyrir
tíma til að sinna fræðilegum rannsóknum. Meirihluti
læknanna (65%) var óánægður með stjóm spítalans
og aðeins 13% voru ánægðir eða frekar ánægðir með
hana; 54% voru sjaldan eða aldrei ánægðir með
upplýsingaflæði frá stjórninni. Rúmlega 80% töldu
þátttöku lækna í stjórn spítalans ónóga og að áhrif
læknaráðsins á stjórnun væru of lítil (www.vinnu-
eftirlit.is).
Lokaorð
Sameining spítalanna var knúin fram með sveltistefn-
unni. Fjárveitingavaldið og margir sem ekki þekktu
nægjanlega til starfsins inni á sjúkradeildunum héldu
að hægt væri að spara útgjöld með sameiningunni.
Ymsir læknar trúðu því að með sameiningu mætti
bæta þjónustu við sjúklinga og nemendur og auka
fræðilegar rannsóknir. Engin gögn sýna að þjónusta
við sjúklinga hafi batnað eða faglegur styrkur aukist.
Enn ætlar fjárveitingavaldið að nota sveltistefn-
una til að knýja fram einhverjar breytingar í von um
að spara útgjöld. Valdhafarnir hafa ekki sagt hveiju
eigi að breyta eða hvernig og því ætlar stjórn spítal-
ans að skera niður þjónustu og draga úr kennslu og
rannsóknum. Núverandi landlæknir og ríkisendur-
skoðandi voru talsmenn sameiningar og telja að ekki
sé enn fullreynt, þrátt fyrir að niðurstöður úttektar
beggja sýni að tilraunin með sameiningu sjúkrahús-
anna hafi mistekist.
Sagt hefur verið að erfitt sé að læra af eigin
reynslu og vonlaust að læra af reynslu annarra. En er
ekki kominn tími til að við lærum af eigin reynslu?
Læknablaðið 2004/90 55