Frjáls verslun - 01.10.2010, Blaðsíða 6

6 F R J Á L S V E R S L U N • 1 0 . T B L . 2 0 1 0
RITSTJÓRNARGREIN
Baráttan um Ísland
Fyrir tveimur árum sagði ég að baráttan um Ísland snerist um það hverjir næðu og fengju að kaupa fyrirtæki af bönkum og kröfu höf um. Þessi barátta mun dragast á langinn. Ég spái
því að bankar og kröfuhafar muni eiga flestöll fyrir tæki,
sem þeir hafa tekið yfir eða hafa tögl og hagldir í, næstu
tvö til þrjú árin. Þeir gera of mikla arð semiskröfu við sölu
þeirra og vilja fá það mikið fyrir þau að þau seljast ekki.
Bankarnir gáfu það út fyrstu mánuðina eftir hrun
að það yrði engin brunaútsala þannig að kannski kemur
hegðun þeirra ekki á óvart. Þegar við bætast ströng
skilyrði um hverjir megi eignast fyrirtækin verð ur seljan­
leikinn minni. Vandinn er sá að eftir tvö til þrjú ár hafa
bankar og almenningur vanist kommisera­um hverfi þar
sem fyrirtæki í eigu banka og kröfuhafa láta að sér
kveða. Það verða allir orðnir dofnir og reiði forstjóra
út af þessu óréttlæti verður líklegast horfin.
En hverjir fá núna að kaupa fyrirtæki af bönkum
og kröfuhöfum? Hópur fjárfesta undir forystu Heiðars
Más Guðjónssonar hætti nýlega við að kaupa Sjóvá
vegna þess að pólitíkin ákvað að hann mætti ekki eiga
fyrirtækið.
Bankarnir hafa þann varnagla við sölu á
fyrirtækjum að viðkomandi verður að njóta
trausts. Þetta ákvæði var sett inn til að hægt
væri að hafna tilboðum af prins ippástæðum,
t.d. frá fyrrverandi útrásar víkingum. Heiðar
var dreginn á svari eftir margra mánaða samn ­
ingaviðræður og ætlunin var að þreyta hann
í stað þess að segja beint út: Þú mátt ekki
eignast Sjóvá. Hópur hans bauð 11 millj arða
í félagið.
Heiðar Már Guðjónsson telst ekki bein­
línis útrásarvíkingur. Hann var á sín um
tíma framkvæmdastjóri Novators, félags í eigu Björg ólfs
Thors Björgólfssonar. Það réð mestu um að hann fékk
ekki Sjóvá; annað er yfirklór.
Sjóvá er í eigu Seðlabankans og Íslandsbanka. Seðla­
bankinn er með meirihluta og hafði Már Guð munds­
son seðlabankastjóri mest að segja um söluna. Hann
hefur gefið út að Fjármálaeftirlitið hafi verið með
málið enn til skoðunar þegar hópurinn hætti við.
Stærsti fjárfestirinn á markaðnum núna er Fram­
takssjóður Íslands. Hann er í eigu sextán líf eyris sjóða og
Landsbanka Íslands; í eigu fólksins, eins og sagt er. Nýlega
var gengið frá kaupum sjóðsins af Lands bankanum á
Vestia­fyrirtækjunum Icelandic Group, Vodafone, Skýrr,
EJS, HugAx, Húsasmiðjunni og Plastprenti.
Eftir áreiðanleikakönnun í nokkra mánuði lækkaði
kaup verðið á Vestia um fjóra milljarða frá upp haf l egum
samningi; úr 19,5 milljörðum í 15,5 millj arða. Takið
eftir að hlutafjárloforð Landsbankans í Fram taks­
sjóðn um lækkaði fyrir vikið úr 18 milljörðum í 15
milljarða. Bankinn stillir því hlut sinn í sjóðnum af við
kaupverðið á Vestia. Sumum finnst þetta bera keim af
því að bankinn sé að koma fyrirtækjunum fyrir inni
í Framtakssjóðnum. Á móti eru lífeyrissjóðirnir að
minnka áhættu sína með kaupunum.
