Þjóðlíf - 01.05.1989, Qupperneq 77

BÍLAR
ganga í samband viö súrefni loftsins) olíunn-
ar og hún þykknar.
Er olían mengast þá breytist seigja/þykkt
hennar. Sót, jarðvegsefni, oxun eða leðju-
myndun í olíunni þykkja hana. Eldsneyti í
olíunni hinsvegar þynnir hana. Allar breyt-
ingar á seigju olíunnar eru skaðlegar vélinni,
því er nauðsynlegt að skipta reglulega um
olíu og síur svo að mengun olíunnar sé í
lágmarki. Leðja myndast helst í olíunni ef
vélin gengur köld. Leðjan er sambland af
vatni, óhreinindum, útfellingum vegnaófull-
komins bruna og niðurbrots olíunnar. Oft
eru kornin sem mynda leðjuna svo smá að
síur ná ekki að halda þeim í sér, en þau valda
sjaldnast vandræðum svo lengi sem þau eru
uppleyst í olíunni.
Eins og fyrr sagði þá myndast leðjan m.a.
vegna vatns sem þéttist í sveifarhúsinu vegna
hitamismunar og blandast olíunni. Fleira
kemur til svo sem langvarandi akstur við
sterka eldsneytisloftblöndu (innsogið stend-
ur á sér), óhrein loftsía eða vanstillt vél.
Akstur í hægfara þungri umferð eða stuttir
„túrar“ þar sem vélin nær aldrei vinnuhita
valda einnig miklu álagi á olíuna.
Ymsum efnum er bætt í olíuna til þess að
ná fram ákveðnum eiginleikum: uppleysi-
efni (hreinsa), efni sem hindra oxun (hindra
niðurbrot), efni sem hindra ryðmyndun, tær-
ingu og koma í veg fyrir froðumyndun. Þá er
gjarnan bætt í olíuna efnum sem minnka við-
nám og bæta seigjustuðul. Engin þessara
íblendiefna eru eilíf, þau slitna eða eyðast
smámsaman og þessvegná ér nauðsynlegt að
skipta reglulega um olíuna samkvæmt þeim
ráðleggingum sem framleiðandi vélarinnar
gefur.
Algengt er nú að framleiðendur mæli með
því að skipt sé um olíu eftir 5000 km akstur.
Þetta ræðst auðvitað af því hvernig vélin er
notuð eins og þegar hefur komið fram.
Ábendingar um olíuskipti eru mismunandi
eftir vélum og áríðandi er að kynna sér hvað
á við í hverju tilfelli.
Seint verður of oft brýnt fyrir mönnum að
gæta reglulega að olíumagninu á vélinni. Oft
minnkar olíumagnið smátt og smátt annað-
hvort vegna leka eða að vélin brennir olíu,
slíkt er auðvitað mesti ógnvaldur í umhverf-
inu. En gagnvart vélinni hefur það þær af-
leiðingar að minna magn olíu er til kælingar
núningsflatanna, álagið á olíuna sem eftir er
eykst, við höfum hér keðjuverkun sem leiðir
til styttri endingar vélarinnar.
Gerviolía
Hversvegna skyldu menn rembast við að
viðhalda framleiðslu og notkun smurolíu
sem unnin er úr jarðolíu þegar gerviolíur
hafa verið til í a.m.k. 40 ár? Stríðsvél nasist-
anna gekk fyrir gerviolíum nánast allt stríð-
ið. Gerviolía er búin til á vinnustofum efna-
fræðinga í stað þess að koma úr jarðskorp-
unni. Með efnahvörfum eru byggðar upp
reglulegar sameindakedjur sem hafa miklu
betri eiginleika en þær í jarðolíunni. Segja
má að gerviolía hafi alla kosti umfram hina
að því viðbættu að endingin er margföld,
jafnvel 35-40.000 km akstur á sömu olíunni.
Ókosturinn er aðeins sá að gerviolían er ríf-
lega tvöfalt dýrari, en margir eru farnir að
efast um að það geti talist ókostur.
Líkast til er heldur djarflega farið hér í
fullyrðingunum því að það er engin ein olía
sem þjónað getur við allar aðstæður og þar
eru gerviolíur engin undantekning. Sé vélin í
löku ástandi þá getur engin olía læknað það.
Enn þyrfti að velja þá gerviolíu sem þjónaði
best hverju tilfelli eins og gerist með hefð-
bundna olíu.
Að síðustu skilaboð til þeirra handlögnu
manna sem sjálfir hirða um bílinn sinn, þar
með talið skipta um olíu sjálfir: Það telst
meiriháttar synd að hella úrgangsolíu í
skolpið eða út í móa. Urgangsolíunni á að
skila til olíufélaganna sem eyða henni á við-
unandi hátt (vænti ég), smurstöðvar og bíla-
verkstæði taka einnig á móti úrgangsolíu.
Nú er mál að linni, mér finnst ég nánast
löðrandi......
Ingibergur Eiíasson
ORIENT
Tímanna tákn
77