Tímarit Máls og menningar - 01.08.1940, Síða 4

90
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
eitthvað spara í bráð, með því að hafa húsið minna, og í lengd,
með því að hafa það ljótara. En annars er það hreint ekki allt
af ódýrara að byggja ljót bús en falleg. Þar koma aðrir hlutir
til greina.
Einn þingmaður hefur í sambandi við þessa byggingu talað
um „musterisstefnu“, sem væri háskaleg fátækri þjóð, og bent á,
hversu mörg sveitabýli hefði mátt reisa fýrir þetta fé. Hann
neitaði samt ekki, að Háskólinn þyrfti hús, og er þá ekki um
annað að ræða en muninn á minna og óvandaðra húsi og þessu.
Gerum ráð fyrir, að nýi Háskólinn kosti 1 milljón og 800 þús.
krónur, en viðunandi hús hefði fengizt fyrir helming þess fjár.
Fyrir hinn helminginn fæst það, að nóg rúm er fyrir nýjar
slarfsdeildir i byggingunni, stúdentar og kennarar starfa i fall-
egu umhverfi og þjóðin hefur eignazt hús, sem er listaverk,
henni lil sóma og alinenningi upplyfting að skoða.
Tæpum þrem vikum eftir vígslu Háskólabyggingarinnar var
ný kirkja vigð að Tjörn á Vatnsnesi. Samkvæmt blaðafregnum
kostaði hún rúmar 18 þúsundir króna, en í söfnuðinum eru alls
um 70 manns. Ef borið er saman, hvað íslenzka þjóðin hefur
kostað til Háskólahússins og Tjarnarsöfnuður til kirkju sinnar,
j)á verður útkoman sú, að á hvern íslending koma tæpar 15
krónur til Háskólans, en á hvert mannsbarn í Tjarnarsöfnuði
rúmar 257 krónur til kirkjunnar. Liklega er fremur fátækt fólk
á Vatnsnesinu og kirkjan sjaldan notuð. En hvað sem öllum trú-
málum viðvíkur, ])á hefur þessi fátæki og fámenni hópur viljað
hafa kirkjuna sina vandaða, úr því að þurfti að reisa hana á
annað borð. Það er hvorki heimska né hégómaskapur. Það er
myndarskapur.
Það er stundum talað um kotungslegan hugsunarhátt. En er
ekki „kotungunum" gert rangt til með þessum orðum? Er ekki
mikið af þessum hugsunarhætti bruggað af leiðtogum, sem halda,
að fátækt og smásálarskapur fylgist að og þeir snerti með for-
tölum sínum viðkvæma strengi hjá kjósendunum? Dæmi Tjarnar-
safnaðar sýnir að minnsta kosti, að musterisstefnan er ekki
nein nýtizkulcg uppfinning eins húsameistara i höfuðborginni
og ráðunauta hans, heldur lifir góðu lífi meðal sveitafólksins
og á sér eldgamlar rætur hjá þeirri þjóð, sem hefur sýnt það
frá fornu fari í menningarviðleitni sinni, að hún hefur ekki vilj-
að „lála baslið smækka sig“. Alþýðan má vara sig á að gína
við þeirri flugu, að hún e i g i að hugsa kotungslega, þótt lag-
lega og vinsamlega sé beitt á öngulinn.
S. N.