Frjáls verslun - 01.02.2011, Síða 24

24 FRJÁLS VERSLUN 1.tbl.2011
Jón G. Hauksson, ritstjóri Frjálsrar verslunar, veltir því hér fyrir sér á eigin forsendum hvað gerðist yrðu gjaldeyrishöftin
afnumin í einu lagi. Hann metur hér tíu leiki fram í tímann í skákinni ef höftin yrðu afnumin strax. Er eitthvað að óttast?
Skákin tefld.
Hvað gerðist ef höftin yrðu afnumin strax?
Skoðun: Jón G. HaukSSon Mynd: Geir ólafSSon
Krónan er of hátt skráð. Þess vegna eru gjaldeyrishöft. Of hátt gengi krónunnar dregur úr útflutningi og ýtir undir innflutning. Það er þveröfugt
við það sem við Íslendingar þurfum á að
halda þegar nauðsynlegt er að afla eins
mikils gjaldeyris og hægt er.
Þrátt fyrir þetta hafa ríkisstjórn og Seðla­
banki ákveðið að framlengja gjaldeyris höft­
in um fjögur ár eða til ársins 2015. Margir
eru ósáttir við þessa ákvörðun og finnst
að eigi að losa höftin strax í einu lagi; rífa
plásturinn af með einu handtaki.
Mörgum finnst líka sem framlenging
gjald eyrishafta sé ekki síst til að auka völd
Seðla banka og ríkisstjórnar – að viljinn til að
hafa kontról á hlutunum sé orðinn ráðandi.
En hvað gerðist ef gjaldeyrishöftin yrðu
afnumin strax í einu lagi? Er eitthvað að
óttast? Hversu mikið er líklegt að krónan
félli fyrstu vikuna eftir að höftin yrðu af­
numin? Hvert er líklegt gengi krónunnar
þegar mesti óróinn yrði að baki?
Seðlabankinn er lafhræddur við að aflands­
krónurnar (krónubréfin), sem eru um 400
til 500 milljarðar króna og eru inn lyksa á
Íslandi, leiti til síns heima; einn, tveir og þrír.
En er það stóri þrýstingurinn? Af hverju ættu
eigendur þeirra að slá stórfellt af verðinu
bara til að komast í burtu?
Er líklegt að íslenskir innstæðueigendur
í bönkunum hér heima hlaupi upp til
handa og fóta og taki út fé sitt til að fjárfesta
erl endis í öruggara umhverfi? Hversu mik ill
er raunverulegur vilji hins almenna inn stæðu­
eiganda til að flýja íslenskt at vinnu líf?
Geyma féð úti en búa hér?
Kannski er þrýstingurinn orðinn meiri
hjá ríkum íslenskum fjárfestum sem treysta
ekki stjórnvöldum lengur og hafa áhuga á
að flytja af landi brott vegna þess að þeir
vilja flýja eignaskatta (auðlegðargjald) og
færa peningana sína til útlanda.
Gengið ekki varanlega mjög lágt
Gengi krónunnar getur ekki fallið og fallið –
og verið varanlega mjög lágt. Þá er sú staða
komin upp að það borgi sig að geyma féð
í íslenskum krónum og kaupa gjaldeyrinn
seinna. Þegar gengið fellur og fellur kemur
að því að einhver vill selja gjaldeyri. Hvers
vegna ættu eigendur erlends gjaldeyris
ekki að vilja koma með hann til landsins,
selja hann og kaupa krónur og innleysa
stórfelldan gengis hagnað?
En hvert yrði þá gengið eftir að mesta
flóðbylgjan yrði um garð gengin og jafn­
vægi kæmist á markaðinn? Yrði það svipað
og við höfum núna í höftunum? Sumir eru
Þarf Már Guð mundsson
að styðja við krónuna
með höftum?
GjaLdeyrishöftin framLenGd um fjöGur ár eða tiL ársins 2015