Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2001, Blaðsíða 126

Brian McEvrlane
Sumir rithöfundar hafa bent á aðferðir þar sem leitast er tdð að flokka
aðlaganir á þann hátt að tryggð við frumverkið sé ekld í jafn miklum
metum og áður. Geoffrev Wagner leggur til þrjá hugsanlega flokka sem
kvdkmvmdagerðarmenn og gagnrýnendur geta vahð úr ril að meta aðlag-
anir: Hann kallar þá (a) yfhfærslu, „þar sem skáldsagan er flutt beint á
tjaldið með þvri að halda sýnilegum inngripum í lágmarki“;31 (b) túlkuji
„þar sem frumverkið er tekið og því breytt vísvitandi eða óvart á ein-
hvern hátt... þannig að ljóst sé að kvikmyndagerðarmaðurinn hefur ann-
að í huga en tryggð eða beinlínis afskræmingu“;3: og (c) hliðstœða, „sem
hlýtur að sýna allveruleg ffávik í þeirn rilgangi að búa til annað hsta-
verk“.33 Gagnrýnandinn þarf þá, segir hamt, að sldlja hvers konar aðlög-
un hann er að fást við ef túlkun hans á myndinni sjálfri á að koma að ein-
hverju gagni. Dudley Andrew greinir líka þrenns konar tengsl milh
kvikmyndar og frumskáldsögu og samsvarar hver gerð tengsla í grófum
dráttum flokkum Wagners (en í öfugri röð hvað tryggð tið frumverkið
áhrærir): „Lán, skurðpunktur og tryggð í ummtmdun“.34 Og emt má
nefna þriðja sambærilega flokkunarkerfið sem Micahel Klein og Gilhan
Parker settu fram: Fyrst er „tryggð við meginþráð frásagnarinnar“; síð-
an er nálgun sem „heldur í meginkjama frásagnarbyggingarinnar en er
um leið afgerandi endurtúlkun á frumtextanum eða jafnvel afbygging
hans“; og í þriðja lagi er aðeins htið á „firumverkið sem hráefhi, einfald-
lega sem tilefhi frumlegs listaverks".35 Samsvörunin \dð flokka Wagners
er augljós.
Þessar flokkunartilraunir eru síður en svo endanlegar en í þeim býr þó
hughreystandi ögrun við þann fræðilega mælikvarða sem einveldi
tryggðarinnar er. Þær gefa ennfremur til kynna að ef eklri er tiltekið
hvers konar aðlögun er á ferðinni kunni fræðilegt mat að missa algerlega
marks. Trúföst aðlögun (t.d. Daisy Miller eða Howard’s End eftir James
Ivory frá 1992) getur tdssulega verið skt'nsamleg og aðlaðandi en þó þarf
31 Geoí&ey Wagner, Skáldsagan og kvikmyndin \The Novel and the Cinema\, Fairleigh
Dickinson University Press: Rutherford, NJ, 1975, s. 222.
32 Sami, s. 224.
33 Sami, s. 226.
34 Dudley Andrew, ,2Vlúsan velnýtta: aðlögun í kvikmyndafiæðum og sögu“ [„The
Well-Wom Muse: Adaptation in Film Histow and Theory“], í Stmdy Conger og
Janice R. Welsch (ritstj.), Frásagnarhtettir [.Nairative Strategies], West Illinois Uni-
versity Press: Macomb, 111, 1980, s. 10.
33 Michael Klein og Gillian Parker (ritstj.), Enska ska'/dsagan og kvikmyrtdir [Tie Eng-
lish Novel and the Movies], Frederick Ungar Publishing: New York, 1981, s. 9-10.
I24