Frjáls verslun - 01.03.2008, Blaðsíða 28

28 F R J Á L S V E R S L U N • 3 . T B L . 2 0 0 8
Forsíðugrein
14. Bandaríski fjárfestingarbankinn Merill Lynch leggur til að
íslenska ríkið kaupi hluta af skuldabréfum bankanna, sem nú
eru á eftirmarkaði, til að slá á móðursýkina. Ertu sammála þessu
mati bankans?
Inngrip stjórnvalda þurfa að vera mjög vel ígrunduð og markviss til
að þjóna tilgangi sínum. Þetta kann að vera einn kosturinn, enda bréf
bankanna á álitlegu verði.

15. Merrill Lynch telur einnig að vandamál
íslensku bankanna liggi í fjármagnsflæði og
segir markaðinn hafa áhyggjur af því að við-
skiptavinir taki út innlán sín í stórum stíl á
næstunni?
Fjármögnun íslensku bankanna hefur ekki byggst
að miklu leyti á innlánum til þessa og þeir hafa
frekar verið gagnrýndir fyrir það. Erlend innlán
hafa hins vegar farið vaxandi undanfarið og það
hefur skapað nýtt fjármagn sem hefur bætt lausa-
fjárstöðu bankanna enn frekar, sem hlýtur að teljast jákvætt.

16. Hver er helsti ávinningurinn undir þessum kringumstæðum af
samstarfi Seðlabanka Íslands við seðlabankana á hinum Norð-
urlöndunum?
Samstarf Seðlabankans við systurstofnanir í öðrum löndum er
almennt æskileg og stuðlar einungis að sterkari stöðu bankans við
að gegna hlutverki sínu í að tryggja stöðugleika á íslenskum fjár-
málamarkaði.
17. Heildareignir bankanna voru í árslok um 12.000 milljarðar
króna sem er um tíföld landsframleiðsla Íslendinga. Eignir bank-
anna eru um 20 sinnum meiri en það sem íslenska ríkið veltir. Er
ríkið skv. þessu í stakk búið til að koma til bjargar?
Heildareignir bankanna segja ekki mikið til um getu ríkisins til að
styðja við banka- og greiðslukerfið ef á þarf að halda. Kaupþing er
til dæmis með bankaleyfi í átta löndum og heyrir
undir fjármálaeftirlit og seðlabanka viðkomandi
landa. Hlutverk ríkisins er fyrst og fremst að standa
vörð um innistæður og halda greiðslukerfinu gang-
andi. Þar er um mun lægri fjárhæðir að tefla en sem
nemur heildareignum bankakerfisins.
18. Um 100 milljarðar króna í erlendum lánum
gjaldfalla í hverjum mánuði en gjaldeyrisforðinn
er aðeins um 200 milljarðar. Hversu stór þyrfti
gjaldeyrisforðinn helst að vera – svo að vel ætti
að vera?
Það væri æskilegt að gjaldeyrisforðinn væri umtals-
vert meiri en hann er um þessar mundir; eða þá að
Seðlabankinn sýni fram á að hann geti greiðlega sótt fjármagn sem
byggir á traustum samningum við erlendar systurstofnanir.

19. Ert þú sammála því að skuldlaus ríkissjóður taki lán til að
auka gjaldeyrisforðann og styrki lausafjárstöðu bankanna í
erlendri mynt?
Góð staða ríkissjóðs er afar mikilvæg en það á ekki að vera markmið
í sjálfu sér að ríkið sé algerlega skuldlaust. Það er mun mikilvægara
fyrir íslenskt efnahagslíf að ríkið tryggi traust bakland bankakerfisins í
þeirri alþjóðlegu fjármálakreppu sem nú ríkir. Öflugur gjaldeyrisforði
er mikilvægur í því sambandi.
20. Eftir að skrúfað var nánast fyrir aðgengi
bankanna að ódýru lánsfé erlendis blasir
vandi bankanna m.a. við í því að það er
skortur á lausafé í erlendri mynt. Þýðir þetta
ekki að útrásin sé stopp í bili hjá bönkunum
og íslenskum fyrirtækjum?
Fjármagn er lykill að vexti fyrirtækja. Sá skortur
á fjármagni sem nú ríkir á alþjóðlegum mörk-
uðum mun hægja á vexti fyrirtækja hér á landi
eins og erlendis. Íslensk fyrirtæki og bankar hafa
komið sér fyrir á erlendum mörkuðum á und-
anförnum árum og nú gefst svigrúm til þess að
beita kröftunum að því að hagræða og efla enn frekar þá starfsemi.
Það er því komið að nýjum áfanga í þróun íslenskra fyrirtækja
erlendis sem ætti að styrkja bestu fyrirtækin til framtíðar.
21. Eftir að aðgangur erlendis að ódýru lánsfé minnkaði svo snar-
lega er erfitt að selja eignir bæði hér heima og erlendis. Hversu
mikil áhrif hefur það eitt og sér á stöðu íslenska bankakerfisins
að seljanleiki eigna hefur snarminnkað?
Seljanleiki hefur áhrif á verðmæti eigna tímabundið. Það er hins
vegar arðsemi og undirliggjandi gæði eigna sem ræður verðmæti til
lengri tíma. Því er aðgangur að lausu fé lykillinn að því að bíða af
sér óróleika á mörkuðum þar til eignir endurspegla á ný raunverulegt
verðgildi sitt. Traust lausafjárstaða fjármálafyrirtækja er því afar mik-
ilvæg í þessu samhengi.
22. Hversu mikilvægt er það gagnvart erlendum lánveitendum að
sameina íslenskar lánastofnanir undir þessum
kringumstæðum? Hver yrði helsti ávinningurinn
af því að sameina banka núna?
Sameining fyrirtækja, þar með talið banka, hefur
enga þýðingu nema hún leiði til aukinnar verð-
mætasköpunar í formi hlutfallslega lægri rekstr-
arkostnaðar og hærri tekna. Að öðrum kosti er
betra að sleppa slíkum vangaveltum.
23. Ef þú ættir að gefa ríkisvaldinu og Seðla-
banka Íslands eitt gott ráð í þeirri glímu sem
núna er háð, hvert yrði það ráð?
Mikilvægt er að ríkið og Seðlabankinn skilgreini
vel hlutverk sitt við þær aðstæður sem nú eru á
alþjóðlegum mörkuðum og sýni festu í aðgerðum. Stjórnvöld og
seðlabankar víða um heim hafa lagt áherslu á að sýna fram á öflugt
öryggisnet fyrir sína banka og vilja til þess að styðja við fjármála-
kerfið ef á þarf að halda. Það þarf að sjá til þess að íslenskir bankar
búi ekki við lakari aðstæður en erlendir bankar og að bakland þeirra
sé traust.
Ýktar sveiflur í efnahags-
stærðum, svo sem við-
skiptahalla, vöxtum og
hlutabréfaverði, gera svo
fjölmiðlum auðvelt fyrir að
búa til áhugavert lesefni
og krassandi fréttir.
Í því umróti sem nú er
á alþjóðlegum mörk-
uðum er æskilegt að
íslensk stjórnvöld sýni
fram á það að íslenskir
bankar búi við sam-
bærilegt öryggisnet
og fjármálastofnanir í
öðrum löndum.