Frjáls verslun - 01.05.2007, Page 13

F R J Á L S V E R S L U N • 5 . T B L . 2 0 0 7 13
David og kona hans, Margaret „Peggy“ McGrath, sem lést
fyrir ellefu árum, eignuðust sex börn. Af þeim má nefna David
Rockefeller yngri, sem fer með ýmsa umsýslu fyrir fjölskylduna;
Abby, sem á sínum yngri árum var býsna uppreisnargjörn, var
aðdáandi Fidels Castro og duflaði meðal annars við marxisma; og
Peggy Dulany en hún er einkum þekkt fyrir störf sín að góðgerðar-
málum. Barnabörnin eru tíu en ekki gátu allir meðlimir fjölskyld-
unnar komið með til Íslands að þessu sinni.
Táknmynd ameríska draumsins
Rockefeller-fjölskyldan er í hugum margra holdgervingur amer-
íska draumsins og að sumu leyti líkist saga hennar helst Holly-
wood-kvikmynd. Ættfaðir hennar, John D. Rockefeller eldri,
stofnaði ásamt William bróður sínum Standard Oil-olíufélagið.
Einkasonur hans og nafni ávaxtaði fjölskylduauðinn enn frekar og
þriðja kynslóðin markaði svo sín spor í bandarískt þjóðlíf seinni
hluta 20. aldarinnar, til dæmis Nelson Rockefeller, varaforseti Ger-
alds Fords. David fetaði hins vegar aðra braut. „Ég var hjá Chase
Manhattan bankanum [innskot blm: í dag JP Morgan Chase] í
35 ár og í nokkur þeirra gegndi ég embætti stjórnarformanns. Ég
er raunar sá eini úr minni nánustu fjölskyldu sem hefur unnið
í banka, fyrir utan móðurbróður minn sem var líka stjórnarfor-
maður Chase Manhattan.“
Þótt Rockefeller-fjölskyldan sé ef til vill ekki eins áberandi
í dag og áður fyrr nýtur hún geysilegrar virðingar í Bandaríkj-
unum og áhrif hennar í viðskiptalífinu eru ennþá mikil. Enginn
veit með vissu hversu mikil auðæfi hennar eru en sjálfur er David
í 107. sæti á lista Forbes-tímaritsins yfir 400 mestu efnamenn
Bandaríkjanna. Hann er sá eini í fjölskyldunni sem kemst inn á
listann og er metinn á 2,6 milljarða dala. „Við höfum dreift fjár-
festingum okkar víða og látum fagmenn sjá um að ávaxta pen-
ingana okkar,” segir hann í hálfgerðum véfréttarstíl um eignasafn
fjölskyldunnar sem er tryggilega varðveitt í eignarhaldsfélaginu
Rockefeller Financial Service. Það greinist í fimm undirdeildir,
meðal annars Ventrock-fyrirtækið sem sérhæfir sig í áhættufjár-
festinum. Klókindi stjórnenda þess sjást meðal annars á því að
þeir voru í hópi þeirra fyrstu sem keyptu hluti í Apple-tölvufyrir-
tækinu í árdaga þess.
Seldu Rockefeller Center
Rockefeller Center er í hjarta Manhattan í New York og klasinn
er eitt af þekktustu kennileitum borgarinnar. Þangað hafa margir
Íslendingar komið í gegnum tíðina, ýmist til að borða á hinum
rómaða Rainbow Room-veitingastað eða að skoða Radio City.
Færri vita að svæðið sem þessi goðsagnakennda fjölskylda lét
byggja upp er ekki lengur í eigu þess heldur var það selt Mitsu-
bishi Group árið 1989. „Þeir buðu okkur bara svo gott verð,“
segir David hlæjandi um þau viðskipti sem eflaust hafa verið afar
ábatasöm í ljósi staðsetningarinnar. „Fjölskyldan hefur samt ennþá
skrifstofur sínar þar á þremur hæðum í GE-byggingunni á 30
Rockefeller Plaza. Mitsubishi seldi svo Rockefeller Center til Jerry
nokkurs Speyer og hann hefur staðið sig mjög vel í að reka það.“
Téður Speyer er reyndar ágætis vinur Rockefeller-fjölskyldunnar
og því má með nokkrum rétti segja að klasinn sé óbeint kominn í
hendur sinna upprunalegu eigenda á ný.
Með Renoir á veggjunum
Listamenn hafa alla tíð átt hauka í horni í Rockefeller-ættinni.
Til dæmis stofnaði Abby Aldrich Rockefeller, eiginkona John D.
yngri, á sínum tíma Nýlistasafnið í New York (MoMA) en það
er eitt fremsta listasafn á sviði nútímalistar. David tók síðar við
stjórnarformennsku í safninu enda sjálfur mikill áhugamaður um
myndlist. „Rétt eins og móðir mín hef ég mikla ánægju af fallegri
list. Konan mín og ég söfnuðum málverkum, sérstaklega eftir
frönsku impressjónistana, til dæmis Renoir. Vincent Van Gogh er
sömuleiðis í miklum metum hjá mér. Sum þessara verka hanga á
veggjum heimilisins okkar og ég nýt þeirra mjög.“
Á meðan fjölskyldan var hér á landi keypti Ariana Rockefeller,
sonardóttir Davids, litla ljósmynd eftir Ara Sigvaldason í Fótógrafí
á Skólavörðustígnum. Hún sýnir Reykjavík í vetrardrunganum og
kostaði 6.000 krónur. Sjálfur kvaðst David engin áform hafa um
að kaupa verk eftir íslenska listamenn, hann væri ekki hér í slíkum
erindagjörðum.
Auði fylgir ábyrgð
Svo virðist að enginn sé auðmaður með auðmönnum nú til dags
nema að hann leggi sitt af mörkum til góðgerðarmála – og er það
vel. Bill Gates og Warren Buffet, tveir auðugustu menn veraldar,
hafa til dæmis varið vænum skerfi af sínum fjármunum til slíkra
málefna.
Rockefeller-fjölskyldan er engin undantekning í þessu tilliti
heldur þvert á móti. Að sögn Davids hefur hún haft forgöngu um
að setja á fót sjóði og stofnanir sem beinlínis hafa það að markmiði
að bæta hag þeirra jarðarbúa sem búa við skort. „Fátækt er alvarlegt
vandamál í heiminum og því tel ég að þeim sem eru efnaðir beri
skylda til að aðstoða þau lönd og þjóðir sem eru ekki jafn lánsöm
að bæta sinn hag.“
Ekki stendur á svörum hjá David þegar hann er spurður hvaða
ráð séu affarasælust í þessu samhengi. „Ég held að besta leiðin til að
vinna sig úr fátækt sé að búa til skilyrði fyrir fyrirtæki til að vaxa og
skapa fleiri störf. Sá sem hefur vinnu þarf ekki að hafa áhyggjur af
fátækt. Árangursríkast er því að styðja við bakið á vel reknum og
samfélagslega sinnuðum fyrirtækjum og fjölskylda okkar hefur svo
sannarlega lagt hönd á plóginn í þeim efnum.“
ROCKEFELLER
Á RANGÁRBÖKKUM
„Fátækt er alvarlegt vandamál í heiminum
og því tel ég að þeim sem eru efnaðir beri
skylda til að aðstoða þau lönd og þjóðir sem
eru ekki jafn lánsöm að bæta sinn hag.“