Læknablaðið - 15.03.2008, Blaðsíða 56

UMRÆÐUR 0 G F R É T T 1 R
LÆKNADAGAR 2 0 0 8
Byggjum brýr milli
heilsugæslu og meðferðar
Hávar
Sigurjónsson
„Mér hefur fundist vanta nokkuð á samvinnu
milli heilsugæslunnar og meðferðastofnana
þegar kemur að ineðhöndlun fíknsjúkdóma,"
segir Eyjólfur Guðmundsson heimilislæknir en
hann flutti erindi á Læknadögum í málstofunni
Sprautufíkn á íslandi. Erindi Eyjólfs nefndist
Fíknsjúkdómar frá sjónarhóli heilsugæslunnar
og segist hann hafa valið að taka víðara sjón-
arhorn en yfirskrift málstofunnar gefur til kynna
þar sem heimilislæknar komast í kynni við allar
tegundir fíknsjúkdóma í starfi sínu.
Eyjólfur segir að aðalvandinn sé skortur á sam-
starfi milli heilsugæslunnar og sjúkrastöðvar SÁÁ.
„Landspítalinn hefur staðið sig ágætlega og þaðan
fáum við læknabréf með sjúklingum en þegar
kemur að SÁÁ vitum við heimilislæknar í raun-
inni ekkert hvort eða hvaða meðferð sjúklingar
okkar hafa fengið þar. Hjá SÁÁ fer fram heilmikil
greiningar- og meðferðarvinna sem nýtist ekki inn
í heilsugæsluna."
Af orðum Eyjólfs er ljóst að þarna er greinilegur
þröskuldur og hann segir að sjúklingarnir séu
í flestum tilfellum jákvæðir fyrir upplýsinga-
streymi þama á milli enda hafi það ekki nema
gott eitt í för með sér að heimilislæknirinn sé upp-
lýstur um vanda þeirra. Sjálfur starfaði Eyjólfur á
Sjúkrastöðinni Vogi um tíma á 10. áratugnum.
„Eg hef fengið þær skýringar hjá stjómendum
SÁÁ að þetta kalli á aukna vinnu og kostnað af
þeirra hálfu og fyrir því séu ekki til fjármunir.
Eflaust er það rétt en læknabréf þarf í sjálfu sér
hvorki að vera langt né flókið."
Eyjólfur nefnir einnig að áfengismeðferð sjúk-
linga fari oftar en ekki framhjá heimilislækninum
og án hans vitundar þar sem innlagnarkerfi SÁÁ
sé algerlega ótengt heilsugæslunni. „Sjúklingar
hringja sjálfir í innlagnasíma SÁÁ og panta inn-
lögn í stað þess að leita til heimilislæknisins sem
er þá upplýstur um vandann og inni í ferlinu frá
upphafi. Við erum síðan að fást við sjúklinginn
án þess jafnvel að vita af fíknsjúkdómnum og
meðferðarsögu þar á bakvið; vandinn er dulinn
fyrir okkur og það er algerlega undir sjúklingnum
komið hvort við fáum upplýsingarnar eða ekki."
Eyjólfur bendir á að heilsugæslan gegni lyk-
ilhlutverki í forvörnum. „Vímuefnasjúklingar eru
talsvert stór hluti af sjúklingahópi okkar, allt að
15%, og vímuefnaneysla veldur öðrum sjúkdóm-
um og gerir marga sjúkdóma verri. Orsök vand-
ans er hins vegar oft okkur heimilislæknum dulin
þótt hún birtist oft sem ásókn sjúklings í lyfseðils-
skyld ávanabindandi lyf."
Enginn efast í rauninni um að upplýsingar séu
af hinu góða og Eyjólfur telur upp langan lista við
kosti þess að góð samvinna sé á milli heilsugæslu
og meðferðarstofnana. „í fyrsta lagi eykur það
þekkingu heimilislækna á fíknsjúkdómum og
veitir ekki af þar sem lítið fer fyrir kennslu í þeim
efnum í læknanáminu. Heimilislæknarnir verða
einnig virkari í meðhöndlun sjúklingsins og sjá
betur mikilvægi meðferðarinnar. Stuðningur við
sjúklinginn verður meiri og betri fyrir vikið og
þetta myndi tvímælalaust draga úr ávísunum
á lyfseðilsskyld ávanalyf." Og Eyjólfur heldur
áfram. „ Tilvísun frá heimilislækni myndi gagnast
meðferðaraðilum þar sem þá kæmu fram upplýs-
ingar um sjúklinginn sem gætu orðið til þess að
forgangsröðun biðlista yrði markvissari og með-
ferðin yrði í betri tengslum við heilbrigðiskerfið.
Þetta myndi eflaust auka áhuga unglækna á
sérnámi í fíknsjúkdómum og bæta kennslu í fíkn-
sjúkdómum í heilbrigðisgreinum almennt."
Rimlar hugans
Á það hefur verið bent að tilvísanakerfið sé þungt
í vöfum og myndi jafnvel hindra áfengissjúklinga
í að leita í meðferð ef þeir þyrftu að fara í gegnum
heilsugæslima í stað þess að geta leitað beint til
meðferðarstofnanna.
„Ég er ekki sammála þessu," segir Eyjólfur.
„Heilsugæslan er ekki hindrun. Mesta hindrnn
á innlögn í meðferð er hjá sjúklingnum sjálfum,
rimlum hugans, en ákvörðunin byggist á að
viðkomandi er kominn í þrot í erfiðu viðurkenn-
ingarferli. Ef heimilislæknirinn er upplýstur um
vandann er líklegra að sjúklingurinn komist fyrr
að þeirri niðurstöðu að hann þurfi á meðferð að
halda."
Eyjólfur bendir á að kennslu í fíknsjúkdómum
sé lítið sinnt í læknanámi „og þá sérstaklega það
sem snýr að fíkn sem heilasjúkdómi. Hjá SÁÁ
hefur byggst upp mikil og góð þekking á áfengis-
sýki og sýn þjóðarinnar á áfengissýki hefur breyst
232 LÆKNAblaéið 2007/93