Frjáls verslun - 01.05.2007, Qupperneq 96

96 F R J Á L S V E R S L U N • 5 . T B L . 2 0 0 7
Allir sem eru komnir yfir miðjan aldur muna grófa andlits-
drætti Goldu Meir (1898-1978) og ömmulegan svip hennar af
fréttamyndum. Hún var um árabil holdtekning landsins, nokk-
urs konar landsmóðir í Ísrael, ein tveggja kvenna í hópi þeirra 24
sem undirrituðu samninginn við Breta 1948 um að ríkið Ísrael
tæki yfir fyrrum verndarsvæði þeirra. Hún varð handhafi fyrsta
ísraelska vegabréfsins og tók þá upp hebreska
nafnið Meir í stað nafns eiginmannsins. Nafnið
má þýða á íslensku sem „ljósberi“.
Einn samráðherra hennar lýsti henni einu
sinni sem eina karlmanninum í stjórninni og
það var um hana sem hugtakið „járnfrúin“ var
fyrst notað þó að það festist síðan við That-
cher. Og eins og gildir um fleiri konur í eldlínu
stjórnmálanna á þessum tíma þá kostuðu
stjórnmálin hana hjónabandið þó að hún skildi aldrei og hún
hafði takmarkaðan tíma fyrir börnin tvö, fædd 1924 og 1926.
Einhvern tíma varð henni á orði að sumar konur létu ekki eig-
inmennina þrengja sjóndeildarhring
sinn. Eins og myndir af henni sýna
var hún kona sem sópaði að, andlitið
rúnum rist og í samskiptum þótti hún
heiðarleg, hreinskilin og ákveðin svo
jaðraði við einþykkni.
Hún fæddist í Úkraínu þar sem var stórt
gyðingasamfélag, ólst upp í sárri fátækt
– aðeins þrjár systur komust á legg, fimm
systkinanna dóu í æsku. Þegar Golda var
fimm ára flutti faðirinn til Bandaríkjanna og
þremur árum síðar flutti fjölskyldan til hans.
Þar rak fjölskyldan litla búð og Golda varð
síðan kennari, auk þess sem hún varð hrifin af
sósíalisma og svo zíonismanum sem tendraði
upp hugsjónir um ríki gyðinga. Í þeim hópi kynntist hún Morris
Meyerson sem hún giftist 1917 og þau og systir Goldu fluttu til
Palestínu 1921 til að taka þátt í að gera gyðingaríkið að veruleika.
Golda Meir.
Golda Meir
1898 -1978
Einn samráðherra hennar
lýsti henni sem eina
karlmanninum í stjórninni
og það var um hana sem
hugtakið „járnfrúin“ var
fyrst notað.
K V E N S K Ö R U N G A R
Æska í fjölskyldu sem var mörkuð stjórn-
málum og persónulegum átökum gerði
Indiru Nehru Gandhi (1917-1984) að
einrænum krakka. Stjórnmálaafskipti hennar
framan af mörkuðust af hollustu við föð-
urinn á kostnað eiginmannsins. Þegar hún
komst til valda sýndi hún iðulega mikla
hörku en í hugum margra landsmanna var
hún sem gyðja. Persónu hennar bregður
fyrir í ýmsum indverskum bókum, meðal
annars í Miðnæturbörnunum eftir Salman
Rushdie. Hún studdist við fáa ráðgjafa og
ýmsir voru ósáttir við áhrif Sanjay, yngri
sonar hennar, á hana.
Fjölskyldan átti ættir að rekja til
„brahma“, stéttar presta sem er nokkurs
konar aðalsstétt hindúa. Pandit Jawaharlal
Nehru, faðir hennar, var mikilsmetinn
lögfræðingur með vestræna
menntun. Það eru til átak-
anlegar myndir af Indiru sem
barni við hlið föður síns sem
er ekkert nema skinn og bein í
hungurverkfalli gegn stjórn Breta. Kamala
móðir hennar kom úr hefðbundnara
umhverfi brahma, var fangelsuð fyrir stjórn-
málaafskipti en var líka í ónáð hjá tengda-
fjölskyldunni og því í hálfgerðri einangrun
sem Indira deildi með henni. Kamala lést
á berklahæli í Sviss þegar Indira var sautján
ára.
Í námi í Oxford kynntist hún ungum
Parsa, Feroze Gandhi og þrátt fyrir andstöðu
giftust þau 1942. Hann var líka í Kongress-
flokknum eins og fjölskylda Indiru og fyrstu
árin sátu þau í fangelsi fyrir andóf við Breta.
Rajiv, eldri sonur þeirra, fædd-
ist 1944, Sanjay 1946.
Þegar Nehru varð for-
sætisráðherra eftir sjálfstæði
Indlands 1947 flutti Indira
til Ferozes með synina. Stjórnmálaafskipti
Ferozes beindust gegn spillingu í kringum
Nehru og skildu þau hjónin að, en Indira
flutti aftur til hans þegar hann veiktist og
harmaði mjög dauða hans 1960. Sama ár
varð hún formaður Kongressflokksins og
þegar hann dó 1964 tók hún sæti í stjórn
eftirmanns hans.
Þegar 1966 varð hún forsætisráðherra,
önnur kona í heimi á eftir Sirimavo
Bandaranaike á Sri Lanka 1960, sat í heil
ellefu ár, komst aftur til valda 1980 en var
skotin til bana 1984. Stjórn Indiru hafði
Indira Gandhi.
Indira Gandhi
1917-1984