Ægir - 01.03.2007, Qupperneq 73

73
S K I P S S T R A N D
strandað, flest erlend. Nokkr-
um þeirra hefur tekist að
bjarga út aftur, þó slíkt sé
fremur undantekning en
regla. Ekki urðu miklir mann-
skaðar í þessum ströndum,
oftar en ekki björguðust sjó-
mennirnir, enda höfðu bænd-
ur og búalið í lágsveitum
Vestur-Skaftafellssýslu jafnan
vakandi auga með fjörunum
og voru alvanir því að koma
til hjálpar þegar vá steðjaði
að.
Séu ekki minna en
tvær mílur úti
Enda þótt yfirvöld og eigend-
ur skips hafi tekist á um hver
eigi að bera kostnaðinn af því
að fjarlægja Wilson Muuga,
voru eigi að síður hafðar
hraðar hendur vegna meng-
unarhættu. Aðeins örfáum
dögum eftir að skipið strand-
aði var hafist handa á vegum
Umhverfisstofnunar um að
fjarlægja alla olíu úr því.
Hreinsunarstarfið tók skamm-
an tíma og með því tókst að
halda umhverfissspjöllum í
lágmarki, þó nokkuð af olíu-
blautum fuglum hafi fundist
við Hvalsnes og Garðskaga
síðari hluta febrúar.
En gefa þau skipströnd
síðustu ára - sem hér eru gerð
að umfjöllunarefni - á ein-
hvern hátt tilefni til end-
urskoðunar á siglingarreglum
og því hve nærri fjörum þau
megi fara?
„Í mínum huga er ljóst að
setja þarf skýrari reglur um
þetta. Þegar skip fara fyrir
Garðskaga er eðlilegt að þau
séu ekki minna en tvær mílur
úti. Í dag eru menn oft að
fara þetta í innan við mílu
fjarlægð frá landi og það seg-
ir sig sjálft að þegar menn
fara ekki dýpra má ekkert
bregða út af. Ella getur skip
rekið upp í fjöru á örskots-
stund sé eitthvað af veðri,“
segir Vilbergur Magni Óskars-
son, sviðsstjóri skipstjórn-
arsviðs Fjöltækniskóla Íslands,
sem um langt skeið var stýri-
maður á skipum og þyrlum
Landhelgisgæslunnar.
Einstefnur til beggja átta
„Frá Garðskaga að Reykjanesi
væri, að mínu mati, skynsam-
legt að setja aðskildar siglinga-
leiðir. Það er einstefnuleið til
norðurs sem væri um tvær
sjómílur undan Reykjanesi og
mætti liggja tvær og hálfa til
þrjár sjómílur undan Stafnesi
og Garðskaga. Einstefnuleiðin
til suðurs lægi þá utar. Þar
með væri hægt að skikka
flutningaskipstjóra til þess að
halda sig innan þessara leiða
og þar með í þokkalega
öruggri fjarlægð frá landi,“
segir Vilbergur Magni, sem tel-
ur líklegt að reglur um þetta
verði settar á næstu misserum.
Ef svo verði sé tæplega þörf á
því að banna flutningaskipum,
nema þá kannski stórum ol-
íuskipum, að fara Húllið svo-
nefnda, það er milli Reykja-
nestáar og Eldeyjar, eins og
nefnt hefur verið.
„Í dag fara flest flutninga-
skip talsvert langt frá suð-
urströndinni. Gjarnan taka
þau stefnuna við Reykjanestá
beint í haf og fara sunnan við
Surtsey. Þetta á sérstaklega
við um olíuskipin. Íslensku
fraktskipin eru oftast nær
landi, enda er viðkoma í
Vestmannaeyjum oft í sigl-
ingaáætlun þeirra,“ segir Vil-
bergur Magni, sem í þessu
sambandi rifjar upp strand
Víkartinds fyrir réttum og
sléttum áratug. Það hve nærri
landi skipið var, segir ef til
vill ekki alla söguna um hvers
vegna það rak upp í fjöru.
Skipið hafi verið vélarvana á
reki klukkustundum saman
og skipstjórinn afþakkað alla
aðstoð uns ljóst var að í al-
gjört óefni stefndi. Þá hafi
hins vegar allt verið um sein-
an – og strandi ekki forðað.
Um strand Baldvins Þor-
steinssonar segir Vilbergur
Magni að vissulega séu
loðnuveiðar í nót eða flottroll
vandasamar og vogunarspil
þegar komið sé nánast upp í
fjöru. Við slíkar aðstæður
verði að sýna sérstaka að-
gæslu og ekki sé hægt að
bregða loðnuskipstjórum
landsins um annað, enda séu
þeir sannakallaðir reynslu-
boltar sem kunni sitt fag.
Texti: Sigurður Bogi Sævarsson.
Baldvin Þorsteinsson strandaði í Meðallandsfjöru í Vestur-Skaftafellssýslu. Skipið var dregið út af norskum dráttarpramma,
en miklar tilfæringar þurfti til. Ljósmynd: GVA.
„Þegar skip fara fyrir Garðskaga er eðlilegt að þau séu ekki minna en tvær mílur
úti,“ segir Vilbergur Magnús Óskarsson, sviðstjóri skipstjórnarsviðs Fjöltækniskóla
Íslands. Mynd: Sigurður Bogi Sævarsson.