Eitt fyrirtækjanna í Vestia er Vodafone. Það fór
geyst í bólunni og tók umfangsmikil lán til að kaupa
sér stöðu og ná góðri hlutdeild á markaðnum – og tókst
það. Það tilheyrði Teymi og lenti í höndum Lands ­
bankans. Í tengslum við kaup Framtakssjóðsins hefur
hluti af skuldum verið afskrifaður þannig að núna
skuldar Vodafone minna en áður og er komið með
sterk an bakhjarl.
Keppinautunum Nova, Símanum og Tali er ekki
skemmt. Ef Vodafone hefði verið leyft að fara á höfuðið
og leyst upp hefðu viðskiptavinirnir færst sjálf krafa
yfir til þeirra. En fólk má ekki horfa framhjá því að
þrotabú og slitastjórnir ráða ferðinni og vilji þau halda
fyrirtækjum úti, telji þeir það betra, er ekkert við því
að segja.
Skiptar skoðanir eru um það hvort Framtaks sjóð ur­
inn greiði of hátt verð fyrir Vestia. Vestia er skuldlaust
en fyrir tækin bera skuldirnar. Framtakssjóðurinn er
vold ugasti fjárfestir landsins og nýtur góðvildar stjórn­
valda. Hann er risi; ný viðskipta­ og valdablokk að margra
mati.
Fyrirtæki í eigu hans velta um 300 milljörðum króna og
hjá honum starfa átta þúsund manns. Hann á næsthæsta
tilboðið í 25% hlut í Högum og nýtur trausts. Ég spái
því að hann eignist hlutinn í Högum. Lífeyris sjóður
versl unarmanna er stærsti lífeyris sjóð ur inn í Fram taks­
sjóðnum.
Verð fyrirtækja er of hátt, vextir eru enn allt of háir
og kaupendur fyrirtækja fáir. Bankarnir munu eiga fyrir­
tækin næstu tvö til þrjú árin.
Jón G. Hauksson
Bankar og
kröfuhafar munu
eiga flestöll
fyrirtækin, sem
þeir hafa tekið yfir,
næstu tvö til
þrjú árin.
Snjöllustu jólasímarnir
0 kr.
Eftirstöðvum dreift á
allt að 12 mánuði.*
1.000 kr. inneign á
mán. í 12 mán. fylgir.
Staðgreitt: 39.900 kr.
Símalán-útborgun:
LG OPTIMUS
Android sími með íslensku valmyndakerfi.
Flýtileiðir á samfélagsvefi, spilar Divx og Xvid,
GPS sem styður Google Maps og margt,
margt fleira.
Android símtæki byggjast á opnum hugbúnaði sem tengir símann þinn fyrirhafnarlaust
við hvers kyns samskiptasíður, leiki og yfir 100.000 smáforrit á vefnum.
0 kr.
Eftirstöðvum dreift á
allt að 12 mánuði.*
1.000 kr. inneign á
mán. í 12 mán. fylgir.
Staðgreitt: 49.900 kr.
Símalán-útborgun:
LG OPTIMUS ONE
Flottur Android sími sem fer vel í hendi.
Flýtileiðir á samfélagsvefi, spilar Divx og Xvid,
Android OS v2.2 og 3,5 mm jack-tengi.
Það er
siminn.is *
Ef
g
re
it
t
er
m
eð
k
re
di
tk
o
rt
i
er
h
æ
gt
a
ð
d
re
if
a
ef
ti
rs
tö
ð
vu
nu
m
v
ax
ta
la
us
t
á
al
lt
a
ð
1
2
m
án
uð
i.
G
re
ið
sl
ug
ja
ld
e
r
25
0
kr
./
m
án
.
E
N
N
E
M
M
/
S
ÍA
/
N
M
4
4
5
6
0
MEÐ ÞESSUM
SÍMUM FYLGIR
1.000 kr. inneign
á mánuði í eitt ár
Netið í símanum
á 0 kr. í einn mán.*
Enski boltinn í símann
á 0 kr. í einn mán.
*N
otkun á Íslandi, 100 MB
Á m
eðan birgðir endast
GLÆSILEGIR
KAUPAUKAR
Veldu einn:
Smáhátalari fyrir símann
Taska fyrir símann
Bílstandur