Frjáls verslun - 01.10.2010, Blaðsíða 62

62 F R J Á L S V E R S L U N • 1 0 . T B L . 2 0 1 0
hvort hagsmunaaðilar í flugi vildu borga stöðina og bæta henni ofan
á verð flugmiðans. (Var ekki verið að slá hana af?)
Dagur sagði að stöðin hefði verið slegin af vegna kostnaðar og ekki
hefði verið samstaða um miðstöðina. Það var einmitt R­listinn undir
stjórn Steinunnar Valdísar Óskarsdóttur, þáverandi borgar stjóra,
sem gerði samning árið 2005 við þáverandi ríkisstjórn um bygg ingu
samgöngumiðstöðvar í Vatnsmýrinni. Stöðinni var ætlað að tengja
saman þjónustu innanlandsflugs og hópferðabíla til og frá höfuð­
borginni.
Þetta hefur verið óskiljanleg stöð frá upphafi enda ekki búið að skipu ­
leggja Vatnsmýrina og flugvallarsvæðið. Menn vita ekki einu sinni hvort
flugvöllurinn verður þarna áfram eða ekki – en innan allra flokka í
Reykjavík er áhugi á að færa flugvöllinn.
R­listinn undir stjórn Ingibjargar Sólrúnar og Alfreðs Þorsteinssonar
breytti fínu fyrirtæki sem hét Hitaveita Reykjavíkur í Orkuveitu Reykja ­
víkur með tilheyrandi eyðslu og bruðli. Samanber húsnæði Orku ­
veitunnar og umrætt eldhús hennar.
Ég bjargaði henni
Um Orkuveituna sagði Jón Gnarr í nýlegu Kastljósi að hann hefði
„bjargað henni“. Orkuveitan skuldar yfir 229 milljarða og rekst ur­
inn býr til um 17 milljarða á ári til að greiða upp í afborganir lána.
Veltufé frá rekstri eftir skatta.  (30% verðhækkunin skilar fjórum
milljörðum í auknar tekjur á ári.)
Orkuveitan þarf að greiða 25 til 30 milljarða í afborganir á næsta ári
og miðað við 17 milljarðana þarf hún augljóslega að endurfjármagna
sig með lánum að utan. Staða Orkuveitunnar fyrir 30% hækkunina
og uppsagnir á starfsmönnum var þó ekki verri en svo að hún hefði
getað greitt upp skuldir sínar á sextán árum án fjárfestinga.
Eigið fé Orkuveitunnar er um  57 milljarðar króna. Hún er því
ekki farin á höfuðið eins og í tísku er að segja. Orkuveitan er eins og
önn ur fyrirtæki að kljást við afleiðingar hrunsins og hækkun skulda
í kjölfarið. Hún getur ekki fjárfest nema ljúka fjárhagslegri endur­
skipu lagningu.
Lánastofnanir vinna hins vegar þannig að þær vilja aðgerðir og
til tekt áður en endurfjármögnun á sér stað. Þær skipa fyrirtækjum
fyrir (og skipta sér af hinum furðulegustu útgjaldaliðum fyrirtækja).
Og viti menn; þær skipa Orkuveitunni fyrir.
Lánveitendur sögðu við Orkuveituna: Hækkið tekjur og lækkið
útgjöld. Fyrr tökum við ekki þátt í  fjárhagslegri endurskipulagningu
ykkar. Stjórnendur Orkuveitunnar gerðu eins og þeim var sagt að gera.
Er þetta Jóni Gnarr að þakka? Ég er t.d. nokkuð viss um að þeir
sem stýra Jóni Gnarr myndu aldrei senda hann á fund erlendra
lánastofnana og bankastjóra til að ræða um endurfjármögnun á
lánum borgarinnar og fyrirtækja hennar.
Baggi á heimili – hækkar lán heimila
Hækkun Orkuveitunnar um 30% (fjórir milljarðar á ári) hefur mikil
áhrif á útgjöld fjölskyldna á höfuðborgarsvæðinu og hækkar reikn ­
inginn um tugi þúsunda hjá hverri fjölskyldu á ári í kreppunni. Þar að
auki verður hún til að hækka lán allra heimila og fyrirtækja í landinu
vegna verðtryggingarinnar.
Þetta er ástæðan fyrir því að tregðast hefur verið við eftir hrun að
hækka verðskrá einokunarfyrirtækisins Orkuveitunnar. Sú ákvörðun
merkir ekki „að hegða sér eins og fífl í vinnunni“.
Hver stjórnar fyrirtækjum í kreppu? Það er nú það. Forstjórinn, bank­
arnir, birgjarnir, viðskiptavinirnir, starfsmennirnir, embættis menn irnir?
Jón Gnarr er ekki ný vonarstjarna í stjórnun að mínu mati. Mér
finnst virðing embættis borgarstjórans í Reykjavík hafa beðið hnekki
með honum. Breytir þar engu þótt ráðgjafar hans hafi slegið nýja
samgöngumiðstöð af og tekið til í Orkuveitunni.
Ég nota ekki orðið „fífl“ um Jón Gnarr. Hann er góður leikari og kann
að semja grínþætti. En það hlýtur að finnast einhver þar sem fylgni er á
milli þess að tala af ábyrgð og hegða sér af ábyrgð í vinnunni.
Já, ráðherra. Já, borgarstjóri.
„Kannski felst styrkleiki Jóns Gnarr í því að hann veit hvað hann er illa að sér í stjórnun og fjármálum –
sem og áhugalaus – þannig að hann lætur aðra um það. Það er út af fyrir sig sjónarmið.“