Læknablaðið - 15.03.2008, Blaðsíða 54

IUMRÆÐUR O G FRÉTTIR
F í H 3 0 Á R A
Ríkisvaldið hafði þannig neytt heilsugæslulækna
landsins í áður óþekkt átök. Enn hafði stefnuleysið
í kjaramálum opinberra starfsmanna verið afhjúp-
að. Ríkisvaldið treysti sér ekki til að leiðrétta hróp-
legt ósamræmi í starfskjörum íslenskra lækna við
samningaborðið. Ríkisvaldið kaus stríð - og fékk
það. Og stríðinu lauk ekki fyrr en 11. september
sama ár. Þá var gerður nýr fastlaunasamningur. En
hann var aukaatriði. Aðalatriðið var samkomulag
um að heilsugæslulæknar færu undir kjaranefnd.
Losnuðu undan samningaviðræðum sem gætu
aldrei leyst vandann. Þetta samkomulagsatriði
varð lykill að lausn þessarar erfiðu deilu. Og tím-
inn leið.
Þann 3. mars 1998 kom svo fyrsti úrskurður
kjaranefndar. Úrskurðurinn olli vonbrigðum.
Mönnum fannst hann ganga of skammt. En við
sem þekktum betur til vorum hins vegar viss um
að það tæki kjaranefnd lengri tíma að ná markmiði
sínu - og langþráðu markmiði okkar allra - að
gera starfskjör heilsugæslulækna sambærileg við
starfskjör annarra sérmenntaðra lækna á Islandi.
Væntingar mínar voru alla tíð þær að kjaranefnd
yrði að úrskurða okkur sömu launakjör og aðrir
sérfræðingar í læknisfræði hér á landi búa við.
Síðan væri sjálfsagt að yfirgefa kjaranefnd og
leggja kjarabaráttu okkar í hendur Læknafélags
íslands, þannig að frá þeim tíma yrði sameig-
inlegur kjarasamningur gerður fyrir alla lækna á
íslandi.
Finale
Árið 1998 birti ég grein í Fréttabréfi FÍH undir fyr-
irsögninni „Finale".
í þeirri grein kveð ég endanlega kjaramál
heilsugæslulækna sem virkur þátttakandi. Þá
fannst mér nóg komið - kominn tími til að kveðja.
í upphafi greinarinnar skrifa ég eftirfarandi:
„Tryggvi Ásmundsson, okkar ágæti kollega,
hefur sagt eitthvað á þá leið, að væri maður ekki
þegar létt patólógískur, áður en maður álpaðist til
að taka að sér formennsku í hvers konar samn-
inganefnd fyrir íslenska lækna yrði maður það
eftir örskamman tíma. Auðvitað vissi ég vel hvað
Tryggvi var að fara þegar ég heyrði hann segja
þetta, enda þurfti ég ekki annað en að gerast svo-
lítið intróvert til að kannast við tilfinninguna".
Eg vissi þegar ég tók að mér forystu í kjara-
málum heimilislækna að slíkt hlutverk væri afar
vanþakklátt og að vissu leyti niðurdrepandi. En
þetta er bara eitt af því sem einhver verður að
taka að sér. Það var auðvitað fyrst og fremst vegna
löngunar til þess að fá að starfa við mannsæmandi
kjör sem heimilislæknir á Islandi að ég tók hlut-
verkið að mér. Þegar ég lít yfir farinn veg sé ég
fyrir mér næstum 30 ára tímabil - tímabil sveiflna
upp og niður - en þó á leiðinni upp. í dag er ég
frekar sáttur. Starfskjör heilsugæslulækna eru við-
unandi að því leyti að þau eru nú svipuð kjörum
annarra sérfræðinga í læknastétt hér á landi. Það
var markmiðið.
En málið á sér fleiri - og nýrri - hliðar.
Kjör lækna á íslandi hafa alls ekki haldið í við
launaþróun fjölda háskólamenntaðra manna á
einkamarkaði. Þetta þekkja flestir. Status praesens
er því sá að þótt ég sé ánægður með það, per
se, að heilsugæslulæknum hafi loks tekist að ná
sínu gamla markmiði, að búa við sömu starfs-
kjör og aðrir kollegar á landinu, hef ég vaxandi
áhyggjur af því að nú sé svo komið að íslenskir
læknar skuli ekki einu sinni vera hálfdrættingar
í launum í samanburði við hratt stækkandi hóp
ungra háskólamanna sem starfa í fyrirtækjum
íslenska fjármálageirans og ýmsum öðrum útrás-
arfyrirtækjum.
Það er að mínu mati eðlislæg og innbyggð krafa
hágæðalæknisstarfs að vera ávallt með hæst laim-
uðu störfum sérhvers þjóðfélags. Læknisfræðin
verður því ætíð að standast alla samkeppni um
besta fólk virtnumarkaðarins. Ef læknisstarfið
tapar samkeppnisstöðu sinni til lengdar á vinnu-
markaði íslenskra háskólamanna er vá fyrir
dyrum. Það má alls ekki gerast. En hvernig geta ís-
lenskir læknar náð aftur sínum launastatus? Varla
fyrir tilstilli íslenska ríkisvaldsins, stjómsýslu
sem virðist enn stefnulaus í kjaramálum háskóla-
manna í ríkisþjónustu - já reyndar í kjaramálum
allra opinberra starfsmanna. Það gerist því ekki
við borð samninganefndar ríkisins. Og ekki fara
læknar enn og aftur í stríð við íslenska þjóð. Það
er liðin tíð. Þá virðist mér aðeins ein leið fær. Útrás
íslenskrar læknisþjónustu. Útrás hágæðaþjónustu
íslenskra lækna. Á forsendum lækna.
Heimildir
1. Læknar á íslandi, fyrra bindi, útg. 1970.
2. Ferðir um ísland á fyrri tíð - Bókaútgáfa Menningarsjóðs og
Þjóðvinafélagsins, 1981.
3. Morgunblaðið í janúar, 1985.
230 LÆKNAblaðið 2007/93